ΠΑΡΟΣ ΠΑΡΟΙΚΊΑ ΜΟΝΑΣΤΉΡΙ ΆΓΙΟΙ ΑΝΆΡΓΥΡΟΙ ΒΟΉΘΕΙΆ ΜΑΣ

ΠΑΡΟΣ ΠΑΡΟΙΚΊΑ ΜΟΝΑΣΤΉΡΙ ΆΓΙΟΙ ΑΝΆΡΓΥΡΟΙ ΒΟΉΘΕΙΆ ΜΑΣ.Τό καθολικό μικρῆς μονῆς, πού βρίσκεται ψηλά στόν ὁμώνυμο λόφο, ἀνατολικά τῆς Παροικίας, σέ ὑψόμετρο 250 περίπου μέτρων. Ἀπό ἐκεῖ, ἡ θέα πρός τήν πόλη καί τό Αἰγαῖο εἶναι μαγευτική, γι' αὐτό καί ὀνομάζουν τή μονή αὐτή Μπαλκόνι τῆς Πάρου. Κατά τήν παράδοση, θεμελιωτής τῆς μονῆς ἦταν ὁ Παυλάκης Ἰορδάνης ἤ Γιορδάνης (1) ἔμπορος ἀπό τήν Κωνσταντινούπολη, ἑπτανησιακῆς καταγωγῆς. Τό πρῶτο μικρό κτίσμα τοῦ Γιορδάνη, μέ τήν πάροδο τοῦ χρόνου, διαμορφώθηκε σέ μιά μικρή μονή. Ἡ πιό παλιά ἐπιγραφή πού βρέθηκε στό χῶρο της, ἀναφέρει τή χρονολογία: 1666 Ἰουλίου. Κατά τά ἔτη 1799 - 1825, ἡγούμενος τῆς μονῆς ἦταν ὁ ἱερομόναχος Νικόδημος Ἰορδάνης, ὅπως μᾶς πληροφορεῖ ἐπιγραφή, πού διαβάζεται ἀκόμα σήμερα, σέ μαρμάρινη κρήνη πού βρίσκεται στόν διάδρομο τῶν κάτω κελλιῶν τῆς μονῆς. Ἡ ἐπιγραφή αὐτή ἔχει ἀνάγλυφο σταυρό μέσα σέ καλλιτεχνικό διάκοσμο καί ἀναφέρει τά ἑξῆς: Νηκόδημος Ἰορ(δ)άνης, κτίτορ, 1799 Τελευταῖος ἡγούμενος καί, ὅπως φαίνεται ἀπό τίς λίγες σωζόμενες πηγές, πραγματικός κτήτορας τοῦ σημερινοῦ κτηριακοῦ συγκροτήματος τῆς μονῆς ἦταν ὁ οἰκονόμος(2) Γρηγόριος Ἰορδάνης (1827 - 1840). Μετά τήν ἐκδημία του, τό μικρό μοναστήρι ἔμεινε ἔρημο. Τά χρόνια ὅμως περνοῦσαν καί ὁ πανδαμάτορας χρόνος προκάλεσε τόσες φθορές, πού στήν ἀρχή τῆς δεκαετίας τοῦ 1990 τά κελλιά ἦταν ἔτοιμα "νά κατρακυλήσουν" στήν πλαγιά τοῦ λόφου καί τό καθολικό νά σωριασθεῖ σέ ἐρείπια. Τότε, πιστοί Παριανοί καί ἡ τοπική Ἐκκλησία, δέν ἄφησαν νά χαθεῖ αὐτή ἡ πολύτιμη κληρονομιά τους. Ἀνέλαβαν ἀληθινή σταυροφορία καί κατόρθωσαν νά σώσουν τή μονή (3). Ἔγινε ἡ στερέωση καί ἡ ἀνακαίνιση τῶν κελλιῶν καί τοῦ καθολικοῦ καί ἡ διαμόρφωση τῆς αὐλῆς καί τοῦ περιβάλλοντα χώρου. Σήμερα, τό μικρό αὐτό μοναστήρι ἔχει ἀποδοθεῖ στόν θαυμασμό, ὄχι μόνο τῶν κατοίκων, ἀλλά καί τῶν ἐπισκεπτῶν τοῦ νησιοῦ. Ἡ μονή τῶν Ἁγίων Ἀναργύρων ἀποτελεῖται ἀπό τό καθολικό τοῦ 17ου αἰ., τό συγκρότημα τῶν κελλιῶν μέ τούς ἀπαραίτητους βοηθητικούς χώρους καί ἕνα μικρό ἐκκλησάκι τῆς Ἁγ. Παρασκευῆς, πού βρίσκεται στή νότια ἄκρη τῆς στενόμακρης πλακοστρωμένης αὐλῆς, δίπλα σ' ἕνα πυκνοφυτεμένο ἀλσύλιο πεύκων. Τό τρίτοξο, κτιστό καμπαναριό τῆς μονῆς, μέ τίς τρεῖς μικρές καμπάνες, ὑψώνεται πάνω ἀπό τά κελλιά πού βρίσκονται στή δυτική ὄψη της. Τό καθολικό τῆς μονῆς εἶναι τρουλλαῖος ναός, τύπος ἐλεύθερου σταυροῦ, μέ ὁρισμένες ἰδιαιτερότητες. Τό νότιο σκέλος τοῦ σταυροῦ εἶναι μακρύτερο ἀπό τό βόρειο. Ἔτσι, μεταξύ τοῦ νότιου καί τοῦ ἀνατολικοῦ σκέλους σχηματίζεται