Το Γνωσιακό Συμπεριφορικό Δράμα, ως θεμελιωτική διαδικασία

Τελλίδου Σοφία, Πήλιου Λίλλιαν, Καρνέζη Χάρις Το Γνωσιακό Συμπεριφορικό Δράμα, ως θεμελιωτική διαδικασία για τη μετατροπή ενός ουδέτερου ερεθίσματος σε εξαρτημένο
ενισχυτή

Ομιλία στο 2ο Πανελλήνιο Συνέδριο της Ελληνικής Κοινότητας Ανάλυσης Συμπεριφοράς, 28-29 Νοεμβρίου 2015, στο Πάντειο Πανεπιστήμιο.

Ανάμεσα στις διάφορες θεραπευτικές παρεμβάσεις που χρησιμοποιούν την αρχή της ενίσχυσης για την αποτελεσματική αντιμετώπιση των δυσκολιών που αντιμετωπίζουν τα παιδιά με αυτισμό, είναι και το Γνωσιακό Συμπεριφορικό Δράμα (ΓΣΔ). Πρόκειται για ένα ψυχοπαιδαγωγικό μοντέλο που χρησιμοποιεί την δραματική διαδικασία ως ενισχυτή, δημιουργώντας διαδραστικά σενάρια, αρχικά βασισμένα στα ενδιαφέροντά και τις δυνατότητες των συμμετεχόντων και προοδευτικά καταλήγει σε στοχοθετημένες συμπεριφορές. Στόχος της παρούσας μελέτης είναι να ερευνήσει αν το γνωσιακό συμπεριφορικό δράμα μπορεί να αλλάξει την αξία ενός ερεθίσματος, από ουδέτερο σε εξαρτημένο ενισχυτή. Η μέθοδος που χρησιμοποιήθηκε είναι το πειραματικό σχέδιο ανατροπής Α-Β-Α (reversal design). Τα παιδιά στη βασική φάση (Α) -πριν την παρέμβαση- είχαν την ευκαιρία να επιλέξουν από μία σειρά ερεθισμάτων (σοκολάτες, καραμέλες, πατατάκια, γαριδάκια, χαρτοπετσέτες, καλαμάκια) και ως αναμενόταν επέλεξαν τα τρόφιμα. Στην φάση του χειρισμού (Β), ξεκίνησε η δραματική διαδικασία, και ύστερα τα παιδιά επέλεγαν τα ερεθίσματα που στην προηγούμενη φάση δεν είχαν ενισχυτική δύναμη (π.χ., χαρτοπετσέτες, καλαμάκια). Στην τελική φάση (Α’) αφότου αποσύρθηκε η δραματική διαδικασία, παρατηρήθηκε επαναφορά της συμπεριφοράς στο αρχικό επίπεδο και τα παιδιά επέλεγαν πάλι τα τρόφιμα. Τα αποτελέσματα της έρευνας ανοίγουν ένα παράθυρο στην πιθανότητα δημιουργίας προσβάσιμων και χαμηλού κόστους ενισχυτών, που μπορούν να χρησιμοποιηθούν σε θεραπευτικές παρεμβάσεις επιλύοντας έτσι το συχνό φαινόμενο του κορεσμού.