Μ Πέμπτη εσπέρας 26 4 1962 Αρχιεπ Χρυσόστομος ΠΕΡΙΣΤΕΡΗΣ ΤΖΕΛΑΣ Απόσπασμα από το Ά Ευαγγέλιο

ΤΕΛΕΥΤΑΙΑ ΣΥΝΟΜΙΛΙΑ ΕΦΕΣΟΥ – ΜΕΤΕΠΕΙΤΑ ΑΡΧΙΕΠΙΣΚΟΠΟΥ ΑΘΗΝΩΝ ΧΡΥΣΟΣΤΟΜΟΥ- ΜΕ ΤΟΝ ΕΘΝΟΜΑΡΤΥΡΑ ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΗ ΣΜΥΡΝΗΣ ΧΡΥΣΟΣΤΟΜΟ -και ΠΟΥ ΤΑΦΗΚΕ
Β ΜΕΡΟΣ
Την στιγμήν εκείνην, λέγει ο Αρχιεπίσκοπος Αθηνών Χρυσόστομος ο Β, στάλθηκε για να τον παραλάβει άμαξα από τον φρούραρχο Σαλήχ Ζακή, γνωστόν εις εμένα,ως άνθρωπον αγαθόν και ευνοϊκόν προς τους Έλληνας από την εν Δενιζλή υπηρεσία του. Είπε στον εθνομάρτυρα ότι εφ’ όσον αυτός ήταν φρούραρχος, κανείς χριστιανός δεν έπρεπε να φοβείται αντεκδικήσεις και του συνέστησε να γράψει εγκύκλιο προς το ποίμνιό του, για να παραδώσει τα όπλα και τους τυχόν κρυπτομένους από αυτόν αξιωματικούς και στρατιώτες.
Πλήρης ελπίδων για το ποίμνιό του, επανήλθε εις την Μητρόπολη ο Χρυσόστομος, αλλά δεν πέρασαν δύο ώρες και κλήθηκε από τον Νουρεντίν να εμφανισθεί ενώπιόν του.
Ο Νουρεντίν, συνεχίζει ο Αρχιεπίσκοπος, δεν δέχθηκε τον χαιρετισμό του εθνομάρτυρα μητροπολίτη , αλλά τον πλησίασε , του έβγαλε το καλυμμαύχι και ασκεπή τον έφερε εις τον εξώστη του διοικητηρίου κάτωθεν του οποίου πλήθη φανατικών τούρκων κραύγαζαν και ζητούσαν εκδίκηση. Προς τα πλήθη αυτά αποτεινόμενος ο Νουρεντίν είπε:
Εγώ δεν κρίνω. Δεν αποφασίζω. Σεις καλύτερα από μένα γνωρίζετε τον εχθρό και τον προδότη του έθνους μας. Αποφασίσετε ό,τι εγκρίνετε. Σας τον παραδίδω.
Παρεδόθη, λοιπόν, εις χείρας ανόμων ο πιστός του Κυρίου και του Έθνους ιεράρχης. Σιωπών ως πρόβατον επί σφαγήν, δέχεται κολαφισμούς, εμπτυσμούς, δαρμούς, πληγάς, σύρεται εκ της γενειάδος εις τας οδούς και εις την τουρκική συνοικία του Τιρκιλίκ προσάγεται ως ο προκάτoχός του ιερομάρτυς Πολύκαρπος εις τον τόπο του μαρτυρίου.
Αργά τη νύκτα, συνεχίζει ο Αρχιεπίσκοπος Αθηνών, τόλμησα και βγήκα έξω από τη θύρα του κωδωνοστασίου , για να ρωτήσω τον μόνιμο από πολλού τουρκοκρήτη αστυνομικό της τραπέζης Αθηνών για την τύχη του αοιδίμου γέροντός μου και των δημογερόντων. Και μου είπε: Τον δικό σας τον εξαφάνισαν αισχρώς. (Σιζίν κινίν μπιρτσιρμισλέρ). Μου πρόσθεσε ότι αυτός έρριψε στο κεφάλι του τρεις χαριστικές βολές, διότι λυπήθηκε την ελεεινή κατάστασή του προς την οποία θέλησε να δώσει τέλος.
Στην επίσημο επιτροπή εξακριβώσεως των τουρκικών ωμοτήτων, εδώ στην Αθήνα, ένας στρατιώτης από τη Σμύρνη, που διετέλεσε αιχμάλωτος και δραπέτευσε, κατέθεσε ενόρκως ενώπιον της ολομέλειας της επιτροπής ότι , εκτελών αγγαρεία μ ε άλλους αιχμάλωτους στρατιώτες, τον οδήγησαν στην παραλία, στους στρατώνες του διοικητηρίου της Σμύρνης, και μετέφερε το ερριμμένον άγιο λείψανο του ιερομάρτυρός μας και το έθαψε στο στάδιο του Απόλλωνος και όχι του Πανιωνίου, όπως φημολογείτο. Τον ρώτησα, καταλήγει ο Αρχιεπίσκοπος Αθηνών, για τα χαρακτηριστικά του προσώπου του και η περιγραφή τους ήταν σύμφωνα με την πραγματικότητα. Ζήτησα ακόμη να μάθω, καταλήγει ο Αρχιεπίσκοπος, αν έφερε κάτι διακριτικό στο στήθος του και του είπε ο ανακρινόμενος ότι έφερε ένα μικρό χρυσό σταυρό με χρυσήν άλυση και ότι επίτηδες άφησαν τον σταυρό, για να αναγνωρισθεί εν καιρώ το άγιο λείψανό του. Το τελευταίο αυτό, επαναλαμβάνει ο Μακαριώτατος , με έπεισε ότι , όντως έτυχε ταφής ο ιερομάρτυς ημών.
Θα ακολουθήσουν και άλλες μαρτυρίες.