Αυτανάφλεξη κεριών! / Δημήτρης Κόρακας / Self-ignition of candles

Άλλο ένα εντυπωσιακό πείραμα Χημείας, το οποίο βασίζεται στην ταχύτατη οξείδωση - καύση της ζάχαρης. Το χλωρικό κάλιο είναι ισχυρό οξειδωτικό, η ζάχαρη είναι μια ουσία που μπορεί εύκολα να οξειδωθεί (αναγωγικό), πάντα με τη βοήθεια του ‘’μαγικού’’ υγρού !
Το ''μαγικό'' υγρό είναι το θειικό οξύ. Ανακαλύφθηκε από τους αλχημιστές. Στη Μεσαιωνική Ευρώπη ήταν γνωστό ως ''έλαιο βιτριολιού'' ή ''πνεύμα βιτριολιού'' ή απλούστερα ως ''βιτριόλι''. Η λέξη ''βιτριόλι'' προέρχεται από τη λατινική λέξη vitreus, δηλαδή γυαλί, σχετιζόμενο με την υαλώδη εμφάνιση των ένυδρων θειικών αλάτων, που επίσης είχαν το όνομα ''βιτριόλι''.
Η Αλχημεία ήταν αποκρυφιστική επιστημονική τεχνουργία και πρακτική που εφαρμόστηκε κυρίως κατά τους αρχαίους χρόνους και τον Μεσαίωνα. Οι Αλχημιστές επεδίωκαν την ανακάλυψη της φιλοσοφικής λίθου, μιας μυθικής ουσίας, μέσω της οποίας θεωρούσαν ότι θα πετύχαιναν τους δύο βασικούς τους σκοπούς: την μετατροπή των μη πολύτιμων μετάλλων σε χρυσό και την παρασκευή του ελιξίριου της ζωής που θα εξασφάλιζε την αθανασία. Η Αλχημεία συνδυάζει την φιλοσοφική θεώρηση και συγκεκριμένη πρακτική μέθοδο με στόχο την κατάκτηση της απόλυτης Σοφίας και της Αθανασίας.
Για τους Αλχημιστές τα αρχικά V.I.T.R.I.O.L. σημαίνουν:
''Visita Interiora Terrae Rectificando Invenies Occultum Lapidem''
Μετάφραση: ''Επισκέψου το εσωτερικό της Γης και ανορθωμένος θα βρεις την απόκρυφη λίθο''
Δηλαδή, με απλά λόγια:
''Επισκέψου τον εσωτερικό σου κόσμο, απαλλαγμένος από εξωτερικά ερεθίσματα και επικαλέσου το αυτόφωτο στοιχείο του πυρός που βρίσκεται μέσα σου. Αυτό θα σε φωτίσει και θα διαλύσει κάθε πλάνη και απάτη. Εκεί βρίσκεται η Αλήθεια..''

Χημεία
Οι αντιδράσεις που ενδέχεται να λαμβάνουν χώρα είναι οι εξής:
- Όταν ρίξουμε τη σταγόνα από το θειικό οξύ (H2SO4), ελευθερώνεται θερμότητα, και το χλωρικό κάλιο αποσυντίθεται, σύμφωνα με την εξίσωση:

2KClO3(s) + θερμότητα → 2KCl(s) + 3O2(g)

- Κατά την προσθήκη θειικού οξέος (H2SO4), το χλωρικό κάλιο (KClO3) σχηματίζεται χλωρικό οξύ (HClO3):
H2SO4(l) + 2KClO3(s) → 2HClO3(l) + K2SO4(s)

το οποίο πολύ γρήγορα αποσυνθέτει τη ζάχαρη.
- Η συνολική εξώθερμη αντίδραση προχωρά σύμφωνα με την παρακάτω εξίσωση με την απελευθέρωση 2.029 kJ θερμότητας ανά mol ζάχαρης (C12H22O11):

C12H22O11(s) + 8KClO3(s) → 12CO2(g) + 11H2O(g) + 8KCl(s)

Η θερμότητα που απελευθερώνεται από την παραπάνω αντίδραση ενεργοποιεί ταχύτατα της αντίδραση απανθράκωσης της ζάχαρης:

C12H22O11(s) → 12C(s) + 11Η2Ο(g)

Η παραπάνω αντίδραση ελευθερώνει ακόμη περισσότερη ενέργεια (429 kJ ανά mol ζάχαρης). Ο στερεός άνθρακας (C), που σχηματίζεται, είναι ορατός μετά το τέλος των αντιδράσεων.

ΠΡΟΣΟΧΗ !!!
Το θειικό οξύ ίσως είναι μια από τις πλέον επικίνδυνες ουσίες, για τις ιδιότητες και τους κινδύνους του οποίου οφείλουμε να είμαστε πλήρως ενημερωμένοι. Πέραν του ότι πρόκειται για ένα πανίσχυρο οξύ, ένας ιδιαίτερος παράγοντας επικινδυνότητάς του είναι η εξαιρετικά μεγάλη τάση του πρόσληψης ύδατος. Προκαλεί σοβαρά εγκαύματα αν πέσει στο δέρμα.
Επίσης, το πυκνό θειικό οξύ αραιώνεται με προσθήκη του ίδιου σε μικρές δόσεις στο νερό και υπό συνεχή ψύξη και ΠΟΤΕ ΑΝΤΙΣΤΡΟΦΑ. Τα μεγάλα ποσά θερμότητας που εκλύονται κατά την εφυδάτωση του θειικού οξέος, προκαλούν σχεδόν εκρηκτικό βρασμό του ύδατος και εκτίναξή του με ποσότητες καυτού θειικού οξέος.