μικρό κλῖτος, τό ὁποῖο εἶναι ἀνοικτό πρός τό ἐσωτερικό τοῦ ναοῦ. Στή θέση τῆς Ἁγίας Τράπεζας τοῦ μικροῦ αὐτοῦ κλίτους, ὑπάρχει σήμερα τό ἄνοιγμα μικρῆς δεξαμενῆς, στήν ὁποία συγκεντρώνεται τό νερό πού πηγάζει ἀπό τόν παρακείμενο βράχο. Ἡ Ἁγία Τράπεζα τοῦ κυρίως ναοῦ βρίσκεται στό μέσον τῆς ἀνατολικῆς κεραίας τοῦ σταυροῦ, στήν ὁποία σχηματίζεται τό Ἱερό Βῆμα καί ἡ ὁποία, ἄς σημειωθεῖ, εἶναι πιό στενή ἀπό τήν ἀντίστοιχη δυτική κεραία. Ὁ χῶρος πού δημιουργεῖται μεταξύ τῆς νότιας καί τῆς δυτικῆς κεραίας τοῦ σταυροῦ ἔχει κλεισθεῖ καί στεγασθεῖ μέ ἐπίπεδη στέγη καί ἔτσι σχηματίζεται πλάγιος νάρθηκας, ὁ ὁποῖος ἐπικοινωνεῖ μέ τόν κύριο ναό μέ δύο καμάρες· μία μέ τή νότια καί μία, εὐρύτερη, μέ τή δυτική κεραία τοῦ σταυροῦ. Ὁ πλάγιος αὐτός νάρθηκας ἔχει ἐξωτερική εἴσοδο, στή δυτική ὄψη του, δίπλα στήν εἴσοδο τοῦ ναοῦ. Τό μαρμάρινο ὑπέρθυρο τῆς εἰσόδου στό ναό εἶναι νεώτερο, ἐνῶ ἐκεῖνο πού βρίσκεται στήν εἴσοδο τοῦ νάρθηκα εἶναι παλαιό. Διακρίνεται σ' αὐτό, ἀμυδρά, μόνον ὁ σταυρός. Ἡ κτητορική ἐπιγραφή πού ὑπῆρχε παλαιότερα ἐκεῖ δέν διακρίνεται πιά. Τό τέμπλο εἶναι πολύ παλαιό, ξύλινο, μέ βαρύ σκάλισμα, ἔργο τέχνης. Μέχρι τήν τελευταία ἀνακαίνιση τῆς μονῆς, ὑπῆρχαν σ' αὐτό οἱ παρακάτω, πολύ ἀξιόλογες εἰκόνες: α) Χριστός (0,48Χ0,70). Εἰκόνα πολύ καλῆς τέχνης τῶν ἀρχῶν τοῦ 19ου αἰ. Παρουσιάζει τόν Χριστό ὡς Μεγάλο Ἀρχιερέα, ἔνθρονο καί στίς τέσσερις γωνίες της, μέσα σέ κύκλους, τους τέσσερις Εὐαγγελιστές. β) Παναγία, τῶν ἰδίων διαστάσεων, τῆς ἴδιας τέχνης καί τῆς ἴδιας ἐποχῆς, μέ τήν προηγούμενη εἰκόνα τοῦ Χριστοῦ. Εἰκονίζει τήν Θεοτόκο ἔνθρονη και στίς τέσσερις γωνίες της ἰσάριθμους προφῆτες. Καί οἱ δύο αὐτές εἰκόνες βρίσκονται στό Βυζαντινό Μουσεῖο τῆς Ἑκατονταπυλιανῆς. γ) Ἅγιοι Ἀνάργυροι. Τῶν ἴδιων διαστάσεων μέ τίς προηγούμενες. Ὁλόκληρη ἡ εἰκόνα, ἐκτός ἀπό τά πρόσωπα τῶν ἰατρῶν ἁγίων Κοσμᾶ καί Δαμιανοῦ, καλύπτονται ἀπό ἀσημένια ἐπένδυση καλῆς τέχνης. Ἀπό τά πρόσωπα αὐτά ὑποθέτουμε ὅτι καί ἡ εἰκόνα αὐτή εἶναι τῆς ἴδιας τέχνης καί τῆς ἴδιας ἐποχῆς μέ τίς προηγούμενες. Στό κάτω μέρος τῆς ἀσημένιας ἐπενδύσεως, εἶναι χαραγμένες οἱ ἐπιγραφές: Ἀριστερά, Ἀφιέρωμα Ἀντωνίου Πριμηκυρίου, 1935, καί δεξιά, Ἔργον Ἰωάννου Δενέγρη. Βρίσκεται σέ ξυλόγλυπτο ἐπιχρυσωμένο εἰκονοστάσιο, στήν Ἑκατονταπυλιανή, μεταξύ τῆς θύρας τῆς Προθέσεως τοῦ μεγάλου ναοῦ καί τῆς εἰσόδου τοῦ παρεκκλησίου τοῦ Ἁγ. Νικολάου. Στή θέση τῶν τριῶν εἰκόνων, πού ἀναφέρουμε παραπάνω, στό τέμπλο τοῦ καθολικοῦ τῆς μονῆς, βρίσκονται σήμερα τρεῖς σύγχρονες εἰκόνες, τῶν ἰδίων διαστάσεων μέ τίς παλαιές καί μέ τά ἴδια θέματα,