Όσιος Λουκάς Στειρίου Βοιωτίας Saint Loukas Steiri Voiotia

[orthodoxyancientynaturehis]

Βρίσκεται στη δυτική πλαγιά του Ελικώνα, απέναντι από τον Παρνασσό, μετά το Στείρι, σε απόσταση περίπου 30 χλμ. από τη Λειβαδιά.Προκειται για το μεγαλύτερο και καλύτερα διατηρημένο μοναστηριακό συγκρότημα των μεσοβυζαντινών χρόνων, που ξεχωρίζει για τη θαυμάσια αρχιτεκτονική του και τον εξαίρετο διάκοσμο από ψηφιδωτά, τοιχογραφίες και γλυπτά. περιλαμβάνεται δε στον κατάλογο μνημείων παγκόσμιας κληρονομιάς της UNESCO.Κτητορας της μονής ο ίδιος ο Όσιος Λουκάς.Το 961 ανεγέρθηκε ο δεύτερος ναός, αφιερωμένος στην Παναγία ενώ Το καθολικό κτίστηκε επάνω από την κρύπτη στις αρχές του 11ου αιώνα και ολοκληρώθηκε, περίπου το 1011, όταν έγινε η ανακομιδή των λειψάνων του οσίου από τον αρχικό του τάφο, στο κελί του, στη σημερινή τους θέση.
Κατά την Φραγκοκρατία, μετά το 1204, στο μοναστήρι εγκαταστάθηκαν Λατίνοι μοναχοί, ενώ στην Οθωμανική Περίοδο επανήλθε στην ορθόδοξη λατρεία και πραγματοποιήθηκαν επισκευές και επεκτάσεις των κτηρίων. Η μονή διαδραμάτισε σημαντικό ρόλο κατά τη διάρκεια του απελευθερωτικού αγώνα του 1821.Οσον αφορά την αρχιτεκτονική, Οι δύο ναοί δεσπόζουν στο κέντρο του μοναστηριακού συγκροτήματος. Ο μικρότερος, της Παναγίας, χρονολογείται στον 10ο αιώνα και είναι σύνθετος σταυροειδής εγγεγραμμένος ναός με τρούλο στηριζόμενος σε τέσσερις κίονες ενώ το καθολικό, ο μεγαλύτερος ναος, είναι διώροφος και είναι «ηπειρωτικος» οκταγωνικος σταυροειδής εγγεγραμμένος ναός, που εφαρμόζεται για πρώτη φορά εδώ. Αποτελείται από τον κυρίως ναό, όπου στα ανατολικά έχει προσαρτηθεί το τριμερές Ιερό Βήμα και στα δυτικά δύο νάρθηκες, από τους οποίους ο εξωνάρθηκας ήταν μεταγενέστερος, του 12ου αιώνα, αλλά κατεδαφίστηκε. Χαρακτηριστικό αυτού του τύπου είναι ότι οι οκτώ πεσσοί (τετράπλευροι κίονες) που στηρίζουν τον τρούλο απωθούνται προς τα πλάγια δημιουργώντας ενιαίο χώρο στον κυρίως ναό. Στα πλάγια του κεντρικού τμήματος του ναού διαμορφώνονται παρεκκλήσια. Ο ψηφιδωτός διάκοσμος του ναού αποτελεί ένα από τα σημαντικότερα σωζόμενα σύνολα. Διατηρείται στο μεγαλύτερο μέρος του, εκτός από τον τρούλο που καταστράφηκε το 1593 και τα ψηφιδωτά του αντικαταστάθηκαν με τοιχογραφίες, πιθανώς του τέλους του 17ου αιώνα. Με τοιχογραφίες του 11ου αιώνα διακοσμούνται και τα παρεκκλήσια και η κρύπτη, ενώ η τοιχογραφία του Ιησού του Ναυή, που βρίσκεται δίπλα στον τάφο του οσίου, χρονολογείται στον 10ο αιώνα.Στο σημείο όπου το καθολικό ενώνεται με τον δεύτερο ναό, σε ειδικό χώρο, υπάρχει το λείψανο του Οσίου.Το συγκρότημα περιλαμβάνει ακόμη πολλούς βοηθητικούς χώρους και κελιά, που ανάγονται σε διάφορες εποχές, και στην αναστηλωμένη τράπεζά του λειτουργεί μουσείο.Τελος, η μονή είναι ανδρώα και πανηγυρίζει στις 7 Φεβρουαρίου


It is located on the western slope of Elikonas, opposite Parnassos, after Steiri, at a distance of about 30 km from Livadia. It is the largest and best preserved monastery complex of mid-Byzantine times, which stands out for its magnificent architecture and excellent decoration from mosaics, murals and sculptures. It is included in the list of UNESCO World Heritage Sites. The owner of the monastery is Saint Lukas himself.In 961 the second church was erected, dedicated to the Virgin Mary, while The katholikon was built above the crypt in the early 11th century and was completed, around 1011, when the relics of the saint were recovered from its original tomb, in its cell, in today's their position.
During the Frankish rule, after 1204, Latin monks settled in the monastery, while in the Ottoman Period it returned to Orthodox worship and the buildings were repaired and expanded. The monastery played an important role during the liberation struggle of 1821.In terms of architecture, the two temples dominate the center of the monastery complex. The smaller one, of the Virgin Mary, dates to the 10th century and is a complex cruciform inscribed church with a dome supported by four columns while the catholic, the largest church, is two-storey and is an "continental" octagonal cruciform inscribed church used for the first time. It consists of the main church, where to the east the three-part Holy Step has been attached and to the west two narthexes, of which the exonarthex was later, of the 12th century, but was demolished.A characteristic of this type is that the eight pillars (four-sided columns) that support the dome are pushed to the side, creating a single space in the main temple. Chapels are formed on the sides of the central part of the temple. The mosaic decoration of the temple is one of the most important surviving ensembles.It is preserved for the most part, except for the dome that was destroyed in 1593 and its mosaics were replaced by frescoes, probably of the late 17th century.The chapels and the crypt are decorated with 11th century frescoes, while the fresco of Jesus of Navi, located next to the tomb of the saint, dates back to the 10th century. At the point where the katholikon joins the second church, in a special area, there is the relic of the Saint.The complex also includes many auxiliary spaces and cells, dating back to different eras, and in its restored bank there is a museum. Finally, the monastery is for men and celebrates on February 7.

πηγή:Γιαννακόπουλος Γιάννης
source:Giannakopoulos Giannis