Γεωπληροφορική-Ανατολική Κρήτη-Νίκος Παπαδόπουλος , Ιεράπετρα, 17.9.2023

Σύλλογος Ανάδειξης Αρχαιοτήτων Ιστορίας και Πολιτισμού Ιεράπετρας “Ιεράπυτνα”- "Ierapytna". Από την ημερίδα που διοργάνωσε ο Σύλλογος στην Ιεράπετρα την 17-9-2023 με θέμα:
ΕΝΑΛΙΑ ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΑ:
ΜΙΑ ΠΡΟΤΑΣΗ ΓΙΑ ΤΟ ΝΕΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΤΗΣ ΙΕΡΑΠΕΤΡΑΣ ΚΑΙ Η ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΗ ΜΕΛΕΤΗ ΤΗΣ ΘΑΛΑΣΣΑΣ.
Εισήγηση από τον

Δρ. Nίκο Παπαδόπουλο

Μεταφράζοντας υπεδάφεια και υποβυθισμένα αρχαιολογικά κατάλοιπα σε παράκτιες και ρηχές θαλάσσιες περιοχές στον ψηφιακό κόσμο μέσω της Γεωπληροφορικής

Τα τελευταία είκοσι πέντε χρόνια η γεωπληροφορική έδωσε μια νέα διάσταση και προοπτική στον τομέα της αρχαιολογικής έρευνας στην Ανατολική Μεσόγειο. Οι γεωφυσικές διασκοπήσεις, τα καινοτόμα δορυφορικά συστήματα και η ανάπτυξη βελτιωμένων αλγορίθμων και συστημάτων επεξεργασίας για την ενίσχυση του σήματος και της ποιότητας των ψηφιακών εικόνων παρέχουν μεγάλες δυνατότητες εξαγωγής χωρο-χρονικών πολιτιστικών και περιβαλλοντικών χαρακτηριστικών από τους αρχαιολογικούς χώρους. Ταυτόχρονα, η χρήση τρισδιάστατων (3-D) μοντέλων και μεθόδων εικονικής πραγματικότητας στοχεύει στην αναπαράσταση των μνημείων και στην ανοικοδόμηση του περιβάλλοντος των αρχαιολογικών θέσεων. Ο συνδυασμός των παραπάνω πληροφοριών σε πλατφόρμες Γεωγραφικών Συστημάτων Πληροφοριών με άλλες βάσεις δεδομένων που προέρχονται από αρχαιολογικές έρευνες, περιβαλλοντικές πληροφορίες και κοινωνικοοικονομικά μοντέλα παρέχουν πολύτιμα αποτελέσματα σχετικά με τη χρήση γης κατά την αρχαιότητα. Ολοκληρωμένες εφαρμογές από διάφορους αρχαιολογικούς χώρους στην Ανατολική Μεσόγειο, που περιλαμβάνουν τοπικές και αστικές αρχαιολογικές έρευνες, χαρτογράφηση πολιτιστικών διαθεσίμων σε ρηχά θαλάσσια περιβάλλοντα και προσέγγιση ειδικών αρχαιολογικών προβλημάτων, θα αναδείξουν τις πραγματικές δυνατότητες της γεωπληροφορικής στη διαχείριση πολιτιστικών πόρων.
Ειδική μνεία θα γίνει στα αρχικά αποτελέσματα του ερευνητικού προγράμματος " ClepsYdra" το οποίο μεγιστοποιεί την προσβασιμότητα σε πληροφορίες σχετικά με την τρέχουσα κατάσταση των αρχαιολογικών θέσεων που βρίσκονται σήμερα βυθισμένες σε ρηχές θαλάσσιες περιοχές της ευρύτερης περιοχής της Ιεράπετρας. Το έργο επικεντρώνεται στην ανάπτυξη μεθόδων για τη διερεύνηση και την προώθηση αυτών των πολιτιστικών περιοχών, τη βελτίωση της ευαισθητοποίησης και συμμετοχής της κοινότητας σε πρακτικές προστασίας, ψηφιακής τεκμηρίωσης και τουριστικής προβολής. Η ανατολική Κρήτη χρησιμοποιείται για την επιλογή των πεδίων εφαρμογής, όπου οι γεωμορφολογικές διεργασίες διαμόρφωσαν αλλαγές μεγάλης κλίμακας στην ακτή του νησιού. Μία σειρά από θέσεις μαρτυρούν την μεταβολή του τοπίου με αποτέλεσμα προγενέστεροι παράκτιοι οικισμοί να καλύπτονται σήμερα με στρώματα νερού ή/και άμμου και ενδεχομένως να αποκλείονται από την ενδελεχή μελέτη τους από την επιστημονική κοινότητα.
Η συμβολή στην τεκμηρίωση της τρέχουσας κατάστασης θα πραγματοποιηθεί μέσω: α) της εναέριας/δορυφορικής τηλεπισκόπησης με ειδικό στόχο την ιστορική ανακατασκευή της παράκτιας ζώνης και του βυθού β) της ψηφιακής φωτογραμμετρίας με προσαρμογή τηλεχειριζόμενης πλωτής συσκευής και ειδικών πρωτοκόλλων για την αντιμετώπιση της παραμόρφωσης της κάμερας/φακού στο υδάτινο περιβάλλον γ) της πολυπαραμετρικής γεωφυσικής χαρτογράφησης με προσαρμογή αισθητήρων και πρωτοκόλλων για το υγρό περιβάλλον, δ) της εκτίμησης κινδύνου των παράκτιων/υποβυθισμένων θέσεων ενσωματώνοντας ένα σύνολο χωρικών πληροφοριών, ε) της ανάπτυξης πλατφόρμας εικονικής/επαυξημένης πραγματικότητας που θα τροφοδοτείται με τα παραπάνω δεδομένα με τελικό στόχο την προώθηση της πολιτιστικής κληρονομιάς που βρίσκεται σήμερα βυθισμένη σε ρηχά θαλάσσια περιβάλλοντα.

------------------------------
Δρ. Nίκος Παπαδόπουλος
Διευθυντής Ερευνών
Εργαστήριο Γεωφυσικής-Remote Sensing
& Αρχαιομετρίας (GeoSat ReSeArch),
Ινστιτούτο Μεσογειακών Ερευνών
Ίδρυμα Τεχνολογίας & Έρευνας Hellas (FORTH)
-------------
Νικηφόρου Φωκά 130
74 100 Ρέθυμνο, Κρήτη
Tel: [phone]
Mob: [phone]
Fax: [phone]