Vasat Kılıflı Ortacılık | Tevhid Dergisi | Sesli Makale

Vasat Kılıflı Ortacılık | Tevhid Dergisi | Sesli Makale

Güncelliğini hiç yitirmeyen kavramlarımızdan biri; hiç şüphesiz 'vasat' kavramıdır. Vahyin başat kavramlarından olan, sahih bir İslam algısının oluşmasında inşa edici rolü vardır 'vasat' kavramının. Allah subhanehu ve teâlâ kitaplar indirmek ve Rasûller göndermek suretiyle insanlara lütfettiği dine 'sıratı müstakim' demiştir. Bu yolu, gazaba uğrayan gevşekler ve sapıklık ehli aşırıların ortasında duran vasat yol; bu yolun yolcusu olan bahtiyarları da vasat ümmet olarak isimlendirmiştir.

'Vasat' kavramı da bu şeytanî operasyondan nasibini aldı. Ve genel bir ifadeyle 'ortacılık' diyebileceğimiz bir durum vasatlık kılıfıyla kamufle edildi. Bu yazımızla beraber ismini vahyin belirlediği ve inşa edici kavramlardan olan vasat ile adına vasatlık denen, hakikatte ortacılık olan iki zıt durumu izah etmeye çalışacağız.

İslam'ın Vasat Olmayı Övmesi

Vasat; Allah'ın emrettiği ve nehyettiklerine misli misline itaat etmektir. Allah'ın subhanehu ve teâlâ isteklerinden fazlasını yapmaya çalışmak, ifrat; bu isteklerde gevşeklik, tefrittir. Vasat yolun dışına çıkmaya; İslam, ğuluv/aşırılık demiştir. Vasat olmayı övdüğü gibi, aşırılığı iki yönüyle de yermiştir.

"Sizin insanlığa, Rasûl'ün de size şahitlik etmesi için sizi vasat bir ümmet kıldık..." (2/Bakara, 143)

Kur'an'da vasat kavramının geçtiği tek ayet budur.

"Kıyamet gününde Nuh (as) çağrılır. Çağrıya 'lebbeyk ya Rabb' diyerek karşılık verir. Allah (svt): 'İnsanlara ulaştırdın mı/tebliğ ettin mi?' diye sorar. 'Evet, ya Rabbi!' der. Allah, Nuh'un kavmine sorar: 'Size tebliğ etti mi?' 'Hayır ya Rabb, bize hiçbir uyarıcı gelmedi' derler. Allah (svt) Nuh'a yönelir: 'Bu konuda sana şahitlik edecek kimse var mıdır?' der. Nuh (as): 'Muhammed (sav) ve ümmeti' der...

...Ve siz O'nun, kavmine tebliğ ettiğine şahitlik edersiniz. Bu, Allah'ın şu sözüdür: 'İşte böylece sizi vasat bir ümmet kıldık...' Vasat, yani adalet demektir." (Buhari, 3339,4486; Tirmizi, 2961)

Bu rivayetten de açıkça anlaşıldığı gibi Allah Rasûlü (sav), vasat olmayı adaletle tefsir etmiştir. İslam ümmeti kıyamet gününde, Kur'an'da kıssalarını okudukları Peygamberlere adilce şahitlik edeceklerdir. Bu da onların vasat olmasıdır.

Vasat kelimesi Arap lugatında birçok manada kullanılmıştır:
Adil anlamında; şair Zuheyr:
'Onlar vasattır/adildir, insanlar onların hükmüne razı olur.' der.

Seçkin ve değerli anlamında; Arap şairi:
'Siz bilinen en vasat/seçkin mahallesiniz...' İbni Kesir; 'vasat namazı/salat-ı vustayı muhafaza edin' ayetinde vasatın bu anlamda kullanıldığını söyler.

Yine 'Muhammed (sav) Araplar'ın en vasatıdır' dediğimizde nesep yönünden en şerefli soya sahip olduğu anlaşılır demiştir.

İki uç noktanın ortası anlamında; şair:
'İşlerinde aşırıya kaçma
İstediğinde aşırılık isteme
Tüm insanlık içinde vasat/orta yollu ol
demiştir.' (Şiirler için bkz: İmam Şevkani Fethu'l Kadir tefsiri.)

