Ιερό Άμμωνα Δία -Temple of Ammon Zeus & του Διονυσου στην Kαλλιθεα Χαλκιδικης.Travelling in Greece

Ιερό Άμμωνα Δία
Ένας από τους σημαντικούς ναούς που έχουν εντοπιστεί στη Χαλκιδική είναι αυτός του Άμμωνα Δία. Στη θέση αυτή της χερσονήσου της Κασσάνδρας ιδρύθηκε κατά το β’ μισό του 8ου αιώνα π.Χ., από τους Ευβοείς αποίκους της πόλης Άφυτις, ιερό Διονύσου που λατρευόταν μαζί με τις Νύμφες στο σπήλαιο κάτω από το βράχο στη νοτιοδυτική πλαγιά του χώρου.
Στην επίπεδη επιφάνεια, στο βόρειο τμήμα του χώρου, ιδρύθηκε προς το τέλος του 5ου αι. π.Χ. ιερό του αιγυπτιακής προέλευσης θεού Άμμωνα Δία. Αρχικά, προς το τέλος του 5ου αι. π.Χ., κατασκευάστηκε ένας κτιστός βωμός, αλλά αργότερα, στο β’ μισό του 4ου αιώνα π.Χ., κτίστηκε δίπλα στο βωμό περίπτερος ναός δωρικού ρυθμού με λίθινο θριγκό (ανωδομή). Τον τελευταίο αντικατέστησαν με άλλο μαρμάρινο προς το τέλος του 3ου ή τις αρχές του 2ου αι. π.Χ.
Τη στέγη του διακοσμούσαν πήλινες κεραμώσεις, ανάγλυφες και έγχρωμες. Η σχεδιαστική του αποκατάσταση είναι δυνατή με βάση τα αρχιτεκτονικά μέλη που βρέθηκαν διάσπαρτα. Στα ρωμαϊκά χρόνια (1ος – 2ος αι. μ.Χ.) ο ναός μετασκευάστηκε και με το υλικό του κτίστηκαν στη νότια στενή πλευρά του δύο βαθμιδωτές κατασκευές (κερκίδες), ενώ μεταξύ τους, επάνω στον παλαιότερο βωμό, κατασκευάστηκε άλλος μικρός βωμίσκος. Στον υπαίθριο αυτό χώρο καθισμένοι οι πιστοί πρέπει να παρακολουθούσαν κάποια δρώμενα.
Όπως δείχνουν τα ευρήματα, η ρωμαϊκή φάση του ναού διήρκησε μέχρι την εποχή των διαδόχων του Μεγάλου Κωνσταντίνου, οπότε πρέπει να καταστράφηκε οριστικά. Τμήμα παλαιοχριστιανικού λουτρού που ανασκάφηκε στο βόρειο άκρο του χώρου σχετίζεται ενδεχομένως με συνέχιση της λατρείας στους πρώτους χριστιανικούς αιώνες, αλλά και αργότερα στη μεσοβυζαντινή περίοδο.

