Çakıcı Efe Türküsü (İzmir’in Kavakları) - İzmir | Muzaffer Belci

Ben Muzaffer Belci.Şu an halen izmirde öğretmenim.Kanalımda sevdiğim türküleri yorumlayarak sizlerle paylaşmak istedim.

Türkü Hikayesi ve Hakkında.
Çakırcalı (Çakıcı) Mehmet Efe, kendisi gibi zeybek olan babası Çakırcalı Ahmet Efe’nin zaptiye çavuşu Boşnak Hasan Çavuş tarafından öldürülmesine tepki olarak dağa çıkmıştır. Yaklaşık 15 yıl süren zeybekliği sırasında çok sayıda çatışmaya girerek birçok hasmını öldürmüştür. Bunlardan biri de vaktiyle aile dostu ve arkadaşlıkları olan Kamalı Mustafa Efe’dir.

Çakırcalı Mehmet Efe’nin kızanlarından birine Kamalı Mustafa’nın köyü Kışla’dan bir kız kaçırılacaktır. Zeybekler gece vakti yanlışlıkla Kamalı’nın eşini kaçırırlar. Durumu anlayan Çakırcalı Mehmet, kadını derhal geri gönderip Kamalı’dan özür dilese de iş, namus davasına dönüşür. Kamalı olayı öğrenince dağa çıkıp Çakırcalı Mehmet’in hasmı Köselioğlu Efe’nin çetesine katılır. Köselioğlu çetesini bir şölen sırasında pusuya düşüren Çakırcalı, Efe’yi öldürür, Kamalı ise bacağından yaralanmış olarak kurtulur.

Bundan sonra aralarındaki husumet iyice artan iki efe, kıyasıya bir mücadele içine girerler. Sonunda Birgi’de düzenlenen yemek davetine katılan Kamalı Zeybek, Çakırcalı Mehmet Efe’nin baskınına uğrayarak baş zeybeği Hacı Mustafa tarafından vurularak öldürülür. Uzun boylu, yakışıklı, mert bir efe olan Kamalı Zeybek’in ölümü üzerine çok ağıtlar yakılıp, türküler söylenmiştir.

Bu olaydan sonra, bir süre de olsa rakipsiz kalan Çakırcalı (Çakıcı) Efe için bölgede çok yaygın olarak söylenen aşağıdaki türkü yakılmıştır: "İzmir’in kavakları Dökülür yaprakları Bize de derler Çakıcı (Yâr fidan boylum) Yıkarız konakları Selvim senden uzun yok Yaprağında düzüm yok Kamalı da Zeybek vuruldu (Yâr fidan boylum) Çakıcı’ya sözüm yok."

Muzaffer Sarısözen tarafından Kaynak kişi Ekrem Güyer’den derlenip notaya alınan türkü, 337 repertuar numarasıyla TRT arşivine kaydedilmiştir. Türkünün ilk dizesi “İzmir’in kavakları” sözü üzerine yıllardır tartışmalar devam etmektedir. Türkünün ilk söylenişinde “Ödemiş kavakları” hatta “Birgi’nin kavakları” olduğunu öne sürenler hayli çoktur.

Türkünün sözleri

İzmir'in kavakları dökülür yaprakları
İzmir'in kavakları dökülür yaprakları
Bize de derler Çakıcı yar fidan boylu
Yakarız konakları
Bize de derler Çakıcı yar fidan boylu
Yakarız konakları
Selvim senden uzun yok
Yaprağında düzüm yok
Selvim senden uzun yok
Yaprağında düzüm yok
Gamalı da Zeybek vuruldu
Yar fidan boylum
Çakıcıya sözüm yok
Gamalı da Zeybek vuruldu
Yar fidan boylum
Çakıcıya sözüm yok