filmov
tv
Στον (άγνωστο;) μηχανικό των βαποριών. Ποίηση Παναγιώτη Μελά
Показать описание
Στον άγνωστο μηχανικό των βαποριών. Ένα ποίημα του Παναγιώτη Μελά, μηχανικού στα πλοία.
Στον άγνωστο μηχανικό των βαποριών
Χωρίς εσένα προπέλα δε γυρνά
μήτε τουρμπίνα, στρόφαλος κι αξόνι.
Στις μπόρνες δεν ανάβει η φωτιά
και δε γυρνάει, δε στρίβει το τιμόνι.
«Μουτζούρη» σε φωνάζουν οι τρανοί,
εφοπλιστές κι αρχικαπεταναίοι
κι εσύ σκυφτός πάνω στη μηχανή
ξοφλάς αυτών στη Μιχαλού τα χρέη
Βάρδιες σκληρές, χωρίς ανασασμό
μηχανοστάσια καυτά, δίχως αέρα
σεντίνες μαύρες με πετρέλαια και νερό
γράδα θολά και "ευκαιρίας" παντιέρα.
Εσένα η βάρδια σου δεν ψάχνει τ’ άστρα
δεν βλέπεις ήλιο, καταγάλανο ουρανό.
Εσύ σκυφτός σε κάποια σαλαμάστρα
τη διαρροή να πιάσεις προσπαθείς καιρό.
Χρόνια πολλά παλάγκο και κλειδί
με μπότζι, με παλάντζο απά στο κύμα
μ’ αίμα και ιδρώτα βγάζεις το ψωμί
και για τ’ αφεντικά ουρά το χρήμα.
Άνοστο και βασανισμένο το φαΐ,
στο πιάτο στάλα-στάλα, η μουτζούρα
αυτή η άγια η μουτζούρα, η χρυσή,
τροφή, που δε μετριέται με μεζούρα.
Ταξίδια μακρινά – θολώνει ο νους,
το μηχανόλαδο στα χέρια σου σφραγίδα,
μα εσύ βαστάς μες τους ωκεανούς.
Στο συνδικάτο η μόνη σου ελπίδα.
Ορθώσου! Κάνε τον κόπο σου οργή
τα μαύρα, πρόβαλλε, τα χέρια σου π’ αξίζουν·
αυτά τα χέρια, που για τον εφοπλιστή
παράγουν κέρδη απ’ τις προπέλες που γυρίζουν.
Σήκω! Με τον ιδρώτα ζύμωσε, ορμή,
δείξε παντού πως η δουλειά σου αξίζει κάτι
του ακαμάτου, αυτό το «κάτι», δουλευτή
που φτιάχνει πλούτη απ’ τη δουλειά του ναυτεργάτη.
Δεκέμβρης 2022
Γλωσσάρι
Τουρμπίνα: Ο στρόβιλος, και στη συγκεκριμένη περίπτωση ο ατμοστρόβιλος, μια από τις βασικές ναυτικές θερμικές μηχανές, που χρησιμοποιούνται για την κίνηση του πλοίου ή για άλλες βοηθητικές χρήσεις (π.χ. ηλεκτροπαραγωγή)
Στρόφαλος: Βασικό μέρος του κύριου άξονα μιας μηχανής εσωτερικής καύσης (ντίζελ ή βενζινομηχανής), που μετατρέπει την παλινδρομική κίνηση του εμβόλου σε περιστροφική. Γι’ αυτό και ο κύριος άξονας ονομάζεται στροφαλοφόρος άξονας.
Μπόρνα- μπόρνες: Ο καυστήρας (καυστήρες) των καζανιών , που παρέχει πετρέλαιο για καύση στο εσωτερικό της εστίας των καζανιών.
Σεντίνες: Τα διπύθμενα του μηχανοστασίου. Ο χώρος κάτω από το λαμαρινένιο πάτωμα του τελευταίου κατώτερου τμήματος του χώρου του μηχανοστασίου, όπου υπάρχουν σωληνώσεις, βάσεις μηχανημάτων και άλλα μέρη, που χρησιμοποιούνται για τη λειτουργία της εγκατάστασης.
