Ψυχιατρική & Κλινική Ὑπνολογία

Πρόκειται για τις εκδηλώσεις για την συμπλήρωση 40 χρόνων από την ίδρυση του ΑΝΟΙΚΤΟΥ ΨΥΧΟΘΕΡΑΠΕΥΤΙΚΟΥ ΚΕΝΤΡΟΥ - ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟ ΟΜΑΔΙΚΗΣ ΑΝΑΛΥΣΗΣ ΑΘΗΝΩΝ:
"Ὁ Ρόλος τῆς Ψυχιατρικῆς στὴν Ἀνάπτυξη τῆς Κλινικῆς Ὑπνολογίας"
Ὁμιλητής: Κώστας Σολδάτος, Ὁμότιμος Καθηγητὴς Ψυχιατρικῆς Πανεπιστημίου Ἀθηνῶν
Συντονίζει: Ιωάννης Κ. Τσέγκος Ψυχίατρος, Δ/ντής Α.Ψ.Κ.

Την οπτικοακουστική καταγραφή και επεξεργασία, την έκανε ο Ευάγγελος Άκης Ασπρογέρακας από το Aspalax Atelie. Η μουσική είναι των Lost Bodies στην σύνθεσή τους "Χορός" από την συλλογή Specific Ocean.

Ο ύπνος είναι μια φυσιολογική κατάσταση που χαρακτηρίζεται από μείωση της αντίληψης και περιορισμένη αλληλεπίδραση με το περιβάλλον, κατά τη διάρκεια της οποίας το σώμα φαίνεται να υπολειτουργεί.
Τα άτομα που δεν κοιμούνται τόσο ώστε να ξεκουραστεί ο οργανισμός, συχνά αντιμετωπίζουν την επόμενη μέρα νύστα και αδιαθεσία. Ο ύπνος καταλαμβάνει σημαντικό μέρος της ζωής των ανθρώπων. Επίσης είναι αναγκαία διαδικασία καθώς αν κάποιος δεν κοιμηθεί επί σειρά ημερών εμφανίζει συμπτώματα & έχει επιπτώσεις πέραν της κούρασης όπως να ονειρεύεται ξύπνιος δηλαδή να έχει ψευδαισθήσεις.
Για την επιστήμη, η ερμηνεία του φαινομένου του ύπνου παραμένει ακόμα ασαφής, παρά το γεγονός ότι πολλές από τις θεωρίες που έχουν διατυπωθεί συμπίπτουν ως προς την ύπαρξη ενδογενών χρονοβιολογικών ρυθμών. Έχει διαπιστωθεί από πρόσφατες μελέτες ότι κατά τη διάρκεια του ύπνου υπάρχει μεγαλύτερη παραγωγή πρωτεϊνών, νευροδιαβιβαστών, καθώς και ορισμένων ορμονών. Επιπλέον, η διαίρεση και ο πολλαπλασιασμός των κυττάρων όλων των ιστών είναι ταχύτεροι.
Ο ύπνος επηρεάζει σχεδόν κάθε πεδίο ενδιαφέροντος της ιατρικής. Μάλιστα η αϋπνία, το συνηθέστερο πρόβλημα ύπνου, μπορεί να προηγείται της κατάθλιψης. Οι διαταραχές του κιρκάδιου ρυθμού τις περισσότερες φορές παραμένουν αδιάγνωστες. Όμως οι πρόσφατες πρόοδοι στην παθοφυσιολογία και τη νευροβιολογία της ναρκοληψίας έχουν αποκαλύψει νέους τρόπους για τη θεραπεία των διαταραχών του ύπνου.
Οι επιπτώσεις της αϋπνίας είναι αρκετές:
- έχουμε δυόμισι φορές περισσότερα τροχαία ατυχήματα
- δυσκολίες στην εκτέλεση καθημερινών καθηκόντων
- δυσκολίες συγκέντρωσης και εξασθένηση της μνήμης
- μείωση της ευεξίας ψυχικές διαταραχές (κατάθλιψη, άγχος, αλκοολισμός, κ.ά.)
- συχνότερες απουσίες από την εργασία τους μεγαλύτερη κατανάλωση ιατρικών υπηρεσιών.
