«Καραμπελιό», κλέφτικο 'ποιος είδε από βραδύς' (Γρεβενά) ~ Γεώργιος Αδάμος (1961) - Αρχείο Ε.ΡΑ.

Από ηχογράφηση που πραγματοποιήθηκε στην Ελληνική Ραδιοφωνία στις 21.1.1961 με παραγωγό τον Παντελή Καβακόπουλο, ακούμε το Γεώργιο Αδάμο στο βιολί και στο τραγούδι και το Θεόδωρο Φασούλα στο κλαρίνο, να αποδίδουν ένα κλέφτικο τραγούδι σε ρυθμό τσάμικο, από την περιοχή των Γρεβενων, με τίτλο «Καραμπελιό» "ποιος είδε από βραδύς", το οποίο εξυμνεί το Βερβενιώτη κλέφτη Θανάση Καράμπελα.

Η ηχογράφηση αυτή ανασύρθηκε από το αρχείο της Ελληνικής Ραδιοφωνίας και ύστερα από ειδική επεξεργασία ψηφιοποίησης, μεταδόθηκε στις 1.9.2022 από την Ε.ΡΑ. 5 ("Η Φωνή της Ελλάδας") στην αξιόλογη εκπομπή "Τα ξωτικά της παράδοσης", που επιμελείται η Μαρία Κουτσιμπύρη.

Ποιος είδε ήλι από βραδυού
κι' άστρι το μεσημέρι
ποιος τον Καράμπελα
τον καπετάν - Θανάση.

«Υπήρξε μια εποχή που το όνομα του καπετάν Θανάση Καράμπελα, του μεγάλου Βερβενιώτη κλέφτη, είχε γινεί θρύλος στους Έλληνες.
Λίγο αργότερα με τα τραγούδια του αντηχούσαν οι μυρωμένες του Μαλεβού πλαγιές κι η Αρκαδία τον είχε για καμάρι της.
Ο Μοριάς υμνούσε το ξακουστό παλικάρι του και τα τραγούδια του Καράμπελα περνώντας βουνά και θάλασσες, απαντιόταν στη Ρούμελη, στην Ήπειρο, στη Μακεδονία και τη Θράκη ακόμη.
Μας ήρθαν άλλοι καιροί, ξεχάστηκαν οι παλιές δόξες και σήμερα κοντεύει ν' αγνοείται μια μεγάλη, ίσως η μεγαλύτερη, της Κυνουρίας μορφή.
Το όνομα Καράμπελα (ίσως παλαιότερα και Καραμπελάς) είναι σύνθετο από τις τουρκικές λέξεις καράς και μπελάς. Καράς θα πει μαύρο άλογο (Βουρβούρα, Αίγιον, Μεσσηνία, Εύβοια, Ήπειρος κ.λ.π.), μαύρο Βόδι (Αιτωλία, Θεσσαλία κ.λ.π. απλώς μαύρος.) Μαραθόκαμπος Σάμου, Δρόβιανη Ηπείρου κ.λ.π. ολόμαυρος (Βιθυνία κ.λ.π.) και πολλές φορές είναι επιτακτικό και μεγεθυντικό στο δεύτερο συνθετικό (καρα-μπογιά, καρά σεβδάς κ.λ.π.). Μπελάς θα πει βάσανο, σκοτούρα, περισπασμός, μεγάλη φασαρία, διάβολος, δαίμονας.
Έτσι φαίνεται πιθανή η εξήγηση πως τάχα ο κλέφτης από την εναντίον των Τούρκων δράση του, ονομάστηκε απ' αυτούς Καράμπελας δηλαδή μαύρος διάβολος ή τρομερός κακός δαίμονας.
Εναντίον όμως της υποθέσεως αυτής στέκεται ότι το επώνυμο απαντιέται παλαιότερα στον Άγιο Πέτρο και ότι πολλά είναι τα τέτοια επώνυμα στα χρόνια του '21 (υπάρχουν έγγραφα αγωνιστών στο Ιστορικό Αρχείο με τ' όνομα Καράμπελας, απο το Βαλτέτσι, Τσιπιανά και Αλωνίσταινα της Αρκαδίας, Γοράνους, Μαλεύριον, Άρνη της Λακωνίας, Ανδρίτσαινα της Μεσσηνίας και Ερμούπολη) καθώς και η συχνότατη συνάντησή του στα σημερινά νεοελληνικά ονόματα».

[DimitriosTsaleras]

χορός Τσαμικος της περιοχής των Γρεβενων!