filmov
tv
Tajvid 16 - Dars ziddi bor sifatlarni jamlash
Показать описание
Ziddi bor sifatlarni jamlovchi nuqta
16-dars
Assalomu alaykum va rohmatullohi va barokatuh!
Aziz muxlislar, bugungi darsimizda ziddi bor sifatlarni jamlovchi nuqta xususida gaplashamiz.
1. Hams-jahr sifatlari tovush paychalarida paydo bo‘ladi.
Hams sifatida tovush paychalari ochiq bo‘lib, ko‘p havo o‘tadi, tovush jarangsiz bo‘ladi. Hams sifatini olgan harflar “mahmuusah” harflar deyiladi va ular 10 ta bo‘lib, “Sakata fahassahu shaxsun” jumlasida jamlangandir. Hams sifatining ziddi jahr sifatidir.
Jahr sifatida tovush paychalari berk bo‘lib, havo to‘silib qoladi, tovush jarangli bo‘ladi. Jahr sifatini olgan harflar “majhuuroh” harflar deyiladi va ular 19 ta bo‘lib, 10 ta “mahmuusah” harflaridan qolganlaridir.
2. Shiddah-bayniyyah-roxoovah sifatlari harf maxrajida paydo bo‘ladi.
Shiddah sifatli harflar maxrajiga bosim kuchli bo‘lgani sababli ularning maxraji yopilib, tovush maxraj ortida bir muddat to‘xtab qoladi. Kaf va Ta harflari maxraji havo bilan, Qutbijad harflari maxraji esa qolqolah bilan ochiladi. Shiddah sifatini oladigan harflar “shadiidah” deyiladi va ular 8 ta bo‘lib, “Ajidu QoTin bakat” jumlasida jamlangan.
Bayniyyah – oraliq holat bo‘lib, uning ziddi yo‘q, bunda shiddah va roxoovah sifatiga kirolmagan harflar yig‘ilgan. Bayniyyah sifatli harflar maxrajiga bosim o‘rtacha bo‘ladi.
Bayniyyah sifatini oladigan harflar bayniyyah deyiladi va ular 5 ta bo‘lib, “Lin ’umar” jumlasida jamlangan.
Roxoovah sifatli harflar maxrajiga bosim yengil bo‘lgani sababli ularning maxrajidan tovush muammosiz oqib o‘tadi. Roxoovah sifatiga ega harflar “rixvah” deyiladi, ular 16 ta bo‘lib, “Ajidu QoTin bakat” va “Lin ’umar” jumlalaridagi harflardan qolganlaridir.
Bu sifatlardan olinadigan foyda shuki, harflar sukunli bo‘lganida roxoovah eng ko‘p, bayniyyah o‘rtacha, shiddah sifatli harflarni esa kam zamon bilan talaffuz qilamiz.
3. Isti’laa – istifaal maxrajdan chiqqan tovush yo‘nalishida paydo bo‘ladigan sifat.
Isti’laa sifatli harflar tovushi maxrajidan chiqib, yuqori tanglayga ko‘tariladi. Natijada tovush yo‘g‘on talaffuz qilinadi. Isti’laa sifatini oladigan harflar musta’liyah deyiladi va ular yetti harf bo‘lib, “XuSso DoG‘Tin QiZ” jumlasida jamlangandir.
Istifaal sifatli harflar tovushi maxrajidan chiqib yuqori tanglayga ko‘tarilmaydi, aksincha, pastlab og‘izdan chiqib ketadi. Natijada, tovush ingichka talaffuz qilinadi. Istifaal sifatini oluvchi harflar “mustafilah” deyiladi va ular 22 ta bo‘lib, “XuSso DoG‘Tin QiZ” harflaridan qolganlaridir.
4. Itbaaq – infitaah til va tanglay orasida yuzaga keladigan sifat.
Itbaaq sifatli harflar tovushi til va tanglay orasida qamalib qoladi. Tovush yuqori tanglayga tik yo‘naladi va yo‘g‘on talaffuz qilinadi. Itbaaq sifatini olgan harflar “mutbaqoh” deyiladi va ular 4 ta bo‘lib, Dod, Sod, Zo va To harflaridir. Infitaah sifatli harflar tovushi til va tanglay orasida qamalmaydi. Infitaah sifatini olgan harflar “munfatihah” deyiladi va ular 25 ta bo‘lib, to‘rtta itbaaq harflaridan qolganlaridir.
Azizlarim, bugungi darsimiz shu yerda yakunlanadi. Quyida 2 xil jadval keltirilgan. Ikkinchi jadvalda ziddi yo’q sifatlar ham kiritilgan bo’lib, uni in shaa Alloh keying darsimizda o’rganamiz.
