İstanbul Türkçesi / Kelime Defteri 2. Bölüm

Herkese Merhaba,

“Kelime Defteri”nin bu bölümünde telaffuzunda ve imlâsında sıkça hata yapılabilen yalnız, yanlış, herkes, travma ve hafriyat kelimelerini inceliyoruz. Buyurun, sözcüklerin dünyasında seyrâna birlikte çıkalım.

İnternet Sitemiz

Instagram Hesabımız

[fatmakaplan]

Ağzınıza sağlık.Anlatımınıza hayranım.

[srhnkrds]

Herkes kelimesi de her(har) 'hepsi, bütünü' ön ek ve kes(kas) 'kişi' Farsça iki kelimenin birleşimidir.

[sermetuns]

Y.Kemal sedayı sada diye telaffuz ediyordu.Kendi sesinden dinlemiştim

[erbolatbatur]

Harfiyat, harf bilimi, anlamında kullanılmıştır. Türkiyat gibi.

[rahmitoprak]

Takdir ve saygılarımla… yaptığınız paha biçilemez 👍🙏🙏🙏👏👏👏🌹🌹🌹🇹🇷🇹🇷🇹🇷

[leventozdemir_AȘKK]

Teşekkür, Sayın, TÜRKÜN TÜRKÇESİ'NİN SULTANI Sayın REYHAN ÇINAR
SULTANIMIZ 💐

[oyaerkal]

Tefrişat ile teşrifatı da anlatırsanız harika olur…

[melihnebigil]

Çok güzel! Teşekkür ederiz.
Çabalarınız, emekleriniz çok değerli!
Merak ederim;
1-Thesaurus Türkçe neden yok?
2-Türk Dil Bayramı neden ulusal bayramlar arasında değil?

Teşekkür ederim.

[maide]

Çok teşekkürler ediyoruz istifadeli programlarınızı takip ediyoruz

Ufak bir ricada bulunacak tim, eski Türkçe tabiri yerine Osmanlı Türkçesi desek nasil olur ?
Zira Türkçemiz eskimez .

[Abeturk]

Hava = Air
Es=root of the verb to blow / Esi=the act of blowing >> a blow, ~breeze feeling
Heva-Esi =air blowing (a feeling of air blowing in the mind or a sensation or breeze of thought in the mind )
Heves = desire /whim
Heveslemek / Heves etmek = to like and desire
Heveslemek > Eslemek > İstemek = to want / to ask for / ~to desire
Hissetmek= to feel/ to sense /~to perceive
Ankara Havası = (feeling) the cultural atmosphere of Ankara
His /sezi /sezgi=feeling/ sense / intuition
Hissi >> Esi =(the sense of) / the feeling of..
Havası / Hevası / Hevesi >> its aura / its enthusiasm/ its passion >> Esi

-Esi= feeling of desire / the urge

for verbs
Heves-u bar > hevesi var > -esi var
-Esi Var = have an urge/ feel a desire/ an inclination /have an eagerness / take up a passion
-Esi Yok = have no eagerness / not feel a desire / not take up a passion

(Git-e-esi var) Ali’nin eve gidesi var= Ali feels the urge to go home / Ali feels like going home
(Bugün hiç çalış-a-esi-m yok) Bugün hiç çalışasım yok= I have no desire to work at all today
Bunu yapasım var = I want to do this ( ’cause I like doing this)>> I feel like doing this
(Su iç-e-esi-n bar ma-u) Su içesin var mı? = Do you feel like drinking water?
(Çay iç-e-esi-n bar ma-u er-di) Çay içesin var mıydı? = Would you like to drink tea?

to derive verbs from adjectives
Kanık-esi-mak = Kanıksamak = feeling like it's something ordinary and treat this way >> to take for granted
Yañılı-esi-mak > Yanılsamak = feeling like it's wrong
Su-esi-mak= Susamak = feeling the urge to drink water = be thirst
Durak-esi-mak =Duraksamak = feeling the urge to stop oneself =~ to pause oneself
Yük-esi-en-mek > Yüksünmek = feeling like it's burdened on oneself by a word =~ to be touchy
Umur-esi-Ma-mak > Umursamamak= feeling like it's unimportant= not to give a damn

