Maurice Bejart - ΣΟΥΙΤΑ ΔΙΟΝΥΣΟΣ,(Suite Dionysus) - Manos Hadjidakis

Διόνυσος

α’

Με δάδες που ξενύχτησαν μες στις οργιάζουσες πλαγιές των ξανθών ορχηστρίδων
Και με γαλάζιους σταλακτίτες που μεγάλωσαν μέσα σε παραμύθια με ύαινες
Αντάμα με χλωρές επαύλεις που ανοίγονται στο γέλιο τους και δε βρίσκουν πρωί
Μα όλα τα πυροφάνια τις τρελαίνουν στέλνοντας τις οπτασίες τους άθικτες
Μαζί με τις υδρίες των όρθρων που συμπερπατούν φωτοσκιασμένες με ήλεκτρο
Και με τους πέπλους των ξεχτένιστων ελπίδων που ατενίζουν τον εαυτό τους πέρα στις μεταβλητές θωπείες των οριζόντων
Οι ώρες έρχονται που αγάπησαν τις ώρες μας
Σαν άσπρες ξεγνοιασιές ανεμομύλων οι ώρες έρχονται που αγάπησαν τις ώρες μας
Με βήμα τελετουργικό σε λυγερή προϋπάντηση Μαρτίων οι ώρες έρχονται που αγάπησαν τις ώρες μας!
Από τη συλλογή Προσανατολισμοί (1940) του Οδυσσέα Ελύτη

Σουίτα Διόνυσος - Suite Dionysus
Χορογραφία Maurice Bejart
Μουσική: Μάνος Χατζιδάκις, Richard Wagner, παραδοσιακή μουσική
Κοστούμια Τζιάνι Βερσάτσε
Πίνακες: Yokoo Tadanori
Πρεμιέρα: City Center Theatre, Νέα Υόρκη, Δεκέμβριος 1985

Σε μια ελληνική ταβέρνα, στις μέρες μας, ένας Έλληνας αφηγείται τον μύθο του Διονύσου, τη θαυματουργή γέννησή του και τους πύρινους χορούς του που από την Ελλάδα, συνεχίζουν στη Μέση Ανατολή στη διαδρομή προς τις Ινδίες.
Και το όνειρο γίνεται πραγματικότητα
και ο διονυσιακός χορός καταλαμβάνει το χώρο.
Maurice Bejart

Το μπαλέτο «Διόνυσος» δημιουργήθηκε, τροποποιήθηκε και παρουσιάστικε στο Μιλάνο το 1984, κατάφερε και καθιερώθηκε, αμέσως, ως μία από τις μεγαλύτερες επιτυχίες του πλούσιου ρεπερτορίου του Μπεζάρ. Αργό στην αρχή, ταραχώδες αργότερα, καταφέρνει και κορυφώνεται με την είσοδο των «Βάκχων» στην ταβέρνα, όπου ο ρυθμός εντείνεται παρέα με είκοσι χορευτές, που επιδίδονται σε ένα «Διονυσιακό» Χορό. Γι΄ αυτό και δεν αποτέλεσε καμία έκπληξη, το γεγονός πως ο Μπεζάρ τοποθέτησε την πλοκή στη σύγχρονη εποχή, σε μια ταβέρνα της Αθήνας ή της Θεσσαλονίκης. Το γεγονός δε, ότι οι χορευτές συμμετέχουν περισσότερο από τις χορεύτριες, επίσης δεν ξάφνιασε κανένα, αφού ο μύθος του Διονύσου είναι κυρίως ανδρικός.

Ο Gil Roman, συνεχιστής του μεγάλου οράματος, υπήρξε και ο ίδιος, μέλος του αρχικού καστ και αυτό είναι, ίσως, που τον βοήθησε τόσο εύστοχα στην αναγέννηση των προθέσεων του μπαλέτου. Από το αρχικό σκηνικό- φόντο των έξι πινάκων του Ιάπωνα καλλιτέχνη Tanadori Yokoo, για τους οποίους ο ίδιος ο Μπεζάρ, θεωρούσε ότι «από αυτές τις εικονικές συνθέσεις, αναδύεται μια αληθινή χορογραφία που αντανακλάται στους χορευτές», παρέμειναν τελικά οι δύο.

Όσο δε για τα κοστούμια του Τζιάνι Βερσάτσε – με τον «Διόνυσο» να σηματοδοτεί την αρχή μιας γόνιμης συνεργασίας με το Béjart Ballet Lausanne-, αυτά άφησαν το σκοτάδι της αποθήκης, για να δουν ξανά τα φώτα της σκηνής/ράμπας με τον αέρα της μεγαλοπρέπειας και της αυθεντικότητάς τους.

Ο «Διόνυσος» του Μπεζάρ παρουσιάστηκε το καλοκαίρι του 1985 στην Επίδαυρο, στο πλαίσιο των εκδηλώσεων της Αθήνας, ως Πολιτιστικής Πρωτεύουσας της Ευρώπης.

[OrpheusDionysus]

Η συνοδεία του Διονύσου
Ο Δάμων ο τεχνίτης (άλλον πιο ικανό
στην Πελοπόννησο δεν έχει) εις παριανό
μάρμαρο επεξεργάζεται την συνοδεία
του Διονύσου. Ο θεός με θεσπεσία
5
δόξαν εμπρός, με δύναμι στο βάδισμά του.
Ο Άκρατος πίσω. Στο πλάγι του Ακράτου
η Μέθη χύνει στους Σατύρους το κρασί
από αμφορέα που τον στέφουνε κισσοί.
Κοντά των ο Ηδύοινος ο μαλθακός,
10
τα μάτια του μισοκλειστά, υπνωτικός.
Και παρακάτω έρχοντ’ οι τραγουδισταί
Μόλπος κι Ηδυμελής, κι ο Κώμος που ποτέ
να σβήσει δεν αφήνει της πορείας την σεπτή
λαμπάδα που βαστά· και, σεμνοτάτη, η Τελετή.—
15
Αυτά ο Δάμων κάμνει. Και κοντά σ’ αυτά
ο λογισμός του κάθε τόσο μελετά
την αμοιβή του από των Συρακουσών
τον βασιλέα, τρία τάλαντα, πολύ ποσόν.
Με τ’ άλλα του τα χρήματα κι αυτά μαζί
20
σαν μπουν, ως εύπορος σπουδαία πια θα ζει,
και θα μπορεί να πολιτεύεται — χαρά! —
κι αυτός μες στην βουλή, κι αυτός στην αγορά.
Κωνσταντίνος Π. Καβάφης[1903, 1907*]