Γράδο-γράδα: Τα διαγνωστικά όργανα του μηχανοστασίου, κατά κανόνα τα όργανα που μετρούν την πίεση, τα ονομαζόμενα και θλιβόμετρα. Χωρίς ο όρος να αποκλείει και άλλου είδους όργανα, όπως κάποια μεταλλικά θερμόμετρα ή όργανα μέτρησης πυκνότητας, ιξώδους ή άλλων παραμέτρων λειτουργίας των μηχανημάτων. Η λέξη έχει τη ρίζα της στην ιταλική λέξη grado (αγγλικά: grade), που σημαίνει βαθμός.
"Eυκαιρίας" παντιέρα: Κάποια κράτη παρείχαν προνομιακές παροχές στους εφοπλιστές, όπως ελάχιστη ή μηδενική φορολογία για τα πλοία που έφεραν τη σημαία τους, δυνατότητα χρησιμοποίησης φτηνών ξένων πληρωμάτων κ.α. παρόμοια. Αυτών των κρατών οι σημαίες ονομάστηκαν σημαίες (ή παντιέρες) ευκαιρίας, και αποτέλεσαν πολύ συχνά την πρώτη επιλογή των μεγάλων εφοπλιστικών οίκων, από τους οποίους φυσικά, δεν έλειψαν οι Έλληνες εφοπλιστές. Παραδείγματα τέτοιων χωρών η Λιβερία, ο Παναμάς, η Μάλτα κ.α.
Σαλαμάστρα: Ειδικής ανθεκτικής κατασκευής κορδόνι, συνήθως τετραγωνικής διατομής, που χρησιμοποιείται για να στεγανοποιεί την περιοχή μεταξύ του περιβάλλοντος και ενός κινούμενου άξονα κάποιου μηχανήματος (κατά κανόνα, κάποιας αντλίας), ή μεταξύ του περιβάλλοντος και του άξονα της βαλβίδας κάποιου επιστομίου-διακόπτη-κρουνού, μέσα από το οποίο περνάει κάποιο ρευστό.
Παλάγκο: Ο χειροκίνητος ή ηλεκτροκίνητος μηχανισμός με σύστημα τροχαλιών και αλυσίδας ή σχοινιού, που χρησιμοποιείται για την ανύψωση βαρών.
Κλειδί-κλειδιά: Εδώ αναφερόμαστε στα εργαλεία που χρησιμοποιούνται για να λύνουν ή να δένουν βίδες και μπουλόνια και όχι βέβαια σε κλειδιά που ανοίγουν κλειδαριές ή λουκέτα. Είναι τα γνωστά γαλλικά, γερμανικά ή πολύγωνα (αλλιώς, "αστέρια"), τα πιο κοινά εργαλεία της δουλειάς του μηχανικού.
Μπότζι: Το κούνημα (η ταλάντωση) του βαποριού λόγω θαλασσοταραχής από πλευρά σε πλευρά, δεξιά και αριστερά. όταν η θαλασσοταραχή πλήττει το πλοίο από τα πλάγια. Στην επίσημη ναυτική ορολογία ονομάζεται "διατοιχισμός" ή "διατοίχιση" (αγγλικά: rolling). Είναι η μία από τις δύο βασικές διαταραχές κίνησης του πλοίου λόγω θαλασσοταραχής. Η άλλη είναι η κίνηση που προκαλείται από θαλασσοταραχή, όταν αυτή πλήττει το πλοίο από την πλώρη ή την πρύμη του, με αποτέλεσμα η πλώρη του να ανεβοκατεβαίνει. Αυτή η ταλάντωση ονομάζεται "σκαμπανέβασμα". Στην επίσημη ναυτική ορολογία το σκαμπανέβασμα ονομάζεται "προνευστασμός" ή "πρόνευση" (αγγλικά: pitching).
Παλάντζο: Η κατάσταση που δημιουργείται πάνω στο πλοίο στα αντικείμενα και στους ανθρώπους, όταν αυτό ταλαντώνεται λόγω θαλασσοταραχής. Είναι η αμφιταλάντευση, η έλλειψη ισορροπίας, το γνωστό παλαντζάρισμα που προκαλεί η αστάθεια του περιβάλλοντος χώρου, λόγω της ταλάντωσης του σκάφους.