-Esi =(conveys a sense of.. / a feeling of.. / being like / similar in nature)

for objects
Bebek-Esi > Bebeksi =(just) like a baby >> babyish
Bebeksi bir ten =(just) like a baby skin
Çocuksu bir yüz =( just) like a child's face
Yanıksı bir koku= just like a feeling of burning smell
Yakınsı= It feels like it's close / tending to be close
Birazıcık yalansı= It feels a little bit like a lie

for verbs
Gör-el-Esi > görülesi = requiring sight / must-see / worth seeing
Sev-el-Esi> sevilesi = requiring to love / worthy of love
Bil-en-esi > bilinesi = requiring to be known
Okunası kitaplar =~(recommended) books worth reading
Olası= expected to be happened /~must be / > possible (to happen)
Bit-esi = ~expected to reach result
Kör olası= ~is asked to be blind
Kahrolasıca= ~as if it required to be destroyed / as if it were a damn thing

Kab= what's keeping something inside
Kab kacak= pots and pans (and similar kitchen utensils)
Kap-mak= to pick up quickly and keep in the palm (or in mouth or in mind etc in a closed place) > ~capture
Kapan= the trap / kaban= overcoat / kepenk= shutter >>
(kap-eş-mak)>> kapışmak=(~biting each other) >> dogfight
kapamak = to keep it closed
kapatmak= to close >> kapı= door / the gatekeeper (of the seas)= kapı-tutan-(u derya)> kaptan=captain
kaplamak=to cover
kapsamak= to comprise /contain > kapsam=scope > kapsatı= capacity


Cap/Cup/Cave/Keep/Have..


(coffee=seed)

Kop >> Köp= very /too much /extremely
Köp-ğur-mek >> köpürmek = to bubble / be frothy
Kopmak =(proliferation/mitotic division)>> to be parted / be apart from / be separated from each other
Kop-dar-mak >> koparmak =to pluck / break off /tear off

Kam =(com /جميع )= all/entire/whole (a sense of totality)
Kam-u > kamu = all of..
Kamuya ait= (belong to all the people of the country)=state property
(kamusal=publicly / kamuoyu=public opinion / kamu hizmeti=public service)
Kamu >> Hamu >>Hæmi >Hemi-si >Hepi-si >Hepsi = all of them, entirety, the whole
(Kham /Haem>>all in one) >> Hem= likewise/ completely one/ exactly the same/ almost >> Hep = ever/ always
Hemşehri = from the same city
Hemhal olmak=(~be in the same mood)> be together with
(Hæm-ma) = Amma > ama =(not exactly so)>>(I mean).. but
(Hæm-an) = Hemen =(exactly-momently)= right away
(Hæm-di) = emdi >>(that-exactly-after this) şu-hem-di> şimdi= now / (~at this moment) şu anda= right now
Hem =~as a whole / ~ the lot / ~ commonly

Hem-Esi (-imsi) = almost like / similar to / -ish

for objects
Yeşil= green / Yaşıl-hem-esi = Yeşilimsi = almost like green = greenish
Al/ Kızıl/ Kırmızı= red / Kızıl-hem-esi= Kızılımsı = almost like red
Limon-hem-esi = Limonumsu = tastes- almost like lemon
Kek-hem-esi = Kekimsi = it tastes- almost like cake
> sarımsak = garlic

for verbs
Beniñ-hem-esi-mek > Benimsemek =to feel like this was always mine
Az-hem-esi-mak> Azımsamak=feeling/thinking that it's all too little = to undervalue
Küçüğ-hem-esi-mek > Küçümsemek = to belittle /underestimate
Ön-hem-esi-mek > Önemsemek = feeling like it's always at the forefront = attach importance
Gül-hem-esi-mek > Gülümsemek = almost feeling like laughing = to smile

(Ateş) Od >> ~hot
Odun >> wooden >> wood
(od-çak/od-yak>> ocak=hearth /otak=lodge /oda=room /odak=focus )

Buz >> (Mwudh)= dihydrogen monoxid CRYSTAL = Ice
Tuz >> (Thwudh) = sodium chloride CRYSTAL = Salt

Oğuz Kağan>> oğuzhan>> owodhan>> wuothan>> wõden>> Odin
Wõdhen’s day >> Wednesday

