Το Επταχώρι στο '21, 'Ντόσας'

Στην εκδήλωσή μας στο Τζημοπούλειο μουσείο Επταχωρίου ο Νίκος Σιασούλης απαγγέλλει το ποίημα "Ντόσας", που έγραψε ο Μ. Κεραμάρης, εμπνευσμένος από τα ιστορικά βιβλία για το Επταχώρι, του αείμνηστου δάσκαλου Επταχωρίτη, Δημητρίου Τσίγκαλου.
ΤΟ ΕΠΤΑΧΩΡΙ ΣΤΟ ΄21
Αγώνες κατά του Αλή Πασά – Συμμετοχή στην Α΄ Πολιορκία του Μεσολογγίου 1822.
Το Βουρβουτσικό ή Μπουρμπουτσκό (Επταχώρι από το 1927) υπάγονταν επί Τουρκοκρατίας στην επαρχία Κόνιτσας, που ανήκε στο βιλαέτι των Ιωαννίνων. Το χωριό επιβαρύνθηκε με την πληρωμή του κεφαλικού φόρου και της δεκάτης. Το μεγάλο πρόβλημα όμως, ήταν οι πλιατσικολόγοι Αρβανιτάδες. Έτσι πλήρωναν τους μπέηδες, να τους προστατεύουν. Μετά το 1750 περίπου, οι μπέηδες δεν κατάφερναν να τους προστατεύουν. Η κατάσταση χειροτέρευσε μετά το 1800. Οι μπέηδες ζήτησαν πενταπλάσιο φόρο. Οι κάτοικοι αντέδρασαν και ζήτησαν την προστασία του Αλή Πασά. Ο Βεζύρης ανταποκρίθηκε και διόρισε το 1812 γραμματέα του τον Βουρβουτσιώτη Γκολέτση. Ο Γκολέτσης, στη συνέχεια, έπεισε τον Αλή Πασά να διορίσει τον καπετάν-Δήμο Ντόσα, από το Βουρβουτσικό, γενικό Δερβέναγα των περιοχών Κόνιτσας και Χρούπιστας (Άργος Ορεστικό) με αποστολή να εξοντώσει τους χαϊντούτηδες (ληστές) που είχαν εμφανιστεί στα γύρω χωριά. Ο Ντόσας επέβαλε γρήγορα την τάξη. Το 1817 οι κάτοικοι του Βουρβουτσικού, με εισήγηση του Ντόσα απέρριψαν το αίτημα του Αλή για αύξηση της φορολογίας. Κατά τα έτη 1817-1818 έγιναν τρεις επιδρομές κατά του Βουρβουτσικού, αλλά και στις τρεις οι άντρες του Αλή Πασά κατατροπώθηκαν, πράγμα που υποχρέωσε τον Αλή πασά να λέει: «Αυτό το χωριό κοντεύει να μου στοιχίσει ίσα με το Σούλι»
Ακολούθησαν διαπραγματεύσεις και συγκρούσεις μέχρι το Μάιο του 1820, οπότε οι δυνάμεις τού Αλή κατάφεραν με προδοσία να εισβάλουν στο χωριό και να το κάψουν. Τον Οκτώβριο δολοφονήθηκε από τους ανθρώπους τού Αλή ο Ντόσας μέσα στην κούλια στο κέντρο τού χωριού.
(Στα σχόλια:
1. το ποίημα "Ντόσας"
2. Η συμμετοχή του Βουρβουτσικού στην Α΄πολιορκία του Μεσολογγίου το 1822)

[alkionis]

Από τη στιγμή που ξέσπασε η επανάσταση του 1821, άρχισαν να καταφθάνουν αγωνιστές από τη βόρεια Ελλάδα στις επαναστατημένες περιοχές.
Για να αποτρέπουν τα αντίποινα εις βάρος τών οικογενειών τους, ισχυρίζονταν ότι ξενιτεύονταν για την εξεύρεση εργασίας. Πολλές φορές έστελναν επιστολές με αναφορές σχετικές με τη δήθεν εργασία τους, ώστε διαβάζοντας οι Τούρκοι, να σταματούν τις πιέσεις και τις απειλές.
Το 1822 ο Γκολέτσης πήρε ένα γράμμα από το Μάρκο Μπότσαρη, με τον οποίο είχαν γνωριστεί στην αυλή του Αλή Πασά, που του έλεγε: «Τα παλικάρια του Βουρβουτσικού πρέπει να τιμήσουν τη θυσία του ήρωα καπετάνιου τους Ντόσα. Η Ελλάδα τους χρειάζεται τώρα στο μεγάλο αγώνα». Έτσι κι έγινε. Το Μάη του 1822 ο Γκολέτσης με 110 παλικάρια, 70 από το Βουρβουτσικό και 40 από τα άλλα κοντινά χωριά βρέθηκαν στο Μεσολόγγι κι αργότερα στη μάχη του Πέτα. Στη συνέχεια, δίπλα στο Γέρο του Μωριά. Μετά τη φυλάκιση του Κολοκοτρώνη, ο Γκολέτσης με τα παλικάρια του εντάχθηκαν στη δύναμη του Καραϊσκάκη.

[alkionis]

Ντόσας

Βαριά τα σύννεφα στο Γράμμο,
στον Τάλιαρο ψιλή βροχή,
κι όσοι ’ναι ακόμα στα χωράφια
κάνουν το βήμα τους ταχύ.

Δεν είναι της βροχής ο φόβος,
δεν τους ταράζει ο καιρός,
της βιάσης λόγος είναι άλλος,
δεν είναι καθημερινός.

Από τη Ρέντα ως τη Ζιάμπια,
απ’ το Πετρίτσι ως τη Χαλκιά,
στόμα με στόμα έχουν μάθει
όλοι μια είδηση κακιά.

Με δόλο χάλασαν το Ντόσα
οι πληρωμένοι τού Αλή,
δέκα τον είχανε καρτέρι
μέσα στης κούλιας την αυλή.

Όλοι ’ναι τώρα μαζεμένοι
στη μέση στο Βουρβουτσικό
και δε μπορούνε να πιστέψουν
του καπετάνιου το χαμό.

Αυτός που χρόνια πολεμούσε
για του χωριού την προκοπή
και των ληστών τις συμμορίες
τις είχε τρέψει σε φυγή,
από της Χρούπιστας τα μέρη
μέχρι της Κόνιτσας τη γη.

Για την αντρειά του μολογούσαν
εχθροί και φίλοι στα χωριά
κι αυτός αφόβιστα σε όλους
μιλούσε για τη λευτεριά.

Δάκρυα, λόγια και κατάρες
γρήγορα όλα σταματούν.
Kι όπως ο σιγανός αέρας
κάνει τα στάχυα να ριγούν,
ένα ψιθύρισμα απλώνει
ανάμεσά τους και σκιρτούν:

«Δεν καταθέτουμε τα όπλα,
στο Ντόσα υπόσχεση βαριά,
θα φέρουμε με νέο αγώνα
στον τόπο μας την ξαστεριά».