Διάλεκτοι και γλωσσική χαρτογράφηση - Αγγελική Ράλλη (Πανεπιστήμιο Πατρών), Τρίτη 1 Δεκεμβρίου 2020

Διάλεκτοι και γλωσσική χαρτογράφηση: Η περίπτωση της λεσβιακής διαλέκτου
Αγγελική Ράλλη
Πανεπιστήμιο Πατρών
Περίληψη
Σκοπός της ομιλίας είναι να γίνουν κατανοητές βασικές έννοιες γύρω από την επιστημονική μελέτη
των νεοελληνικών διαλέκτων και της χρησιμότητας που υπάρχει για τη συστηματική καταγραφή τους,
ως μέρους της ελληνικής πολιτιστικής κληρονομιάς. Ειδική έμφαση θα δοθεί στη λεσβιακή διάλεκτο
(μεταξύ άλλων, Αναγνώστου 1903, Kretschmer 1905, Αραβανόπουλος 1975, Παπάνης & Παπάνης
2004, Ράλλη 2017) και στη δημιουργία του διαλεκτικού της άτλαντα σε ηλεκτρονική μορφή, που
αποτελεί την πρώτη προσπάθεια γλωσσικής χαρτογράφησης νεοελληνικής διαλέκτου για τα ελληνικά
ακαδημαϊκά δεδομένα (Ράλλη 2019, Ράλλη, Αλεξέλλη & Τσιμπούρης 2019, Αλεξέλλη Προσεχώς).
Μετά από μια γενική παρουσίαση της λεσβιακής διαλέκτου, θα αναφερθούν παραδείγματα
γλωσσικής χαρτογράφησης, τα οποία αποκλίνουν από την Κοινή Νεοελληνική, κατανεμημένα σε
τέσσερα επίπεδα, φωνολογικό, μορφολογικό, μορφοφωνολογικό, μορφοσυντακτικό, καθώς και
παράδειγμα από το γενικότερο λεξιλόγιο.
Βιβλιογραφία
Αλεξέλλη, Β. (Προσεχώς). Ο ηλεκτρονικός διαλεκτικός άτλαντας της Λέσβου. Διδ. Διατριβή. Πανεπιστήμιο Πατρών.
Αναγνώστου, Σ. (1903). Λεσβιακά, ήτοι συλλογή λαογραφικών περί Λέσβου πραγματειών. Αθήνα.
Αραβανόπουλος, Α. (1975). Τα Μυτιληνιά μας. Μυτιλήνη.
Kretschmer, P. (1905). Der Heutige Lesbische Dialekt. Wien: Alfred Holder.
Παπάνης, Δ. & Γ. Παπάνης. (2004). Λεξικό του αγιασώτικου ιδιωματικού λόγου. Ερμηνευτικό-ετυμολογικό. Γ΄έκδοση.
Μυτιλήνη.
Ράλλη, Α. (2017). Λεξικό διαλεκτικής ποικιλίας Κυδωνιών, Μοσχονησίων και Βορειοανατολικής Λέσβου. Αθήνα:
Ελληνικό Ίδρυμα Ιστορικών Μελετών.
Ράλλη, Α. (2019). Γλωσσική χαρτογράφηση: ο ηλεκτρονικός διαλεκτικός άτλαντας της Λέσβου. Στο Γ. Κάρλα, Ι.
Μανωλέσσου & Ν. Παντελίδης (επιμ.), Λέξεις: Τιμητικός Τόμος για την Χριστίνα Μπασέα-Μπεζαντάκου. Αθήνα:
Καρδαμίτσα, 433-453.
Ράλλη, A., Aλεξέλλη B. & Χ. Tσιμπούρης. (2017). O ηλεκτρονικός διαλεκτικός άτλαντας της Λέσβου. Πρακτικά του
2
ου Πανελλήνιου Συνεδρίου Ψηφιοποίησης Πολιτιστικής Κληρονομιάς (Euromed 2017). Βόλος: Πανεπιστήμιο
Θεσσαλίας, 308-315.