Inaugural Lecture Prof. dr. Roland Pierik

benoemd in the Faculteit der Rechtsgeleerdheid tot hoogleraar
‘Rechtsfilosofie’

De titel van de oratie is: On the Necessity of Juridical Review for Democratic Governance

The European Court of Human Rights has been criticized for unduly interfering in the outcomes of democratic decision processes. Some argue that the unelected Strasbourg activists in robes should not interfere with democratically supported policy decisions that were made nationally.
My inaugural lecture analyses this practice of rights-based judicial review.
The first part presents a general legal-philosophical background. I explain that republicans, who emphasize the importance of the democratic way of self-governance, are in favour of weak forms of judicial review. Liberals, on the other hand, prioritize the protection of fundamental rights through the constitution, and are in favour of strong judicial review.
The second part employs this conceptual toolbox to analyse judicial review as exercised by the Strasbourg Court. Should we understand it as strong, weak, or as something in between? I conclude that it is best understood as a weakened version of strong judicial review.
The third part provides a normative evaluation of the role of the Strasbourg Court in the current European constitutional landscape. I argue that the Strasbourg Court should pursue a path towards stronger rights-based judicial review.

Nederlands:
Het Europees Hof voor de Rechten van de Mens is bekritiseerd omdat het zich te veel zou bemoeien met de uitkomsten van democratische. Sommigen beweren dat de ongekozen activisten in toga’s in Straatsburg zich niet moeten bemoeien met democratisch genomen beleidsbeslissingen die op nationaal niveau zijn genomen.
Mijn inaugurele lezing analyseert deze praktijk van op grondrechten gebaseerde rechterlijke toetsing.
Het eerste deel presenteert een algemene juridisch-filosofische achtergrond. Ik leg uit dat republikeinen, die het belang van de democratische manier van zelfbestuur benadrukken, voorstander zijn van zwakke vormen van rechterlijke toetsing. Liberalen daarentegen geven prioriteit aan de bescherming van grondrechten door middel van de grondwet en zijn voorstander van sterke rechterlijke toetsing.
In het tweede deel wordt deze conceptuele gereedschapskist gebruikt om de rechterlijke toetsing door het Europese Hof te analyseren. Moeten we dit opvatten als sterk, zwak of als iets daartussenin? Ik concludeer dat deze het beste begrepen kan worden als een afgezwakte versie van sterke rechterlijke toetsing.
Het derde deel presenteert een normatieve evaluatie van de rol van het Hof in Straatsburg in het huidige Europese constitutionele landschap. Ik pleit ervoor dat het Hof van Straatsburg de weg inslaat naar een sterkere vorm van op grondrechten-gebaseerde rechterlijke toetsing.