UPADEK WĘGIERSKIEGO IMPERIUM

4 czerwca 1920 roku uchodzi za najczarniejszy dzień w historii Węgier. Królestwo Węgier z rangi europejskiego mocarstwa zostało zdegradowane do rangi karła. To państwo zostało pozbawione 2/3 terytorium i 13 milionów mieszkańców. Wielkie Węgry przestały istnieć, ale idea Wielkich Węgier determinowała kolejne pokolenia węgierskich polityków, w tych współczesnych – z Victorem Orbanem na czele.

Partnerzy odcinka:

Więcej na ten temat:
B. Góralczyk, „Węgierski syndrom Trianion”.
D. Hejj, „Węgry na nowo”.
P. Lendvai, "Węgrzy. Tysiąc lat zwycięstw w klęskach".
K. Varga, „Gulasz z turula”.

[Orzelshoty]

Nie wolno zapomnieć, że Królestwo węgierskie upadło w 1526 roku niestety, na rzecz Imperium Osmańskiego. 😢

[MurzynZBangladeszu]

Wystarczyłoby, że w 1867 nie ma ugody, a Węgrzy dalej są uciskani i germanizowani przez Austriaków, to Trianon byłoby świętem niepodległości, tak jak formalnie było. Taka np. Grecja, choć w 1832 powstała w okrojonych granicach w stosunku do dzisiejszych, uznaje datę powstania jako święto niepodległości.

[kazimierzcebula]

Nie przesadzałbym z tym gwałtownym rozwojem KW po 1867. Wielki Budapeszt to za mało, by nadgonić wiekowe zapóźnienia, szczególnie na peryferiach. Imperium Rosyjskie też nieźle rozwijało się w drugiej połowie XIX w., co, nawet z nieporównywalnymi z KW zasobami, nie pomogło w dogonieniu Zachodu.
Postawa rządu KW wobec mniejszości była raczej parszywa, szczególnie wobec Rumunów, Serbów czy Rusinów. Z tą asymilacją zaś, co to ponoć wystarczyła do niej jedynie znajomość węgierskiego, to już kompletna klechda sezonowa. Arystokracja węgierska, faktyczni władcy KW, zazdrośnie strzegła swojej pozycji i przywilejów i drogo ceniła prawo przyjęcia do swojego grona obcojęzycznych nuworyszy.
Co do do Tranion, to "zwycięskie" mocarstwa dokonały rozbioru, bo mogły. Austro-Węgry po I WŚ były bankrutem bez sojuszników, co nie docierało do budapesztańskich elit. W ogóle jeżeli przestudiujemy horyzonty umysłowe, świadomość realiów oraz arogancki stosunek do społeczeństwa "elit" wszystkich stron konfliktu, możemy doznać poważnego szoku. W tych warunkach można było zrobić w A-W to, co nie udało się w Rzeszy i Imperium Osmańskim.

[nacelnikprosiak]

4:20 Wymóg znajomości języka może i brzmi troche śmiesznie, że niby tak łatwo to uzyskać, tylko trzeba sobie przypomnieć że język węgierski kompletnie sie różni od otaczających go języków co pozwala go na używanie jako wyznacznika między narodami

[tomaszczuowski]

Fajny materiał. Gratuluję! Chociaż największą narodową tragedią Węgrów był wg mnie Mohacz. Ale oczywiście można się spierać.

[wojciechandrzej]

Super z Katowic leciał Zug przez Siatorska Bukowinka
W latach 90 tych włóczyłem się osobówkami po Węgrzech i Słowacji.
Coś niesamowitego tako prowda.

[Balamber]

I am Hungarian, but I am not a revisionist, just as most people around me are not. However, from a Hungarian perspective, the Treaty of Trianon was a very sad and unjust decision. As long as there are populist politicians, they will unfortunately be able to use this issue to their advantage. Sadly, Hungarian society has never truly come to terms with the Trianon decision; during the communist era, it was a taboo subject, and even today it is not appropriate to talk about it. Hungarian society needs to be able to discuss this topic, to resolve it, and to move on. Most people today do not want to go to war or change current borders. However, many Hungarian families are affected by it through their ancestors. For example, I would not have been born if my grandparents' families had not moved from Nagyvárad-Oradea, Romania on my mother's side and from Pozsony-Bratislava, Slovakia and Zsolna, Zilina, Slovakia on my father's side to present-day Hungary. If Trianon hadn't happened, my parents might never have met.

A lot has changed over the past 100 years, including demographic data, and we want to live in peace with our neighbors. Most Hungarians also see the Trianon decision as unchangeable, and people have accepted the current borders. Especially the younger generations are less interested in the topic than the previous ones. However, I want to explain why a Hungarian might feel the Trianon was not to fair to Hungarians. Demographic boundaries were not adequately considered, and often economic interests determined the borders. For example, Nagyvárad-Oradea, which was 90% Hungarian at the time, was assigned to Romania(near the current hungarian border) so that the second railway ring could be severed from Hungary and given to Romania. Many such large cities directly on the modern Hungarian border had majority Hungarian populations, and some, like Szabadka, Subotica in Serbia, still have a Hungarian majority today.

