ΑΙ ΑΔΟΥΣΑΙ - ΔΟΞΟΛΟΓΙΑ ΜΕΛΧΙΣΕΔΕΚ ΕΠΙΣΚΟΠΟΥ ΡΑΙΔΕΣΤΟΥ (1620), ηχ. πλ.α΄

ΑΙ ΑΔΟΥΣΑΙ - Δοξολογία 'η μεγάλη και έντεχνος' Μελχισεδέκ επισκόπου Ραιδεστού (1620), ήχος πλ.α΄ - Θέατρο Παλαιάς Ηλεκτρικής Βόλου (23 Δεκεμβρίου 2018)
Δοξολογία: ο ύμνος που έψαλλαν οι άγγελοι κατά τη γέννηση του Χριστού. Η Δοξολογία είναι η γέφυρα που συνδέει την Παλαιά και την Καινή Διαθήκη, τους αγγέλους και τους ανθρώπους στην ύμνηση του Θεού.
Ο πρώτος στίχος της Δοξολογίας είναι ο ύμνος των αγγέλων που έψαλλαν στη Βηθλεέμ τη νύχτα που άλλαξε η ιστορία του κόσμου με τη γέννηση του Χριστού, όπως μαρτυρείται στο Ευαγγέλιο του Λουκά 2, 14 «και εξαίφνης εγένετο συν τω αγγέλω πλήθος στρατιάς ουρανίου αινούντων τον Θεόν και λεγόντων ‘δόξα εν υψίστοις Θεώ και επί γης ειρήνη, εν ανθρώποις ευδοκία’».
Την μορφή με την οποία έφτασε μέχρις εμάς η Δοξολογία μας τη διέσωσε και την παρέδωσε ο Αλεξανδρινός κώδικας της Αγίας Γραφής του δ΄ αιώνα, εκτός του Τρισαγίου και του Δόξα - Και νυν, στο τέλος.
Το πρώτο τμήμα, που είναι και το αρχαιότερο, με κάποιες σοβαρές διαφορές, υπάρχει στο βιβλίο Αποστολικές Διαταγές του γ΄ αιώνα και είναι ένας τριαδικός ύμνος, με ικετευτικό πιο πολύ χαρακτήρα. Οι άλλοι στίχοι είναι δάνεια όλοι είτε από το ψαλτήρι είτε από άλλα βιβλία της Παλαιάς Διαθήκης.
Η παράδοση του μέλους της Δοξολογίας είναι σχετικά όψιμη:
- Στα χειρόγραφα των ιδ΄ και ιε΄ αιώνων έχουμε μόνο ελάχιστες ενδείξεις τμηματικής μελοποιήσεως της Δοξολογίας.
- Στα τέλη του ιζ΄ αιώνα, συναντούμε ιδιότυπη μελοποίηση της Δοξολογίας από τους Κρήτες μελουργούς (κυρίως από τον Βενέδικτο Επισκοπόπουλο και Δημήτριο Νταμία).
- Η πρώτη μελοποίηση της μεγάλης Δοξολογίας, στη μορφή που την ακολούθησαν ύστερα όλες οι άλλες συνθέσεις και που αποτελεί ένα ‘θαυμάσιο μνημείο της Ψαλτικής Τέχνης’ έγινε γύρω στα 1620 από τον Μελχισεδέκ, επίσκοπο Ραιδεστού και Πανίου της Ανατολικής Θράκης. Χαρακτηρίζεται ως ‘μεγάλη και έντεχνος’ και ως ‘υποδειγματική ψαλτική σύνθεση με το μέλος της τερπνό και ιλαρό στο κύριο τετράχορδο του α΄ ήχου». Δρ. Σέβη Μαζέρα - Μάμαλη
-