Vasat kavramını bu sıralamaya göre ele aldığımızda;

İlk olarak ayetin kendini tefsir ettiğini görürüz. "Siz insanlığa, Rasûl de size şahitlik etsin diye sizi vasat bir ümmet kıldık..." Kur'an'ın sair ayetlerine bakıldığında 'şahitlik ve adalet' kavramlarının ayrılmaz bir bütün olduğu görülecektir.

"Ey iman edenler! Kendiniz, anne-babanız, yakınlarınız aleyhine olsa bile, hakkı adaletle ayakta tutan şahitler olun..." (4/Nisa, 135)

"Ey iman edenler! Hakkı adaletle ayakta tutan ve bunu Allah için yapan adil şahitler olunuz. Bir kavme olan öfkeniz sizi adaletsizliğe sevk etmesin." (5/Maide, 8)

Öyleyse diyebiliriz ki; Kur'an ve Sünnet, vasat kavramının adalet/adil şahitlik anlamına geldiğini açıkça beyan etmiştir. Seçkinlik anlamına ise açıkça delalet etmese de kapalı ve yoruma dayalı olarak delalet etmiştir. Ne Kur'an ne de Sünnet, ayette geçen vasatın orta yol olduğuna dair açık veya kapalı olarak delalet etmemiştir. Ayette geçen vasat kavramının orta yol olması sadece Arap lugatının delaletidir. Kur'an ve Sünnet, bir kavramı izah ettikten sonra ısrarla kavramın lugat anlamı ile kavramı izah; aşırılık olsa gerek(!)... Bunu biraz daha somutlaştıracak olursak; namaz/salat kavramının Kur'an ve Sünnet'e dayalı tefsirini bırakıp ısrarla lugat anlamına yapışan, namazı terk eden ve ellerini açıp dua etmekle yetinen insanın durumu neyse; vasatın lugat anlamında ısrar edenlerin durumu odur.

Kanalımıza Destek Olmak İçin;

Ebu Hanzala Hoca Kanalı için;

Tevhid Meali İçin:

Bütün Videoları İzlemek İçin;

#Vasat #TevhidDergisi #SesliMakale
Ebu Hanzala Hoca
Tevhid Dergisi
Tevhid Dersleri
Dini videolar
Halis Bayancuk

[harputluu]

Rabbim tüm müslimlerin esaret bağlarını çözsün rahmet etsin

[jfmviov]

Allah: “Andolsun ki ben galip geleceğim ve resûllerim de (galip geleceklerdir).” diye yazmıştır. Şüphesiz ki Allah, (güç ve kuvvet sahibi olan) Kaviy, (izzet sahibi, her şeyi mağlup eden) Azîz’dir. (58/Mücadele, 21)

[qeribli_]

Rabbim esaretde olan bütün müslümanları esaretden kurtatıb selamete kavuştursun.AllahummeAmin.

[utku]

Siz bu seslendirme ve montaj işlerini güzel yapıyorsunuz, tebrik etmek gerek 🤗

[alhudhud]

Maşallah, la hewle wela kuwwete illa billah...

[sehriyaraskerov]

Allah subhanehu teala sizden razı olsun.Amin

[isamamedov]

Ma sa.ALLAH. COX GUZEL.VE BEREKETLI.OLMUS. ALLAH RAZI.OLSUN. AMIN

[etaemrullah]

Rabbim Esaret Bağlarını Çözsün İnşallah

[mehmetbaran]

Allah razı olsun sizden çok güzel anlattınız Rabbim ecrinizi arttırsın

[mustafamirza]

Hocam Allah sizden razı olsun ilminizi arttırsın

[dogantunal]

Allah(ac) razı olsun.
Çok faydalı bir makale

[muslimferxadov]

26: 55 de tekfir etme aşırılığına düşmeyiz yazilmış ama . Tefrit etme aşırılığına düşmeyiz söylüyor . Nasıl oy kulannanlarda ayrım yapılırmı ? Kafam karıştı.