When drawing these borders, they did not consider that mountainous areas, like the Transylvanian Carpathians and the mountains of Slovakia, were sparsely populated, while less mountainous areas were more densely populated. A Hungarian map showed this, in the maps fromt the entente this therritories are just romanian or slovak areas. This led to a situation where nearly 8.5 million ethnic Hungarians fromthe Kingdom were left with 92, 000 square kilometers of territory, while about 2.5 million ethnic Romanians received 102, 000 square kilometers, more than the area of modern Hungary (there are now only 9.5 million Hungarians living in this area. In contrast, the population of neighboring nations has doubled or tripled, while the Hungarian population has barely grown due to various factors

They said Hungary had to be dismembered because it was multi-ethnic, yet they created several multi-ethnic countries: Slovakia, Romania, and the Kingdom of Serbs, Croats, and Slovenes. Slovakia and the Kingdom of Yugoslavia had similar proportions of ethnic groups as the Kingdom of Hungary. Looking at Transylvania, it had 2.5 million Romanians (now 7 million), 1.5 million Hungarians (now reduced to 1 million), and 1 million Germans (now disappeared). The Slovak territories had 1.5 million Slovaks (now 5 million), 1 million Hungarians (now reduced to 400, 000), and 800, 000 Germans (now only a few thousand remain). In Vojvodina, Serbia, the numbers were similar, with Serbs not even reaching 50% of the population, but 35% was Hungarian.

The fact that Austria also received territories it had never historically possessed, even though it was more responsible for the war, is noteworthy. While these territories were inhabited by German speakers, they did not identify as Austrians. However, because it was a German-speaking area, a referendum was allowed here, as only the Hungarian side supported holding referendums separately in each region. The Entente only permitted a referendum in Sopron, which was intended to be the capital of the territory assigned to Austria. They thought Sopron would want to join Austria, but the people of Sopron chose Hungary. From then on, the Entente did not allow any more referendums, despite multiple initiatives.

The policy of Magyarization was flawed in the 19th century, but the Kingdom of Hungary was very accepting in this regard until then, regardless of nationality. This is why the kingdom was half non-Hungarian, accepting Romanians from Transylvanian regions and Serbs in the south. Religious freedom was first granted in Europe in Transylvania. The 19th-century policy was flawed, but the punishment was disproportionate. If we look at it, the Hungarian population has decreased more significantly in the neighboring countries mentioned than the neighboring peoples did under the policy of Magyarization. Similarly, some countries today enact language laws that restrict language use. For example, Székely people are still second-class citizens in Romania, not recognized as a constitutive nation, required to learn Romanian, and denied autonomy, despite Romania guaranteeing this in 1920.

Hungary was not pushed westward and did not receive anything in exchange for the lost territories; Hungary was simply shrunk. This is in the past, and we should focus on the future, but perhaps this helps a Polish person better understand what is unjust for Hungarians about Trianon If Hungary had to lose territories after the war but the demographic boundaries were better considered and the Hungarian-populated cities on the other side of the border were not given to neighboring countries, then Hungarians would have maybe past Trianon.

[BilmonAntoni]

Ona: On nie płakał na Titanicu. Czy chłopaki mają jakieś uczucia?

On:

[Władysław-rb]

Z tego co wiem to nakazano im także rozebrać dwutorowe linie kolejowe. Mogły pozostać tylko jednotorowe. Epizod z Węgierska Republiką Rad w 1919 roku też im mocno aszkodził. Rumuni w nagrodę dostali Siedmiogród a Czesi Górne Węgry. Królestwo Węgier było wielonarodowościowe ale równuprawnienia nie było. Dali się wciągnąć w wojnę czy przystąpili dobrowolnie to rzecz wtórna. Przegrali . Potem jeszcze próbowali odkręcić Trianon stając u boku Hitlera i znowu przegrali.

[m-na-k]

4:20-4:30 - czy tylko dla mnie brzmi komicznie fragment, że do bycia pełnoprawnym Węgrem wystarczała - oprócz obywatelstwa - znajomość języka węgierskiego? Przecież mowa Madziarów jest zupełnie niepodobna do jakiejkolwiek innej w tej części Europy!

[cocietoja]

Ten traktat Triathlon to było przegięcie, to jak, jakby Polska po 2wś za utracone kresy nic nie dostała, jak już chcieli ich ukarać, to wystarczyło zrobić plebiscyt, jak proponowali Węgrzy i problem z głowy. Teraz tylko mamy wkurzone państwo w centrum Europy, które tylko czeka na rewizję.

[xarbez]

Zróbcie proszę odcinek o Czechosłowacji. Uważam, że jest to jedno z ciekawszych państw, aspirujących w dwudziestoleciu międzywojennym do pozycji mocarstwa lokalnego.

[krzysztofcywinski]

Austro-Węgry były jedynym państwem w Europie, które miało generałów pochodzenia żydowskiego

[sliski]

Czyli w sumie od nas spisz i orawę też by widzieli w swoich granicach ?

[kamilkamil]

Udało się wreszcie wyjść z czyśćca YouTube

[TheVerwolff]

Polak Wegier dwa bratanki? A kawałek Polski to chętnie by zabrali jakby mogli, bo to ich bylo przed traktatem?

[PawelPiegza]

Do dziś na Słowacji w regionach przy Galancie czy Komarom większość ludzi mówi po węgiersku.

[fiko]

Węgry z tytułu długiej tradycji opowiadania się po niewłaściwej stronie i tak powinny byc wdzięczne za to że jeszcze istnieją.

[kamilkramek]

Nie ma sie co dziwić, że Węgrzy mają inne podejscie do zachodniej Europy i do Risji niż Polacy !

[heatwave]

Węgrzy w ramach C.K prowadzili represyjną politykę madziaryzacji tylko wzmacniając nacjonalizm i separatyzm ludów na obrzeżach państwa. Węgrzy w XIX wieku byli już małym narodem, uciskającym inne ludy, rządzonym przez arystokratów o wstecznej umysłowości, celowo opierającym się modernizacji. Tak więc Węgry dostały to co zasiały. Węgry do tej pory mają PTSD po Trianon, dlatego, że ciągle im we łbach imperialne rojenia, w kraju który de facto to tylko Budapeszt z przedmieściami :)