Αρχείο ΕΡΤ: Το «Πραξικόπημα της πιτζάμας» στην Βουλή

Ως «πραξικόπημα της πιτζάμας» έχει μείνει στην ιστορία η απόπειρα πραξικοπήματος αξιωματικών του στρατού που συνδέονταν με τον Δημήτριο Ιωαννίδη, για την ανατροπή της Κυβέρνησης Καραμανλή τον Φεβρουάριο του 1975. Οι συνωμότες φέρονταν-σύμφωνα με δημοσιεύματα της εποχής- να σχεδιάζουν την κατάληψη στρατιωτικών μονάδων στην Αθήνα, τη Θεσσαλονίκη, τη Λάρισα, τη Βέροια, τη Νάουσα και την Κοζάνη, την περικύκλωση της Βουλής και κατάληψη των κτιρίων τoυ ΕΙΡΤ και της ΥΕΝΕΔ και τη μετάδοση διαγγέλματος προς τον ελληνικό λαό. Η συνωμοτική αυτή κίνηση αποκαλύφθηκε από ένα δίκτυο νομιμοφρόνων αξιωματικών του Ναυτικού και της Αεροπορίας και στις 24 Φεβρουαρίου 1975 οι Ένοπλες Δυνάμεις τέθησαν σε επιφυλακή -ύστερα από πληροφορίες για την οργάνωση του πραξικοπήματος-και το Υπουργείο Εθνικής Αμύνης εξέδωσε σχετική κυβερνητική ανακοίνωση. Συνελήφθησαν 39 αξιωματικοί, τη νύχτα, κοιμώμενοι, και από το γεγονός αυτό προέκυψε και ο χαρακτηρισμός “πραξικόπημα της πιτζάμας”. Ανάμεσα στους πρωταιτίους της απόπειρας ήταν και ο ταξίαρχος Νικόλαος Ντερτιλής.

Το «πραξικόπημα της πιτζάμας» αποτελεί ένα ιστορικό γεγονός σταθμό στην πορεία κάθαρσης των Ενόπλων Δυνάμεων μετά τη Δικτατορία των Συνταγματαρχών και εκδημοκρατισμού της χώρας την περίοδο της Μεταπολίτευσης.

Ειδησεογραφικό αρχείο της 28ης Φεβρουαρίου 1975 με απόσπασμα από τη συζήτηση στη Βουλή των Ελλήνων για το αποτυχημένο «Κίνημα του Φεβρουαρίου», που εκδηλώθηκε από αξιωματικούς του στρατού. Στο τεκμήριο περιλαμβάνονται οι ομιλίες του Γεωργίου Μαύρου, Αρχηγού της Ενώσεως Κέντρου – Νέες Δυνάμεις, του Ανδρέα Παπανδρέου, Αρχηγού του ΠΑΣΟΚ και του Ηλία Ηλιού, Προέδρου της ΕΔΑ.

Ομιλία του Αρχηγού της Ενώσεως Κέντρου – Νέες Δυνάμεις και Αρχηγού της Αξιωματικής Αντιπολιτεύσεως Γεωργίου Μαύρου. Απαντώντας στο λόγο του Υπουργού Εθνικής Αμύνης Ευάγγελου Αβέρωφ-Τοσίτσα, ο Γ.Μαύρος στην αγόρευσή του υπομνηματίζει ότι το πραξικόπημα υποκινήθηκε από έγκλειστους που «δρουν ελευθέρως», αναφέρει δε ότι η «πρωτοφανής» κοινοβουλευτική πλειοψηφία και αποδοχή της Κυβερνήσεως του Κωνσταντίνου Καραμανλή θα της επέτρεπε να είχε προχωρήσει σε πιο διαρθρωτικές αλλαγές στον τομέα της άμυνας. Επισημαίνει ότι δεν είναι τυχαίο ότι το Κίνημα εκδηλώνεται σε μια περίοδο σκληρών διαπραγματεύσεων για το Κυπριακό, ότι επείγει η κάθαρση και η μετεκπαίδευση των στρατιωτικών και ότι, αν και απέτυχε η πρόσφατη απόπειρα, η ολιγωρία στη λήψη μέτρων ελέγχου των Ενόπλων Δυνάμεων, θα οδηγήσει σε τρίτο πραξικόπημα το τίμημα του οποίου «θα το πληρώσει η Ελλάς», καθώς «θα τεθούν εις άμεσον κίνδυνον εθνικά εδάφη».