Στον άγνωστο μηχανικό των βαποριών
Χωρίς εσένα προπέλα δε γυρνά
μήτε τουρμπίνα, στρόφαλος κι αξόνι.
Στις μπόρνες δεν ανάβει η φωτιά
και δε γυρνάει, δε στρίβει το τιμόνι.
«Μουτζούρη» σε φωνάζουν οι τρανοί,
εφοπλιστές κι αρχικαπεταναίοι
κι εσύ σκυφτός πάνω στη μηχανή
ξοφλάς αυτών στη Μιχαλού τα χρέη
Βάρδιες σκληρές, χωρίς ανασασμό
μηχανοστάσια καυτά, δίχως αέρα
σεντίνες μαύρες με πετρέλαια και νερό
γράδα θολά και "ευκαιρίας" παντιέρα.
Εσένα η βάρδια σου δεν ψάχνει τ’ άστρα
δεν βλέπεις ήλιο, καταγάλανο ουρανό.
Εσύ σκυφτός σε κάποια σαλαμάστρα
τη διαρροή να πιάσεις προσπαθείς καιρό.
Χρόνια πολλά παλάγκο και κλειδί
με μπότζι, με παλάντζο απά στο κύμα
μ’ αίμα και ιδρώτα βγάζεις το ψωμί
και για τ’ αφεντικά ουρά το χρήμα.
Άνοστο και βασανισμένο το φαΐ,
στο πιάτο στάλα-στάλα, η μουτζούρα
αυτή η άγια η μουτζούρα, η χρυσή,
τροφή, που δε μετριέται με μεζούρα.
Ταξίδια μακρινά – θολώνει ο νους,
το μηχανόλαδο στα χέρια σου σφραγίδα,
μα εσύ βαστάς μες τους ωκεανούς.
Στο συνδικάτο η μόνη σου ελπίδα.
Ορθώσου! Κάνε τον κόπο σου οργή
τα μαύρα, πρόβαλλε, τα χέρια σου π’ αξίζουν·
αυτά τα χέρια, που για τον εφοπλιστή
παράγουν κέρδη απ’ τις προπέλες που γυρίζουν.
Σήκω! Με τον ιδρώτα ζύμωσε, ορμή,
δείξε παντού πως η δουλειά σου αξίζει κάτι
του ακαμάτου, αυτό το «κάτι», δουλευτή
που φτιάχνει πλούτη απ’ τη δουλειά του ναυτεργάτη.
Δεκέμβρης 2022
Γλωσσάρι
Τουρμπίνα: Ο στρόβιλος, και στη συγκεκριμένη περίπτωση ο ατμοστρόβιλος, μια από τις βασικές ναυτικές θερμικές μηχανές, που χρησιμοποιούνται για την κίνηση του πλοίου ή για άλλες βοηθητικές χρήσεις (π.χ. ηλεκτροπαραγωγή)
Στρόφαλος: Βασικό μέρος του κύριου άξονα μιας μηχανής εσωτερικής καύσης (ντίζελ ή βενζινομηχανής), που μετατρέπει την παλινδρομική κίνηση του εμβόλου σε περιστροφική. Γι’ αυτό και ο κύριος άξονας ονομάζεται στροφαλοφόρος άξονας.
Μπόρνα- μπόρνες: Ο καυστήρας (καυστήρες) των καζανιών , που παρέχει πετρέλαιο για καύση στο εσωτερικό της εστίας των καζανιών.
Σεντίνες: Τα διπύθμενα του μηχανοστασίου. Ο χώρος κάτω από το λαμαρινένιο πάτωμα του τελευταίου κατώτερου τμήματος του χώρου του μηχανοστασίου, όπου υπάρχουν σωληνώσεις, βάσεις μηχανημάτων και άλλα μέρη, που χρησιμοποιούνται για τη λειτουργία της εγκατάστασης.
