ΝΑΡΚΩΤΙΚΑ και COVID-19 ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ Γεράσιμος Παπαναστασάτος Τομέας Έρευνας του ΚΕΘΕΑ

ΝΑΡΚΩΤΙΚΑ COVID-19 Μια πανδημία μέσα στην πανδημία

Διπλασιάστηκε κατά τη διάρκεια του κορονοϊού η χρήση αντικαταθλιπτικών, 3πλασιάστηκε η χρήση κοκαΐνης, πολλαπλασιάστηκε η χρήση αμφεταμινών ενώ αυξήθηκε ο αριθμός των ηλικιωμένων που κάνουν χρήση ναρκωτικών με κύρια ουσία αυτή των βενζοδιαζεπινών. Η καθαρότητα των ναρκωτικών σε τοπικό επίπεδο έχει μειωθεί και πλέον όλο και συχνότερα χρησιμοποιούνται προσμείξεις, που αυξάνουν τα ποσοστά υπερδοσολογίας. Την ίδια στιγμή που τα lockdown έκλειναν τον κόσμο στα σπίτια του, το εμπόριο ναρκωτικών και έμεινε αλώβητο, αλλά αυξήθηκε και η διακίνηση άλλαξε με νέους τρόπους και μέθοδους. Τα συνθετικά ναρκωτικά κατασκευάζονται πια σε σπίτια κι αποθήκες. Είναι χαρακτηριστικό ότι οι κατασκευαστές εύκολα μπορούν να προμηθευτούν μέσα από το διαδίκτυο και τα ιντερνετικά φαρμακεία- όλες τις απαραίτητες χημικές ουσίες για την παρασκευή συνθετικών ναρκωτικών, λαμβάνουν ιδιαίτερα μέτρα προστασίας, τα υπολείμματα της επεξεργασίας δεν πετιούνται πια στις αποχετεύσεις, διότι έτσι εύκολα στοχοποιείται μια περιοχή λόγω των ελέγχων στα λύματα. Με ειδικά διαμορφωμένα αυτοκίνητα, μεταφέρουν τα ναρκωλύματα και τα αδειάζουν εν κινήσει στους δρόμους επιλέγοντας μάλιστα τις μέρες βροχής. Επίσης, οι επεξεργασίες της κάνναβης και η αύξηση της δραστικής ψυχοτρόπας ουσίας THC του φυτού, σε απίστευτα ποσοστά τετραυδροκανναβινόλης (όπως το skunk) ελλοχεύει μεγάλους κινδύνους για τους χρήστες με κυριότερο αποτέλεσμα την αύξηση των ψυχωτικών επεισοδίων. Η ποσότητα τετραυδροκανναβινολης στην κάνναβη που καλλιεργήθηκε στην Ελλάδα τις προηγούμενες δεκαετίες μπορεί να έφτανε και το 12%. Τώρα, με τις διάφορες επεξεργασίες ξεπερνά ακόμη και το 50% σε THC ποσοστό εξαιρετικά αυξημένο με άγνωστα αποτελέσματα στους χρήστες. Τα στοιχεία των ερευνών που πραγματοποιήθηκαν στο διάστημα της πανδημίας δείχνουν το μέγεθος του προβλήματος και δείχνουν ρεκόρ δεκαετίας στη χρήση κοκαΐνης. Τον Μάρτιο του 2021 2πλασιάστηκε η χρήση αντικαταθλιπτικών, σε σχέση με τον ίδιο μήνα του 2019. H χρήση κοκαΐνης έχει φτάσει να είναι 3 φορές μεγαλύτερη από την αρχή της πανδημίας, ενώ το 2020 φαίνεται να είναι η χρονιά με τη μεγαλύτερη χρήση κοκαΐνης εδώ και μια δεκαετία. Τον Μάρτιο του 2019 η κατανάλωση κοκαΐνης ήταν 482 γρ.