Ζερβόδεξος - Χορός Κρήτης

Όπως έχει γίνει γνωστό ιδιαίτερα τα τελευταία χρόνια, στην Κρήτη παλαιότερα υπήρχαν πολλοί χοροί οι οποίοι για διάφορους λόγους σήμερα δεν χορεύονται πια στα γλέντια. Ένας από τους παλιούς χορούς, είναι και ο Ζερβόδεξος. Ο χορός έχει εύθυμο χαρακτήρα και ονομάζεται έτσι επειδή οι χορευτές προχωρούν μια προς τα αριστερά και μια προς τα δεξιά, ανάλογα με την μελωδία. Τον χόρευαν σε αρκετές περιοχές στην Ανατολική Κρήτη κυρίως σε χωριά της Ιεράπετρας και της Βιάννου. Ήταν ο χορός που πάντα ανέβαζε τους δείκτες του κεφιού σε κάθε γλέντι.
Χαρακτηριστικό του χορού είναι ότι στοιχίζονται όλοι σε ένα ζυγό και ο τελευταίος χορευτής μετά το άκουσμα κάποιας χαρακτηριστικής νότας (και συγκεκριμένα της νότας Si στην χορδή Mi του βιολιού ), γίνεται κορυφαίος. Αυτό επαναλαμβάνεται όσες φορές θελήσει ο βιολάτορας. Με άλλα λόγια οι χορευτές αλλάζουν μέτωπο μετά από το «σύνθημα» που δίνεται από το βιολί κάνοντας μια στροφή 180ο κρατώντας συνήθως μαντίλι ( έτσι διευκολύνονται κατά την αλλαγή του μετώπου του χορού ).
Οι χορευτές πιάνονται με μια ιδιαίτερη λαβή. Μετά το πρώτο «σύνθημα» κάνουν όλοι μια επί τόπου στροφή 180ο κατά την ανθωρολογιακή φορά. Έτσι τώρα κάθε χορευτής, απλώνει το χέρι που είχε λυγισμένο προηγουμένως, λυγίζει το άλλο προς τον ώμο του και χορεύει κατά την αντίθετη κατεύθυνση. Στο δεύτερο «σύνθημα» οι χορευτές στρέφονται πάλι με τον ίδιο τρόπο αλλά δεξιόστροφα. Καταλαβαίνουμε λοιπόν, ότι οι χορευτές πρέπει να βρίσκονται σε εγρήγορση, να προσέχουν τη μελωδία και να αντιδρούν άμεσα.
Ο αείμνηστος Πανεπιστημιακός καθηγητής Γεώργιος Αμαργιανάκης σχετικά με το ζερβόδεξο αναφέρει τα εξής: «Χορός σε δίσημο ρυθμό με περιορισμένη διάδοση σε χωριά της περιοχής Ιεράπετρας.
Πολλές φορές, ο βιολάτορας για να προκαλέσει ευθυμία, οδηγούσε επίτηδες τους χορευτές προς το μέρος που καθότανε κάποια παρέα αναγκάζοντας κάποιους να σηκωθούνε από τις καρέκλες τους για να μην πέσουν απάνω τους ή οδηγούσε το χορό έξω από το σπίτι. Άλλοτε πάλι, κάποιοι κατά την αλλαγή μετώπου του χορού στρέφονταν όχι με τη σωστή φορά, με αποτέλεσμα να μπερδεύουν τα χέρια τους προκαλώντας έτσι μια σύγχυση στους άλλους χορευτές που συνοδευόταν πάντα με πολύ γέλιο.