Γράδο-γράδα: Τα διαγνωστικά όργανα του μηχανοστασίου, κατά κανόνα τα όργανα που μετρούν την πίεση, τα ονομαζόμενα και θλιβόμετρα. Χωρίς ο όρος να αποκλείει και άλλου είδους όργανα, όπως κάποια μεταλλικά θερμόμετρα ή όργανα μέτρησης πυκνότητας, ιξώδους ή άλλων παραμέτρων λειτουργίας των μηχανημάτων. Η λέξη έχει τη ρίζα της στην ιταλική λέξη grado (αγγλικά: grade), που σημαίνει βαθμός.
"Eυκαιρίας" παντιέρα: Κάποια κράτη παρείχαν προνομιακές παροχές στους εφοπλιστές, όπως ελάχιστη ή μηδενική φορολογία για τα πλοία που έφεραν τη σημαία τους, δυνατότητα χρησιμοποίησης φτηνών ξένων πληρωμάτων κ.α. παρόμοια. Αυτών των κρατών οι σημαίες ονομάστηκαν σημαίες (ή παντιέρες) ευκαιρίας, και αποτέλεσαν πολύ συχνά την πρώτη επιλογή των μεγάλων εφοπλιστικών οίκων, από τους οποίους φυσικά, δεν έλειψαν οι Έλληνες εφοπλιστές. Παραδείγματα τέτοιων χωρών η Λιβερία, ο Παναμάς, η Μάλτα κ.α.
Σαλαμάστρα: Ειδικής ανθεκτικής κατασκευής κορδόνι, συνήθως τετραγωνικής διατομής, που χρησιμοποιείται για να στεγανοποιεί την περιοχή μεταξύ του περιβάλλοντος και ενός κινούμενου άξονα κάποιου μηχανήματος (κατά κανόνα, κάποιας αντλίας), ή μεταξύ του περιβάλλοντος και του άξονα της βαλβίδας κάποιου επιστομίου-διακόπτη-κρουνού, μέσα από το οποίο περνάει κάποιο ρευστό.
Παλάγκο: Ο χειροκίνητος ή ηλεκτροκίνητος μηχανισμός με σύστημα τροχαλιών και αλυσίδας ή σχοινιού, που χρησιμοποιείται για την ανύψωση βαρών.
Κλειδί-κλειδιά: Εδώ αναφερόμαστε στα εργαλεία που χρησιμοποιούνται για να λύνουν ή να δένουν βίδες και μπουλόνια και όχι βέβαια σε κλειδιά που ανοίγουν κλειδαριές ή λουκέτα. Είναι τα γνωστά γαλλικά, γερμανικά ή πολύγωνα (αλλιώς, "αστέρια"), τα πιο κοινά εργαλεία της δουλειάς του μηχανικού.
Μπότζι: Το κούνημα (η ταλάντωση) του βαποριού λόγω θαλασσοταραχής από πλευρά σε πλευρά, δεξιά και αριστερά. όταν η θαλασσοταραχή πλήττει το πλοίο από τα πλάγια. Στην επίσημη ναυτική ορολογία ονομάζεται "διατοιχισμός" ή "διατοίχιση" (αγγλικά: rolling). Είναι η μία από τις δύο βασικές διαταραχές κίνησης του πλοίου λόγω θαλασσοταραχής. Η άλλη είναι η κίνηση που προκαλείται από θαλασσοταραχή, όταν αυτή πλήττει το πλοίο από την πλώρη ή την πρύμη του, με αποτέλεσμα η πλώρη του να ανεβοκατεβαίνει. Αυτή η ταλάντωση ονομάζεται "σκαμπανέβασμα". Στην επίσημη ναυτική ορολογία το σκαμπανέβασμα ονομάζεται "προνευστασμός" ή "πρόνευση" (αγγλικά: pitching).
Παλάντζο: Η κατάσταση που δημιουργείται πάνω στο πλοίο στα αντικείμενα και στους ανθρώπους, όταν αυτό ταλαντώνεται λόγω θαλασσοταραχής. Είναι η αμφιταλάντευση, η έλλειψη ισορροπίας, το γνωστό παλαντζάρισμα που προκαλεί η αστάθεια του περιβάλλοντος χώρου, λόγω της ταλάντωσης του σκάφους.
0:02:08
0:02:54