Από τα Καπετανιανά στον Άγιο Ιωάννη, στα νότια της Κρήτης: Πεζοπορώντας στα Αστερούσια Όρη

Τα Καπετανιανά είναι χωριό του Νομού Ηρακλείου στην Κρήτη. Βρίσκεται στο νότιο μέρος του νομού και είναι χτισμένο αμφιθεατρικά στις πλαγιές των Αστερουσίων, σε υψόμετρο περίπου 750 μέτρων. Απέχει περίπου 70 χλμ από το Ηράκλειο. Η ονομασία του χωριού προέρχεται από τους λεγόμενους καπεταναίους του με την πλούσια συνεισφορά τους στους αγώνες κατά των Τούρκων.
Η πρώτη φορά που αναφέρεται επίσημα το χωριό, είναι στην τούρκικη απογραφή του 1834, ενώ σύμφωνα με ιστορικά στοιχεία, ιδρύθηκε από Σφακιανούς αγωνιστές καπεταναίους, έπειτα από την επανάσταση του Δασκαλογιάννη. Στα Καπετανιανά βρίσκεται χτισμένος ναός της Παναγίας (Κοίμηση της Θεοτόκου), ο οποίος χρονολογείται από την βυζαντινή περίοδο και τον 15ο αιώνα.
Οι τοιχογραφίες της Παναγίας Καπετανιανής, της Σχολής της Κωνσταντινούπολης είναι θαυμάσιες. Εδώ ίδρυσαν μοναστήρι οι περίφημοι αντιρρητές θεολόγοι και ασκήτεψε ο Ιωσήφ Φιλάγρης ή Φιλάγριος, ο πλέον φημισμένος αντιρρητής της Κρήτης.

Τα Αστερούσια Όρη αποτελούν την νοτιότερη Οροσειρά της Ελλάδας και βρίσκονται στην νότια μεριά του Νομού Ηρακλείου. Είναι μια στενόμακρη οροσειρά που σχηματίζεται ανάμεσα στην πεδιάδα της Μεσαράς και στο Λιβυκό Πέλαγος. Ξεκινάει ανατολικά από τον Αναποδάρη ποταμό και καταλήγει στην μύτη της Μεσαράς, στο Ακρωτήριο Λίθινο. Το ανάγλυφο του βουνού είναι ιδιαίτερα εντυπωσιακό, με πιο ψηλά δέντρα τα φρύγανα και λίγα πεύκα και φοίνικες προσαρμοσμένα στις δύσκολες συνθήκες.
Έίναι ένα βουνό μυστήριο (θεωρείται το Άγιο Όρος της Κρήτης)... Μια πεζοπορία απόκοσμη (μόνη συντροφιά τα κατσίκια και τα γεράκια)...
Η Μονή του Αγίου Ιωάννη στον ομώνυμο οικισμό, είναι ένα ιδιαίτερο μοναστηριακό μνημείο. Λειτούργησε μέχρι τα μέσα του 20ου αιώνα και φιλοξένησε πολλούς ασκητές στις πολυάριθμες σπηλιές. Το καθολικό του μοναστηριού βρίσκεται στη χαμηλότερη σπηλιά. Ο χώρος για 5000 χρόνια ήταν ιερός, από τους Μινωίτες, αργότερα ως Ασκληπιείο στα πρότυπα του Ασκληπιείου της Επιδαύρου. (Επιγραφή πάνω από την πόρτα το μαρτυρεί).
Στον εξωτερικό χώρο του καθολικού υπάρχουν μορφές Αγίων σε φυσικό μέγεθος (σπάνιο φαινόμενο στην Κρήτη). Συναντούμε τον Άγιο Κοσμά και Δαμιανό (γιατροί), τον Άγιο Παντελεήμονα (προστάτης των γιατρών), σηματοδοτώντας το πέρασμα της λατρείας του Ασκληπιού στη Χριστιανική περίοδο.