Ο πολυβόλος καταπέλτης του Διονυσίου | The repeating 'polybolos' catapult of Dionysios of Alexandria

Ο πολυβόλος καταπέλτης του Διονυσίου
(η πρώτη εφαρμογή της επίπεδης αλυσοκίνησης παγκοσμίως)

Πρόκειται για έναν αυτόματο επαναληπτικό ευθύτονο καταπέλτη που είχε τη δυνατότητα να εκτοξεύει διαδοχικά βέλη και αποτελεί το κορυφαίο επίτευγμα της αρχαιοελληνικής καταπελτικής μηχανικής. Ο καταπέλτης που πραγματοποιήθηκε για λογαριασμό των Ροδίων ήταν εξοπλισμένος με έναν περιστρεφόμενο κύλινδρο που έφερε δυο εγκοπές (μια διαμήκη και μια ελικοειδή) και μια ξύλινη θήκη που έφερε τα προς εκτόξευση βέλη. Επίσης εκατέρωθεν της «σύριγγος» έφερε ζεύγος πεντάγωνων αλυσοτροχών που συνδέονταν με ξύλινη αλυσίδα. Ένας πείρος από κάθε αλυσίδα συνδεόταν στο ίδιο σημείο με την ολισθαίνουσα «διώστρα» του καταπέλτη. Η «διώστρα» έφερε ένα λυγισμένο αξονίσκο με την άκρη του να εισέρχεται στο ελικοειδές αυλάκι του υπερκείμενου κυλίνδρου. Με την δεξιόστροφή περιστροφή από το ειριστή του όπλου των χειρομοχλών των οπίσθιων αλυσοτροχών η «διώστρα» κινούνταν αυτόματα μπροστά, ο κύλινδρος περιστρεφόταν αυτόματα αριστερόστροφα ώσπου η διαμήκης εγκοπή του ευθυγραμμιζόταν με το αντίστοιχο άνοιγμα της θήκης των βελών και τότε ένα βέλος
έπεφτε στην εγκοπή του κυλίνδρου. Παράλληλα η χορδή εισερχόταν αυτόματα στην αρπάγη της «διώστρας» και ένας σταθερός πείρος έσπρωχνε αυτόματα τη σκανδάλη και ασφάλιζε την αρπάγη. Με την αριστερόστροφη περιστροφή των αλυσοτροχών η «διώστρα» κινούνταν αυτόματα πίσω, ο κύλινδρος περιστρεφόταν αυτόματα δεξιόστροφα ώσπου η διαμήκης εγκοπή του ευθυγραμμιζόταν με το αυλάκι της «διώστρας» και το βέλος έπεφτε αυτόματα σε αυτό. Παράλληλα ένας σταθερός πείρος πίεζε αυτόματα τη σκανδάλη και η αρπάγη ανασηκωνόταν. Τότε η χορδή ελευθερωνόταν αυτόματα και το βέλος εκτοξευόταν. Με τη συνεχή κίνηση πίσω μπροστά των χειρομοχλών με αυτόν τον τρόπο και σε ελάχιστο χρόνο ο χειριστής εκτόξευε διαδοχικά όλα τα βέλη της φαρέτρας.

ΠΗΓΕΣ: «Φίλων ο Βυζάντιος, Βελοποιητικά, 6-7"Ο πολυβόλος καταπέλτης του
Διονυσίου του Αλεξανδρέως

......

The repeating ("polybolos") catapult of Dionysios of Alexandria
(the first application of motion through level chains)

It was an automatic repeating straight-spring catapult which had the possibility of launching arrows in succession and constituted the leading achievement of ancient Greek catapult engineering. The catapult was realised for the Rhodians. It was equipped with a turning roller that had two grooves (one lengthwise and one helical) and a wooden case that held the launch arrows. Also at both sides of its case it had two pairs of pentagonal sprockets (gears) that were connected with a wooden chain. A pin on each chain was connected at the same point with the slider of the catapult.
The slider had a bent axle with its end entering the helical groove of the roller above. With the right rotation (by the operator of the weapon) of the handspikes at the rear sprockets the slider moved automatically forwards, the roller turned left automatically until the lengthwise groove was aligned with the corresponding opening of the arrow case and then an arrow fell into the groove of roller. At the same time the string entered automatically into the claw of the slider and a stable pin pushed the trigger automatically and locked the claw. With the left rotation of the sprockets the slider moved automatically backwards, the roller turned right automatically until the lengthwise groove was aligned with the receiver of the slider and the arrow fell automatically into this. At the same time a stable pin pressed the trigger automatically and the claw was lifted. Then the string was released
automatically and the arrow was launched. With the continuous backward and forward movement of the handspikes in this way and in minimal time the operator launched in succession the all arrows of magazine.

SOURCES: "Philon of Byzantium, Belopoietica"