την ημέρα, ενώ στο 1ο lockdown τον Μάρτιο του 2020, φτάσαμε σε διπλασιασμό (804 γρ./ημέρα) και στο 2ο lockdown τον Νοέμβριο του 2020 σε τετραπλασιασμό, δηλαδή 1837 γρ./ ημερα. Η αύξηση συνεχίστηκε και τον Μάρτιο του 2021 με χρήση 2.396 γρ. ημερησίως! Τα στοιχεία που καταγράφηκαν στα αστικά λύματα στην Αττική, αλλά και Θεσσαλονίκη, Πάτρα κλπ από τον καθηγητή Αναλυτικής Χημείας του ΕΚΠΑ, Νίκο Θωμαΐδη είναι συγκλονιστικά για την κατάσταση της αυξητικής τάσης στη χρήση. Όπωςειπε ο ερευνητής του ΚΕΘΕΑ κ. Παπαναστασάτος, έδειξαν την πραγματικότητα που κυριαρχεί στον πληθυσμό και την αύξηση χρήσης των ουσιών, όχι μόνο στην Ελλάδα, αλλά και σε παγκόσμιο επίπεδο. Κατακόρυφη αύξηση σημειώνει και η χρήση ηρεμιστικών και αντικαταθλιπτικών, όχι μόνο από τους νέους αλλά και από ηλικιωμένους. Τον Μάρτιο του 2021 σημειώθηκε το υψηλότερο ποσοστό κατανάλωσης σε σχέση με την περίοδο πριν από την πανδημία, σε γνωστά ηρεμιστικά αγχολυτικά και αντικαταθλιπτικά φάρμακα. Εκτός από τα ναρκωτικά, η αγορά αλκοόλ εν μέσω lockdown παρουσίασε ιδιαίτερη ζήτηση, σε περίπτερα και σούπερ μάρκετ όπου πωλούνταν με δελεαστικές προσφορές. Παράλληλα, η κατανάλωση παυσίπονων, ηρεμιστικών, βενζοδιαζεπινών παρουσίασε αύξηση στην ηλικιακή ομάδα άνω των 50, από ό,τι στον γενικό πληθυσμό. Η χρήση κάνναβης τον τελευταίο χρόνο αυξήθηκε στους ηλικιωμένους άνω των 65 από 1,2% το 2012 σε 5,1% το 2019. Είναι χαρακτηριστικό, όπως είπε ο κ. Παπαναστασάτος, πως τη δεκαετία 2000—2010 η κύρια ουσία χρήσης ήταν η ηρωίνη σε ποσοστό 85%. Μετά την εμφάνιση του κορονοϊού τα δεδομένα αλλάζουν ραγδαία. Το 2020 η ηρωίνη μειώνεται σε 45%, ενώ αντίστοιχα αυξάνει το ποσοστό της χρήσης κάνναβης σε 35% και η κοκαΐνη στο 12% όπως και η χρήση ψυχοφαρμάκων. “Όλο αυτό το διάστημα του κορονοϊού περισσότερο υπέφεραν οι ευπαθείς ομάδες, οι λεγόμενοι περιθωριοποιημένοι. Οι ηλικιωμένοι με προβλήματα υγείας, οι άστεγοι, οι πρόσφυγες οι χρήστες στο δρόμο, οι φυλακισμένοι, όλοι αυτοί οι άνθρωποι βίωσαν πολύ διαφορετικά τη βία των μέτρων με όρους οξύτατους γιατί πρώτα απ όλα και οι ελάχιστες υπηρεσίες βοηθείας, αμήχανα αδράνησαν, δεν ήξεραν τι να κάνουν. Τα επίπεδα άγχους εκτοξεύτηκαν όπως εκτοξεύτηκε και η χρήση ψυχοτρόπων ουσιών. Περάσαμε απότομα σε έναν βιοκοινωνικό–βιοπολιτικό φόβο“, τόνισε ο κ. Παπαναστασάτος. Τα μέτρα καταπολέμησης της εξάπλωσης του κορονοϊού έχουν επηρεάσει τις παράνομες αγορές ναρκωτικών, οδηγώντας σε ελλείψεις ορισμένων ναρκωτικών και σε υψηλότερες τιμές. Επίσης, έχει αυξηθεί η διαδικτυακή διακίνηση ναρκωτικών μέσω κρυπτογραφημένων επικοινωνιών με ανοικτές αγορές στο διαδίκτυο και το darknet, τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης φαίνεται να διαδραματίζουν σημαντικότερο ρόλο στην προμήθεια ναρκωτικών σε επίπεδο λιανικής.