Στο πάρκο των πηγών της Αγίας Βαρβάρας στη Δράμα

Το πάρκο της Αγίας Βαρβάρας των 60 περίπου στρεμμάτων, σφράγισε διαχρονικά την ταυτότητα της πόλης της Δράμας και αποτελεί τουριστικό πόλο έλξης. Εδώ αποτυπώνονται τόσο ο πλούτος της περιοχής σε νερά όσο και η νεότερη ιστορία της. Από διάφορα σημεία αναβλύζει νερό, σχηματίζοντας μικρές λίμνες και καταρράκτες κάτω από τον ίσκιο αιωνόβιων πλατάνων. Στο πάρκο υπάρχουν παραδοσιακοί νερόμυλοι και πολυώροφες καπναποθήκες του μεσοπολέμου και μία λίμνη που στο βυθό της σώζονται τα ερείπια ορθόδοξου ναού. Ανάμεσα στους νερόμυλους, που βρίσκονται όλοι στη νότια πλευρά, ξεχωρίζει "ο μύλος των Ζώνκε", παλιός μουσουλμανικός μύλος, με διατηρημένους το χώρο άλεσης πάνω από τον υπόγειο μηχανισμό κίνησης, το χώρο αποθήκευσης στο ισόγειο και δίπλα τη διώροφη κατοικία του μυλωνά.
Στη βόρεια πλευρά του πάρκου σώζεται η πολυώροφη καπναποθήκη του Ελβετοεβραίου καπνεμπόρου Έρμαν Σπήρερ από το 1925, που θυμίζει τη χρυσή εποχή της πόλης με τους εκατοντάδες εργάτες στα "σαλόνια" των καπνομάγαζων να επεξεργάζονται καπνό εξαιρετικής ποιότητας. Ακριβώς μπροστά της τα ερείπια της καπναποθήκης του Γιοσέφ Φαρατζή, όπου κλείστηκαν οι δραμινοί Εβραίοι το 1943 πριν από το τραγικό τέλος τους στα πολωνικά στρατόπεδα εξόντωσης, με το μνημείο τους στο κέντρο του πάρκου.
Περιμετρικά του πάρκου σώζονται κατοικίες προηγούμενων εποχών, που έχουν ανακηρυχθεί διατηρητέα κτίρια, με σημαντικότερο το μέγαρο του καπνέμπορου Αναστασιάδη, από το 1876, επενδυμένο εξωτερικά με ντόπιο μάρμαρο. Μέσα στο πάρκο φιλοξενείται ένα υπαίθριο θεατράκι, μία αίθουσα τέχνης του πολιτιστικού κέντρου του δήμου, αναψυκτήρια και ταβέρνες.
Η καλύτερη περιγραφή του παραδείσιου εδώ μέρους της Δράμας, νομίζω έχει γίνει από έναν πολυταξιδευτή του 17ου αιώνα, που γύρισε όλο τον κόσμο τότε και δικαίως λέει για τις πηγές της Αγίας Βαρβάρας:

«Εν μέσω της πόλεως Δράμας, έμπροσθεν του παλαιού τζαμίου (Εσκί τζαμί), υπάρχει μεγάλη δεξαμενή αποτελούσα κέντρον συναθροίσεως. Είναι δεξαμενή αχανής...
Τοιαύτη δεξαμενή, τοιούτος τόπος αναψυχής δεν υπάρχει ούτε εις την Ρούμελην (χώρα των Ρωμαίων), ούτε εν Περσία, ούτε εις το Μπαλχ, ούτε εις την Βουχάραν, ούτε εις το Χορασάν, ούτε εις την Γερμανίαν. Από εκατόν πηγάς αναβρύουσιν ύδατα καθάρια και διαυγή ως κρύσταλλος, ρεόντα εκ της μεγάλης δεξαμενής εις μικροτέρας. Το εξ εκάστης των παραδεισίων τούτων πηγών αναβρύον ύδωρ είναι ποτόν ηδύ και τόσον ψυχρόν, ώστε ο άνθρωπος δεν δύναται να το πίη εν ανέσει τον μήνα Ιούλιον. Πέριξ των μεγάλων τούτων δεξαμενών υπάρχουν παντοειδή ανάκλιντρα, πλείστοι όσοι υπόγειοι θαλαμίσκοι και καλλιτεχνικώς διακόσμητα, ποικιλόχρωμα κελλία. Εντός της μεγαλειτέρας των δεξαμενών χωρούν πεντακόσια πρόσωπα. Το ύδωρ φθάνει μέχρι των μαστών του ανθρώπου..."
Ελβιά Τσελεμπί (17ος αι.)