Κάσος 2006, Κασιώτες Δημιουργοί και τα καραβάκια τους

Τα καραβάκια και οι φωτογραφίες τους

Μέχρι το τέλος του 19ου αιώνα οι Κασιώτες επέζησαν χάρη στην ιστιοφόρο ναυτιλία τους η οποία ήταν συνυφασμένη με την ξυλοναυπηγική τέχνη και παράδοση στους ταρσανάδες του νησιού.
Τον 20ον αιώνα, αρχίζει να διαγράφεται ένα δεύτερο λαμπρό Κεφάλαιο για τη ναυτιλία της Κάσου. Η εποχή των παραδοσιακών ιστιοφόρων, τα ξυλοκάραβα, σιγά σιγά αποσύρονται και τη θέση τους καταλαμβάνουν καράβια με μέσο πρόωσης τον ατμό και το ντίζελ.
Μερικά από αυτά τα παλιά σκαριά με τ’ άρμενα, κάποιοι ίσως τα έφτασαν ξεχασμένα να σαπίζουν στο λιοπύρι και το ριπίδι των βοριάδων συρμένα στον Εμπορειό και τη Βλυχά.
Ωστόσο, οι Κασιώτες, στο πέρασμα του χρόνου, τα καράβια, δεν τα είδαν μόνον ως μια εμπορική ανταγωνιστική επιχείρηση που έπρεπε να επιβιώσει και να επιφέρει κέρδη. Τα είδαν και ως μορφή Τέχνης και Έκφρασης. Μάλιστα, καθώς σε πολλά από αυτά είχαν δημιουργηθεί προγονικοί θρύλοι, αυτά τα θυμητάρια, έπρεπε πάση θυσία να διατηρηθούν έστω και σε μικρογραφία, σαν μια βαριά οικογενειακή κληρονομιά, γιατί όχι και σαν πολιτιστική παρακαταθήκη προς τις νεότερες γενιές.
Για τους νεότερους Κασιώτες, αυτούς της ηλικίας μου αλλά και ακόμη πιο παλιούς, τα καραβάκια, είναι αναπόσπαστο τμήμα των παιδικών μας χρόνων. Με κείνα τα μικρά και ατελή σκαφίδια που κατασκευάζαμε από ντενεκέδες κονσέρβας ή ξερασμένα ξύλα της θάλασσας, σουπιοκόκαλα και απέτηλες, και δοκιμάζαμε την ικανότητά τους στην Μπούκα, τον Άρτουκα, τον Αύλακα, τη Λίμνη, τα Σκαφάκια, το Λιμανάκι της Βρύσης και πιο πέρα την Αμμούα, θαρρώ αντρειωθήκαμε. Κάποιοι πιο τολμηροί προχώρησαν ακόμη περισσότερο στη ζωή. Τις παιδικές εκείνες φαντασιώσεις με τους βαρκαλάδες, δηλαδή τα «λιλιά» μας, τα μετέτρεψαν σε αληθινά καράβια που ταξίδεψαν και ταξιδεύουν ακόμη και σήμερα στα πέρατα του κόσμου.
Κασιώτες δημιουργοί λοιπόν και τα καράβια τους. Καραβάκια και ζωγραφιές που φτιάχτηκαν τις ελεύθερες ώρες με μεράκι, υπομονή και κατάθεση ψυχής.
Η μεταφορά τους πολύ δύσκολη από την Αθήνα προς το νησί και αντίστροφα. Έτσι λοιπόν με τους συνεργάτες μου σκεφθήκαμε να τα φωτογραφήσουμε. Ώστε, έστω και με αυτόν τον τρόπο, τυπωμένα στο άψυχο χαρτί, αυτά τα άγνωστα αλλά έξοχα έργα τέχνης, να σας τα παρουσιάσουμε και να τα χαρείτε όπως κι εμείς.

Κάσος, Αύγουστος 2006

Μιχάλης Κ. Σκουλιός