Κλήματα Λέρος 29-3-2023

Ένα από τα ιδιαίτερα έθιμα που πραγματοποιούνται την περίοδο του Πάσχα στο νησί της Λέρου είναι «τα κλήματα», ένα παμπάλαιο έθιμο που συνεχίζεται μέχρι και σήμερα. Σύμφωνα με αυτό του Μεγάλου κανόνος, αφού χτυπήσει η καμπάνα της εκκλησίας, μαζεύονται τα παιδιά των κατηχητικών, νέοι και νέες, αλλά και ενορίτες κάθε ηλικίας, παίρνουν τις ελληνικές και βυζαντινές σημαίες και τις «ποδιές» των εικόνων σε κοντάρια (κατά την Ιταλοκρατεία δεν επιτρεπόταν να κρατούν την Ελληνική σημαία αλλά ούτε και του Βυζαντίου και γι’ αυτό έβαζαν τις ποδιές από τα προσκυνητάρια των εικόνων σε κοντάρια) και ξεκινούν με πομπή για τον Βρομόλυθο μία εξοχή της Λέρου. Εκεί μαζεύουν τις βέργες από τα κλήματα που κλαδεύτηκαν, τις κάνουν δεμάτια, τα φορτώνουν σε υποζύγια και στις πλάτες τους και επιστρέφουν στις εκκλησίες τους τραγουδώντας. Είναι ο τρόπος με τον οποίο εξασφάλιζαν οι Λεριοί τα καρβουνάκια για το θυμιατό της εκκλησίας. Τα παλαιά χρόνια που οι περισσότερες ενορίες ήταν στην περιοχή του Πλατάνου έπεφτε και ξύλο μεταξύ των ακολούθων των εκκλησιών προσπαθώντας ο ένας να αρπάξει τα κλήματα του άλλου, και να εξασφαλίσουν οσο περισσότερα κλήματα μπορούσαν. Χρησιμοποιώντας οι πιστοί για μεταφορικά μέσα μουλάρια και γαϊδούρια, και με τις σημαίες και τις ποδιές από τα προσκυνητάρια των εικόνων, προχωρούν σε πομπή, ο ένας πίσω από τον άλλο.

Συγχρόνως, τραγουδούν: Της Παναγιάς τα κλήματα και του Χριστού τα ξύλα και της Αγιάς Παρασκευής τα κόκκινα καντήλια...

Οι καμπάνες ηχούν χαρμόσυνα και όλοι εύχονται το «Καλό Πάσχα». Αφού η πομπή επιστρέψη στην εκκλησία με τα κλήματα αποθέτουν τις βέργες σε ειδικό χώρο, όπου όταν ξεραθούν θα φτιαχτεί πρόχειρο καμίνι και τα κλήματα θα γίνουν καρβουνάκια για το θυμιατό. Στη συνέχεια αρχίζει η Ακολουθία του Μεγάλου Κανόνος, το υπέροχο αυτό ποίημα του Αγίου Ανδρέου, Επισκόπου Κρήτης.