Ακολουθεί η αγόρευση του Αρχηγού του ΠΑΣΟΚ Ανδρέα Παπανδρέου, ο οποίος εκφράζει την απορία του πώς ο Υπουργός Εθνικής Αμύνης με την κατάπνιξη του πραξικοπήματος πίστευε ότι θα αποσπάσει «εύγε» ως αναγνώριση για την «αποχουντοποίηση» του στρατεύματος, όταν το αμέσως προηγούμενο διάστημα διαβεβαίωνε λαό και Κοινοβούλιο ότι τα πράγματα έβαιναν καλώς στον αμυντικό τομέα. Θεωρεί το Κίνημα «πράξη εθνικής προδοσίας», υποκινημένη από ξένα συμφέροντα, κυρίως από το ΝΑΤΟ, το οποίο περιγράφει ως το «μηχανισμό για την αστυνόμευση και τον έλεγχο του δυτικού κόσμου», και επιμένει στην τιμωρία των ενόχων και την κάθαρση. Πρεσβεύει ότι η Ελλάδα έχει εξαπατηθεί στην πίστη της ότι «το ΝΑΤΟ και οι Αμερικανοί είναι σύμμαχοι της πατρίδος» και προτρέπει να μην επιτραπεί άμεση ανασύνταξη δυνάμεων εντός του στρατεύματος, υπεραμύνεται δε θεσμολογικών αλλαγών, άμεσης αποστράτευσης των υπερμάχων του Δικτατορικού καθεστώτος που σχετίζονται με τις Ένοπλες Δυνάμεις και επαναφορά των αποστρατευθέντων από τη Δικτατορία και από τις κυβερνήσεις των περιόδων 1965-1967 Δημοκρατικών στρατιωτικών.

Τέλος, το λόγο έχει ο Πρόεδρος της ΕΔΑ και Βουλευτής Α΄ Αθηνών της Ενωμένης Αριστεράς Ηλίας Ηλιού. Στην αγόρευσή του ο Ηλίας Ηλιού τονίζει ότι η Κυβέρνηση παρουσιάζει την κατάσταση «ρόδινη», ενώ είναι κρίσιμη, και διερωτάται αν έχει λυθεί το θέμα της εξουσίας. Αντιπαρέρχεται τα περί εκκαθαρίσεως του στρατεύματος λεχθέντα από τον Ευάγγελο Αβέρωφ-Τοσίτσα, υπογραμμίζοντας ότι τέτοια πρακτική θα καθιστούσε τις Ένοπλες Δυνάμεις πανίσχυρες, επισημαίνει δε τη συμβολή του ξένου παράγοντα και των μυστικών υπηρεσιών στην εκδήλωση των πραξικοπημάτων. Επιμένει, τέλος, στην κάθαρση και στην επαναφορά των Δημοκρατικών στρατιωτικών που απομακρύνθηκαν από τη Δικτατορία.

Στη συνεδρίαση προεδρεύει ο Πρόεδρος της Βουλής Κωνσταντίνος Παπακωνσταντίνου.

Ημερομηνία: 28/2/1975

[nickangel]

Τότε που οι Πρόεδροι των κομμάτων ήταν πολιτικοί Αρχηγοί και όχι Πρόεδροι 15μελων γυμνασίου με Απολυτήριο 5ης Δημοτικού!

[dimitriosgerogiorgis]

Διδάξεις ανόμους τάς οδούς δικαιοσύνης, καί ασεβείς επ' αυτήν επιστρέψουσι.