Πρωτοχρονιάτικα κάλαντα Τήνου

Τα κάλαντα όπως τα τραγουδούν στην Κώμη Τήνου, τα οποία με μερικές παραλλαγές τα λένε και στα υπόλοιπα χωριά της Τήνου είναι τα εξής:

Άρχοντες καλησπερίζω και λαμβάνω την τιμή

ήλθα να σας χαιρετήσω Βασιλείου εορτή (ή «με την πρέπουσα ευχή») (2)

Πρώτον αρχινώ και λέγω και θερμώς παρακαλώ

να διέλθετε το έτος μ’ όλο σας τ’ αρχοντικό (2)

Και για τους ξενιτεμένους έχω να σας πώ πολλά

όπου είναι και βρισκόνται, να’ χουν την καλή χρονιά (2)

Και άλλα έτερα σας πρέπουν, να ειπώ δεν ημπορώ,

σας αφήνω, καληνύχτα και του χρόνου με καλό.
......................................................................
Παλιά πρωτοχρονιάτικα κάλαντα:

Γέρων κατακυρτωμένος με τα κάτασπρα μαλλιά
κλωνιζόμενος και τρέμων φεύγει, φεύγει μακριά.

Κάτσε γέρο στη φωτιά μας, λίγο για να ζεσταθείς
στάσου γέρο, συμφορά σου, μέσ’το χιόνι θα χαθείς.

Και ιδού πως ανατέλλει λαμπροτάτη η αυγή
και εν μέσω αυτής προβάλλει χαριέστατο παιδί.

Είναι ο καινούριος χρόνος που στα χέρια του κρατά
πλούτον δόξα και υγεία κι έτι πάμπολλα καλά!
.....................................................................

Πριν από μερικές δεκαετίες, τα κάλαντα στην Κώμη αποτελούσαν έθιμο ιδιαίτερο, κάτι σαν τους κουδουνάτους των αποκριών. Το βράδυ της παραμονής της πρωτοχρονιάς έκαναν όλοι πρωτοχρονιά με τις οικογένειές τους, όπως γίνεται σε όλο τον κόσμο. Λίγο μετά αφότου άλλαζε ο χρόνος, όμως, η παρέα που θα τα έλεγε συγκεντρώνονταν σε κάποιο από τα σπίτια των συμμετεχόντων και έπειτα ξεκινούσαν για να τραγουδήσουν τα κάλαντα σε όλα τα σπίτια της Κώμης και της Περάστρας. Ενίοτε, συμμετείχαν και οργανοπαίκτες που συνόδευαν τα κάλαντα με μουσική από ακορντεόν ή άλλα μουσικά όργανα.
Ήταν τότε τόσα πολλά τα κατοικούμενα σπίτια στα χωριά μας, που όταν, ώρες μετά τα μεσάνυχτα, διέκοπταν το δρώμενο, δεν είχαν προλάβει να τα επισκεφθούν όλα. Οι οικογένειες δε, γνώριζαν πως θα είχαν μεταμεσονύκτιους επισκέπτες και τους ανέμεναν με χαρά, καθώς η παραμονή της πρωτοχρονιάς είναι ημέρα γιορτινή και όλες οι οικογένειες γιόρταζαν την αλλαγή του χρόνου.

Την επόμενη ημέρα είχε λειτουργία στις 6πμ και όσοι είχαν συμμετάσχει στο έθιμο πήγαιναν στην εκκλησία ξενυχτισμένοι. Ωστόσο, παρά τη μέθη και την κούραση, το έθιμο συνεχιζόταν με τον ίδιο ζήλο και επιτυχία και το βράδυ ανήμερα της πρωτοχρονιάς.
Πηγές