Ελληνική γαγέα (Gagea graeca) στα χορτολίβαδα της Μάνδρας Αττικής

Η Gagea graeca είναι ένα μικρό και πολύ όμορφο αγριολούλουδο, που θα συναντήσουμε τώρα την Άνοιξη, σε πολλά μέρη της Ελλάδας και σε μεγάλους πληθυσμούς, με προτίμηση στις πετρώδεις πλαγιές και θαμνότοπους, τους ασβεστολιθικούς βράχους και τα φρύγανα και σε υψόμετρο από 100 έως 1400 μ.
Ανήκει στην οικογένεια Λιλιίδες (Liliaceae), όπως η τουλίπα, το ζουμπούλι, ο κρίνος της Παναγίας, το κρεμμύδι, το σκόρδο, το πράσο κ.α. (αγγειόσπερμα μονοκοτυλήδονα φυτά). Οι Λιλιίδες υπάγονται στην τάξη των Λιλιανθών (Liliflorae) και περιλαμβάνουν περίπου 200 γένη με 2500 είδη που εξαπλώνονται σε όλο τον κόσμο. Είναι κυρίως πόες πολυετείς με βολβούς ή ριζώματα και σπανιότερα πολυετή αναρριχώμενα φυτά.
Η Gagea graeca είναι ένα πολυετές γεώφυτο, συχνά μπλεγμένο με ρίζες και εδαφικά σωματίδια και σκούρο μοβ-κόκκινο χιτώνα, το οποίο διακρίνεται από τις υπόλοιπες γαγέες, από τα λευκά κωδωνοειδή άνθη της, που μοιάζουν με ανεστραμμένες λευκές καμπανούλες.
Οι βλαστοί του φυτού είναι εύκαμπτοι, λεπτοί και χωρίς χνούδια, ύψους 5-15 εκ. Έχει 2 έως 4 βασικά βελονοειδή φύλλα, γραμμικά και εναλλάξ, τα οποία φυτρώνουν τα περισσότερα δίπλα στη ρίζα. Τα βλέπουμε να ενώνονται σε ομάδες των τριών, αποτελούμενα από έξι πέταλα και έξι στήμονες, με σκούρες νευρώσεις και μοβ ή καφετί διακριτικές εξωτερικές γραμμώσεις.
Ανθίζουν για μικρό χρονικό διάστημα, από Μάρτιο μέχρι αρχές Ιουνίου και στη συνέχεια φαίνεται να εξαφανίζονται, μέχρι την επόμενη άνοιξη, χωρίς να αφήνουν ίχνη. Όπως πολλά από τα μονοκοτυλήδονα ανοιξιάτικα λουλούδια, επιβιώνουν το υπόλοιπο του χρόνου ως υπόγειοι βολβοί, που είναι μοναχικοί. Το φυτό πολλαπλασιάζεται με σπόρια.
Το όνομα του γένους Gagea δόθηκε προς τιμήν του άγγλου φυσιοδίφη Thomas Gage (1781 - 1820). Το όνομα του είδους graeca Graecia (το όνομα της Ελλάδας στα λατινικά).
Η βιντεοσκόπηση του φυτού πραγματοποιήθηκε στις 1 Απριλίου 2023, στην περιοχή της Κιάφας, στην Μάνδρα Αττικής όπου οι γαγέες με τις λευκές τους καμπανούλες, έχουν πλημμυρίσει τα λιβάδια και καλούν τους πιστούς επικονιαστές της δικιάς τους "θρησκείας", στο οργιαστικό πανηγύρι της μυστικής ζωής που μεταμορφώνει για ακόμη ένα χρόνο την μητέρα Γη (Δη-μήτηρ).