(Lisp D) >> TH >DH > T / D
(Lisp S) >> TH >TS > S / Ş / Z
(Thwudh)>Tsuith >Thuits > Thuiss > Tuish / Diş = tooth (dental)
(Thwudh)>Tsuıth > Thuıts > Thuess > Tuesh / Dış = out ( outer)
(Thwudh) >Tsuıts >> - Suz = (- Less) >> without it / free from it / has got rid of it
(Tış-yer-u) > Dışarı / Dış taraf = outside
Dışı = out of… / de- / dis-
Suz > sız/siz & suz/süz = without / -less

Kanat = Wing >> Kanat-sız = Wing-less
Su= water >> Susuz = waterless / anhydrous
Suç =crime >> Suçsuz=blameless (freed from blame)
Şeker= Sugar >> Şekersiz= without sugar / sugar free
Kitap= book >> Kitapsız = without books / free from books
Ücret = fee >> ücretsiz =~free / exempt from fee >> ücret dışı =out of fee
Gereksiz = needless >> İhtiyaç dışı / lüzumsuzca =unnecessary
Gerek / lazım / hacet / ihtiyaç = necessary >> Gerekli = needful
Görüş = sight >> Görüş dışı = out of sight
Sadık / vefalı / vefakar= loyal >> Sadakatsiz / vefasız= disloyal
Beğeni = like >> Beğeni dışı= dislike
Bağlantı = connect >> Bağlantı dışı=disconnect
De-monte=démonté= dis-assembled

Evirmek= to make it to turn around itself or transform into another shape over time
İç = inside > ÇE
Çe-evir-mek =(içe evirmek) = çevirmek = (turn-into) / encircle / convert / slew round
Dış =outside > DE
De-evirmek =(dışa evirmek) = devirmek =(turn-outer) / overturn / overthrow
(evirmek > çevirmek < devirmek)
(aşmak > coşmak < taşmak)
(ilemek > çilemek < dilemek)
(almak > çalmak < dalmak)

(Dış- Thuıss) Siz-Sız-Suz-Süz
(Have no)( ~without) (...less)

(LIĞ-LUĞ) (aluğ=has got)>>-ly /-y
Lı > Li > Lu > Lü
(Have)(~With) >> ~..-ful

Bu benim sevgi-li-m = (~this has my love)= this is my lover
İki çocuk-lu kadın= (which) woman has two children > woman with two children
Çocuksuz adam = (which) man has no child > childless man
Şekerli =(it has sugar) = with sugar > ~sugary
Şekersiz= (it has no sugar) = without sugar > sugar free = şekerden azade
Tuzlu =it has salt =salty
Tuzsuz= it has no salt = without salt > saltless
Gitmelisin (get-mek-liğ-sen)= you have to go
Gitmen gerekli (get-meg-in gerek-liğ) = you have need to go
Gitmen gerekir (get-meg-in gerek-e-er) = you (getta) need to go

Toluk>> doluğ=fulled (has stuffed)
Renk= color
(Renk-dolu) > Renk-li = colorful > (has color)
Keder=sorrow
(Keder-dolu) > Kederli = sorrowful > (has sorrow)
Zarar=harm
(Zarar-dolu) > Zararlı = harmful > (has harm)
Güç / Kuvvet= power
Kuvvetli= powerful

[Ramazan-kkz]

samırsak, kiprik, eşgi, yımırtga, herkeş...

[melekgezer]

Hocam, puan kelimesin killanimini nasil diyorsunuz

[SolmazAyks-jqco]

Hocam sizlere bir sorum olacak:
Beni>bana\. Şu>şunu
kelimeleri morfolojik açıdan değerlendirir misiniz?

[NecibeGurcan]

Kıymetli hocam
Kocaeli, Kırklareli, Tunceli, Eminönü sözcüklerinin ekleri nasıl olmalı? Örneğin Kocaeline mi Kocaeliye mi;
Kocaelinden mi, Kocaeliden mi?...
Sevgi ve saygılarımla

[huseyinozdemir]

ağzınıza sağlık, birde bu güzelim kelimeleri ''yor'' masanız o ağzınız bal kaymak

[water_engineer]

yazarken "diyince mi ?" "deyince mi ? " olmalı ?