16-dars
Assalomu alaykum va rohmatullohi va barokatuh!
Aziz muxlislar, bugungi darsimizda ziddi bor sifatlarni jamlovchi nuqta xususida gaplashamiz.
1. Hams-jahr sifatlari tovush paychalarida paydo bo‘ladi.
Hams sifatida tovush paychalari ochiq bo‘lib, ko‘p havo o‘tadi, tovush jarangsiz bo‘ladi. Hams sifatini olgan harflar “mahmuusah” harflar deyiladi va ular 10 ta bo‘lib, “Sakata fahassahu shaxsun” jumlasida jamlangandir. Hams sifatining ziddi jahr sifatidir.
Jahr sifatida tovush paychalari berk bo‘lib, havo to‘silib qoladi, tovush jarangli bo‘ladi. Jahr sifatini olgan harflar “majhuuroh” harflar deyiladi va ular 19 ta bo‘lib, 10 ta “mahmuusah” harflaridan qolganlaridir.
2. Shiddah-bayniyyah-roxoovah sifatlari harf maxrajida paydo bo‘ladi.
Shiddah sifatli harflar maxrajiga bosim kuchli bo‘lgani sababli ularning maxraji yopilib, tovush maxraj ortida bir muddat to‘xtab qoladi. Kaf va Ta harflari maxraji havo bilan, Qutbijad harflari maxraji esa qolqolah bilan ochiladi. Shiddah sifatini oladigan harflar “shadiidah” deyiladi va ular 8 ta bo‘lib, “Ajidu QoTin bakat” jumlasida jamlangan.
Bayniyyah – oraliq holat bo‘lib, uning ziddi yo‘q, bunda shiddah va roxoovah sifatiga kirolmagan harflar yig‘ilgan. Bayniyyah sifatli harflar maxrajiga bosim o‘rtacha bo‘ladi.
Bayniyyah sifatini oladigan harflar bayniyyah deyiladi va ular 5 ta bo‘lib, “Lin ’umar” jumlasida jamlangan.
Roxoovah sifatli harflar maxrajiga bosim yengil bo‘lgani sababli ularning maxrajidan tovush muammosiz oqib o‘tadi. Roxoovah sifatiga ega harflar “rixvah” deyiladi, ular 16 ta bo‘lib, “Ajidu QoTin bakat” va “Lin ’umar” jumlalaridagi harflardan qolganlaridir.
Bu sifatlardan olinadigan foyda shuki, harflar sukunli bo‘lganida roxoovah eng ko‘p, bayniyyah o‘rtacha, shiddah sifatli harflarni esa kam zamon bilan talaffuz qilamiz.
3. Isti’laa – istifaal maxrajdan chiqqan tovush yo‘nalishida paydo bo‘ladigan sifat.
Isti’laa sifatli harflar tovushi maxrajidan chiqib, yuqori tanglayga ko‘tariladi. Natijada tovush yo‘g‘on talaffuz qilinadi. Isti’laa sifatini oladigan harflar musta’liyah deyiladi va ular yetti harf bo‘lib, “XuSso DoG‘Tin QiZ” jumlasida jamlangandir.
Istifaal sifatli harflar tovushi maxrajidan chiqib yuqori tanglayga ko‘tarilmaydi, aksincha, pastlab og‘izdan chiqib ketadi. Natijada, tovush ingichka talaffuz qilinadi. Istifaal sifatini oluvchi harflar “mustafilah” deyiladi va ular 22 ta bo‘lib, “XuSso DoG‘Tin QiZ” harflaridan qolganlaridir.
4. Itbaaq – infitaah til va tanglay orasida yuzaga keladigan sifat.
Itbaaq sifatli harflar tovushi til va tanglay orasida qamalib qoladi. Tovush yuqori tanglayga tik yo‘naladi va yo‘g‘on talaffuz qilinadi. Itbaaq sifatini olgan harflar “mutbaqoh” deyiladi va ular 4 ta bo‘lib, Dod, Sod, Zo va To harflaridir. Infitaah sifatli harflar tovushi til va tanglay orasida qamalmaydi. Infitaah sifatini olgan harflar “munfatihah” deyiladi va ular 25 ta bo‘lib, to‘rtta itbaaq harflaridan qolganlaridir.
Azizlarim, bugungi darsimiz shu yerda yakunlanadi. Quyida 2 xil jadval keltirilgan. Ikkinchi jadvalda ziddi yo’q sifatlar ham kiritilgan bo’lib, uni in shaa Alloh keying darsimizda o’rganamiz.
Комментарии