'Παπαρούνα περπατεί' - η 'Περπερούνα' στον Βώλακα Δράμας! Ανοιξιάτικο Πολυφωνικό Καραβάνι 2017

Η λαϊκή τελετουργία της Περπερούνας έχει ευρύτατη διάδοση στον Ελλαδικό και Βαλκανικό χώρο. Οι ρίζες της παμπάλαιες, για κάποιους αρχαίες. Στις μέρες μας αναφέρεται σαν έθιμο παρακλητικό της βροχής, αγερμικό κέλευσμα στους ουρανούς σε περιόδους παρατεταμένης ανομβρίας, συνδυασμένο με τη μουσική μας παράδοση σε πλήθος παραλλαγών από τόπο σε τόπο. Χαρακτηριστική η δισκογραφική έκδοση της Δόμνας Σαμίου "ΠΕΡΠΕΡΟΥΝΑ", όπου περιέχονται παραλλαγές του τραγουδιού.

Εδώ, μια επιτόπια καταγραφή παραλλαγής του τραγουδιού της Περπερούνας όπως τραγουδιέται στον παραμεθόριο Βώλακα Δράμας. Ο Βώλακας βρίσκεται μια ανάσα από τα σύνορα με την Βουλγαρία, στους πρόποδες του όρους Φαλακρό και έχει ιδιαίτερη θέση στον μουσικό χάρτη της πλουσιότατης σε μουσικά, τοπικά ιδιώματα περιοχής της Δράμας. Ιδιαίτερο στοιχείο του Βώλακα, η επιβίωση γυναικείου πολυφωνικού ιδιώματος, με στοιχεία συγγένειας με την πολυφωνία στην άλλη πλευτά των συνόρων.

Η επιτόπια καταγραφή πραγματοποιήθηκε στη διάρκεια του Ανοιξιάτικου Πολυφωνικού Καραβανιού που διοργάνωσε η αστική μη κερδοσκοπική "Άπειρος" τον Μάιο του 2017 στον Βώλακα και τη Μαυρολεύκη Δράμας καθώς και στην περιοχή του Ντόλεν στη Βουλγαρία. Ας σημειωθέι ότι το Πολυφωνικό Καραβάνι ταξιδεύει τακτικά στον Βώλακα από το 2004 μέχρι σήμερα, ερευνώντας τα τραγούδια του Βώλακα συγκριτικά με όλα τα άλλα πολυφωνικά ιδιώματα, θεωρώντας ότι δικαιούνται ξεχωριστή θέση στον χάρτη της ελλαδικής πολυφωνίας και προσπαθώντας να τα αναδείξει στον κόσμο που ασχολείται με το πολυφωνικό τραγούδι ευρύτερα.

Η καταγραφή ετούτη πραγματοποιήθηκε κοντά στο εκκλησάκι του Αγίου Κωνσταντίνου, στα λιβάδια έξω από τον Βώλακα. Οι στίχοι που τραγουδήθηκαν:

"Παπαρούνα περπατεί, περπατεί καμαρωτή
περπατεί καμαρωτή, τον Θεό παρακαλεί
τον Θεό παρακαλεί για να βρέξει μια βροχή
για να βρέξει μια βροχή, μια βροχή καλή βροχή
μια βροχή καλή καλή, στα χωράφια τα ξερά
στα χωράφια τα ξερά μπάλες μπάλες τα νερά
μπάλες μπάλες τα νερά να φυτρώσουν τα σπαρτά"

Ας παραθέσουμε στίχους που συμπεριέλαβε τραγουδισμένους με τον τρόπο της Αιανής Κοζάνης η Δόμνα Σαμίου στον φερώνυμο δίσκο της:. Παρατίθενται και τα στοιχεία ταξινόμησης του τραγουδιού στη διαδικτυακή παρουσίαση του αρχείου της.

Περπερούνα περπατεί
και το Θιό παρακαλεί
για να βρέξει μια βροχή,
μια βροχή, μια σιγανή
για να γέν’ τα στάρια μας
κι τα καλαμπόκια μας.
Μπάρις,1 μπάρις τα νιρά,
μπάρις, μπάρις τα κρασιά.

1μπάρις: λακούβες με νερό

Πληροφορίες

ΠΡΟΕΛΕΥΣΗ: Μακεδονία ΤΟΠΟΣ: Κοζάνη, Αιανή ΕΙΔΟΣ: Αγερμικό ΤΑΞΙΝΟΜΗΣΗ: Λατρευτικό, Για την αναβροχιά ΡΥΘΜΟΣ: 7σημος ΘΕΜΑ: Ανομβρία, σοδειά. παιδί, ομοιοπαθητική μαγεία

Στη διάρκεια του Καραβανιού έγιναν σειρά καταγραφών των τραγουδιών στον Βώλακα. Και το τραγούδι ετούτο καταγράφηκε και αλλού, πάλι στον Βώλακα.

Επιμέλεια: Αλέξανδρος Λαμπρίδης
Συλλογική ομάδα Αρχείου Πολυφωνικού Τραγουδιού

[polyphonicfestival]

Και κοιτάξτε πόσο αλλάζει ο καιρός στη διάρκεια του τραγουδιού - μια ήλιος, μια συννεφιά ανοιχτή, μια σκοτεινή. κάποια στιγμή μάλιστα ψιλόβρεξε στη διάρκεια της ίδιας καταγραφής!