Ιερό Διονύσου και Νυμφών (Καλλιθέα)
Από το 1969 έως το 1971 ερευνήθηκε το αρχαϊκό ιερό του Διονύσου στην Καλλιθέα Χαλκιδικής, γνωστό από αναφορά του Ξενοφώντος που μνημονεύει το ειδυλλιακό περιβάλλον του. Αρκετά χρόνια αργότερα, το 2004‐2005, η Εφορεία Παλαιοανθρωπολογίας ‐ Σπηλαιολογίας Βόρειας Ελλάδος διεξήγαγε σύντομη έρευνα στο ιερό του Διονύσου, ενώ στη συνέχεια η ΙΣΤ΄ΕΠΚΑ προχώρησε σε ανασκαφικές εργασίες στο σύνολο του αρχαιολογικού χώρου, στο πλαίσιο εκτέλεσης έργων ανάδειξης του παρακείμενου ναού του Άμμωνος Διός.
Το ιερό αποδίδεται στον Διόνυσο με βάση αναθηματικές επιγραφές σε όστρακα και το κεφάλι αγαλματίου του Διονύσου που βρέθηκε στις έρευνες του 1969 709. Σύμφωνα με την κεραμική, ιδρύθηκε στο δεύτερο μισό του 8ου αιώνα π.Χ. Στη συνέχεια, διαπιστώνεται ένα κενό κατά τον 7ο αιώνα π.Χ. και βρίσκουμε ξανά κεραμική από το πρώτο μισό του 6ου αιώνα π.Χ. ως τον 4ο αιώνα π.Χ. Οι νεώτερες έρευνες έδειξαν ότι οι σωζόμενες διαμορφώσεις του περιβάλλοντος χώρου του ιερού (μνημειακή διαμόρφωση της κλίμακας πάνω από το σπήλαιο, κρηναίο οικοδόμημα) πραγματοποιήθηκαν κατά τον 4ο αιώνα π.Χ.
Αναλυτικότερα, οι σχετικά λίγες δημοσιευμένες πληροφορίες για την κεραμική που βρέθηκε στο ιερό του Διονύσου συνίστανται στο ότι πρόκειται για τοπική χειροποίητη κεραμική και κεραμική της Πρώιμης Εποχής του Σιδήρου, επείσακτη γεωμετρική και υπογεωμετρική κεραμική (γεωμετρικοί σκύφοι, σκύφοι με κρεμάμενα ημικύκλια), καθώς και αττική κεραμική από το δεύτερο μισό του 6ου αιώνα π.Χ. ως τον 4ο π.Χ. (ελικωτός μελανόμορφος κρατήρας, κωδωνόσχημος ερυθρόμορφος κρατήρας, μελαμβαφή αγγεία). Ένα ενεπίγραφο τμήμα επίστεψης αναθηματικού αναγλύφου που αναφέρεται στον Διόνυσο, βρίσκεται στη Μονή Παντελεήμονος στο Άγιο Όρος και συμπεραίνεται πως προέρχεται από το ιερό. Η κεραμική αυτή εντοπίστηκε στις επιχώσεις γύρω και πάνω από την είσοδο του σπηλαίου. Δεν υπάρχει καμία αναφορά σε αποθέτες ή σε κατάλοιπα κάποιας τελετουργικής δραστηριότητας.
Το ιερό του Διονύσου και πιθανότατα των Νυμφών βρίσκεται στην περιοχή του σπηλαίου. Η συνέχιση της έρευνας έδειξε ότι, εξαιτίας της διάβρωσης των υδάτων που υπάρχουν άφθονα εκεί, έχει αλλάξει σημαντικά η τοπογραφία της περιοχής. Αποκαλύφθηκε μια μνημειακή κλίμακα που χρονολογείται στον 4ο αι. π.Χ. και οδηγεί σε ψηλότερα άνδηρα, όπου πιθανότατα πρέπει να αναζητηθούν κτίσματα του ιερού, ένα κρηναίο οικοδόμημα της ίδιας εποχής, πεσμένες δεξαμενές ρωμαϊκής εποχής, και τέλος, υδραλέτης (νερόμυλος) της όψιμης αρχαιότητας. Εντοπίστηκαν, επίσης, τα λείψανα πήλινων αγωγών που χρησιμοποιήθηκαν για τη μεταφορά του απαραίτητου, για τη λατρεία του Άμμωνος, νερού στο ναό του θεού. Η ανασκαφή της περιοχής αυτής έδωσε ενδιαφέρουσα κεραμική που χρονολογείται από την προϊστορική εποχή έως και την ύστερη αρχαιότητα.
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ:
Δρ. Μπεττίνα Τσιγαρίδα - Αρχαιολόγος (ΙΣΤ΄ Εφορεία Προϊστορικών και Κλασικών Αρχαιοτήτων)

Travelling in Greece
MotoWanax (the journeys and adventures of a motorcycle)
Thank You for Watching Like Comment Share Don’t Forget to Subscribe

[lalalla]

Πολύ ωραίες εικόνες. Κρίμα που δεν βλέπει κανείς το κανάλι σου. 😔