21ο Μαθ. Οικονομικά χειρόγραφα 1857-1858 (Grundrisse) & Κριτική της πολιτικής οικονομίας

Μάθημα 21α. Οικονομικά χειρόγραφα 1857-1858 (Grundrisse) & Κριτική της πολιτικής οικονομίας: Ζητήματα διαμόρφωσης της μαρξικής θεωρίας και μεθοδολογίας.
Πέμπτη 9.5.2019, ώρα 18:30, αμφ. 318 ΕΜΠ.

Η θέση των οικονομικών χειρογράφων ΒΑΣΙΚΕΣ ΓΡΑΜΜΕΣ ΤΗΣ ΚΡΙΤΙΚΗΣ ΤΗΣ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ 1857-1858 (Grundrisse der Kritik der Politischen Oekonomie) στο γίγνεσθαι της επαναστατικής θεωρίας. Η σχέση μεταξύ λογικής της έρευνας και λογικής της έκθεσης των αποτελεσμάτων της έρευνας. Συγκριτική αντιπαραβολή της δομής των “Grundrisse”, της “Κριτικής...” και του “Κεφαλαίου”. Η θέση και ο ρόλος της έρευνας των προκεφαλαιοκρατικών κοινωνικοοικονομικών σχηματισμών. Η ανάπτυξη της θεωρίας του χρήματος και της αξίας. Η μετάβαση από το χρήμα στο κεφάλαιο. Η παραγωγή του κεφαλαίου. Παραγωγική και μη παραγωγική εργασία. Υπεραξία. Η προβληματική του 2ου και του 3ου τ. Του “Κεφαλαίου”. Η “Κριτική της πολιτικής οικονομίας” ως αποκρυστάλλωμα των μέχρι τότε πορισμάτων της έρευνας. Ανάπτυξη-άρση των αντιλήψεων περί αποξένωσης-αλλοτρίωσης: το εμπράγματο, το αντικειμενικό, η πραγμοποίηση, ο φετιχισμός και οι όροι άρσης της αλλοτρίωσης. Η θέση της κριτικής της αστικής πολιτικής οικονομίας στην έρευνα. Το πρόβλημα της σχέσης μεταξύ εκμηχάνισης και αυτοματοποίησης. Η “καθολική εργασία”. Οι δυνατότητες πρόβλεψης της κομμουνιστικής κοινωνίας σε συνάρτηση με το επίπεδο ανάπτυξης της έρευνας της κεφαλαιοκρατίας και ευρύτερα της κοινωνίας. Το αρχικό σχεδίασμα της δομής του “Κεφαλαίου” (των έξι βιβλίων για τη νοητική ανασύσταση της πολιτικής οικονομίας της κεφαλαιοκρατίας) και η περαιτέρω πορεία της έρευνας και της έκθεσης των αποτελεσμάτων της. Το πρόβλημα της πληρότητας και της επάρκειας των μαρξικών οικονομικών ερευνών. Νομοτελείς αντιφάσεις στην πορεία εμβάθυνσης της έρευνας και η πορεία επίλυσής τους.

Βιβλιογραφία

Μαρξ, Κ. (1989-1992). Grundrisse. Τόμ. Α', Β', Γ'. Μετφρ. Δ. Διβάρη. Αθήνα: Στοχαστής.

Marx, K. (2018). Ο Μαρξ του 1850. Τομ. 2. Μετφρ. Θ. Γκιούρα. Αθήνα: ΚΨΜ. Εισαγωγή στα Grundrisse... σελ. 1063-1087. Βασικές γραμμές για την κριτική της πολιτικής οικονομίας (αποσπάσματα), σελ. 1105-1216.

Μαρξ, Κ. (2010). Κριτική της πολιτικής οικονομίας. Μετφρ. Χ. Μπαλωμένος. Αθήνα: Σύγχρονη Εποχή.

Νικολάιεβσκι, Μπ., Μάινχεν-Χελφεν, Ο. (1979). Καρλ Μαρξ. Μετφρ. Φ. Φωτίου. 289-331.

Ιλιένκοφ, Ε. Β. (2016). Η ΔΙΑΛΕΚΤΙΚΗ ΤΟΥ ΣΥΓΚΕΚΡΙΜΕΝΟΥ ΚΑΙ ΤΟΥ ΑΦΗΡΗΜΕΝΟΥ ΣΤΟ ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΤΟΥ ΜΑΡΞ. μετάφραση: Η. Χριστοφορίδης, Γ. Στεφανίδης. Αθήνα: ΕΝΕΚΕΝ

Βιγκότσκι, Β. (1988). Η οικονομική θεμελίωση της θεωρίας του σοσιαλισμού. Μετφρ. Χ. Κεφαλής. σ. 58-87.

Κουτσούκαλη, Α. (1981). Οι θεμελιωτές του μαρξισμού. Κ. Μαρξ και Φ. Ένγκελς. Αθήνα: Επικαιρότητα, σελ. 150-152.