Η χρόνια έλλειψη ύπνου μειώνει την ικανότητα ακόμα και των νέων να εκτελέσουν βασικές οργανικές λειτουργίες, όπως ο μεταβολισμός και η έκκριση ορισμένων ορμονών. Οι διαταραχές αυτές επιταχύνουν τη διαδικασία του γήρατος και αυξάνουν την επίπτωση χρονίων νοσημάτων όπως είναι η υπέρταση και ο σακχαρώδης διαβήτης. Δηλαδή τις ημέρες κατά τις οποίες ο ύπνος δεν είναι επαρκής, τα επίπεδα γλυκόζης και κορτιζόλης στο αίμα είναι υψηλότερα, αυξάνοντας έτσι τον κίνδυνο εκδήλωσης σακχαρώδη διαβήτη και καρδιαγγειακών νοσημάτων. Οι διαταραχές του ύπνου κατά την παιδική ηλικία μπορεί να συνδέονται με φτωχή επίδοση στο σχολείο και προβλήματα συμπεριφοράς. Ορισμένες νευρολογικές παθολογικές καταστάσεις συχνά εμφανίζονται με συμπτώματα τα οποία είναι αποτέλεσμα της υποκείμενης διαταραχής του ύπνου.
Συνηθέστερες διαγνώσεις των διαταραχών κατά τον ύπνο είναι:
1. Σύνδρομο υπνικής άπνοιας
2. Αϋπνία διαφόρων μορφών
3. Παραϋπνίες (υπνοβασία, υπνικοί τρόμοι, συγχυτικές αφυπνίσεις, διαταραχή συμπεριφοράς σε ύπνο REM, νόσος νυκτερινών εφιαλτών)
4. Υπερυπνίες (ναρκοληψία, ιδιοπαθής υπερυπνία κλπ.)
5. Παθολογικού τύπου νυκτερινές συμπεριφορές
6. Κιρκαδιανές διαταραχές ύπνου
7. Διαταραχές ύπνου σε ασθενείς με αναπνευστικά, καρδιολογικά, νευρολογικά-νευρομυïκα, μεταβολικά νοσήματα.
Το σύνδρομο της άπνοιας όταν δεν αντιμετωπίζεται, μπορεί να επιδεινώσει την επιληψία, να προκαλέσει επιπλοκές στην εγκυμοσύνη και να αυξήσει τον κίνδυνο εμφάνισης υπέρτασης και καρδιαγγειακών επεισοδίων
Σε ήπιες περιπτώσεις, εμφανίζονται διαταραχές του ύπνου. Σε σοβαρές περιπτώσεις, ροχαλητό οδηγεί σε νυκτερινές αναπνευστικές βλάβες (άπνοια ύπνου), η οποία μπορεί να λάβει ακόμη και απειλητικές για τη ζωή μορφές ανάλογα με τη σοβαρότητα. Νυκτόγλωσσες διαταραχές του ύπνου οδηγούν σε χρόνια κόπωση και έλλειψη συγκέντρωσης κατά τη διάρκεια της ημέρας.
Η πολυκαταγραφική μελέτη ύπνου αποτελεί τον ακρογωνιαίο λίθο για την διάγνωση των νοσημάτων κατά τον ύπνο. Ο ασθενής κοιμάται σε άνετο, ειδικά διαμορφωμένο χώρο όπου με ειδικό εξοπλισμό καταγράφονται οι βασικές λειτουργίες του σώματος του (ηλεκτροεγκεφαλογράφημα, οφθαλμογράφημα, έλεγχος αναπνευστικής και καρδιακής λειτουργίας, μυογράφημα, καταγραφή οξυγόνωσης κλπ.). Ταυτόχρονα γίνεται βιντεοσκόπηση για καταγραφή πιθανών παθολογικών συμπεριφορών. Σε όλη την διάρκεια του ύπνου η καταγραφή ελέγχεται και οι ασθενείς εξυπηρετούνται άμεσα από τους τεχνικούς και σύμφωνα με της οδηγίες της/του Διευθύντριας/τή του εργαστηρίου.
Στην Ελλάδα, στο δημόσιο σύστημα υγείας έχουμε τις Μονάδες ή Εργαστήρια ή Ιατρεία Μελέτης Ύπνου που συνήθως είναι ενσωματωμένα σε νοσοκομεία.