Μολόχες (Malva sylvestris) έχουν κατακλύσει τις άκρες των δρόμων της Μαγούλας Αττικής

Η Malva sylvestris είναι το συνηθέστερο είδος Μαλάχης, σε όλη την λεκάνη της Μεσογείου και στην Ελλάδα. Θα την συναντήσουμε σε μια ευρεία ζώνη (σε χωράφια, άκρες δρόμων σε ξηρά και ηλιόλουστα σημεία), από τις παράκτιες περιοχές μέχρι αρκετά μεγάλο υψόμετρο (1000 μ.). Είναι ένα πολυετές αυτοφυές φυτό, με βλαστούς διακλαδιζόμνους και τριχωτούς, το οποίο φτάνει και πολλές φορές ξεπερνάει σε ύψος το 1 μέτρο.
Κοινές ονομασίες: μολόχα, αγριομολόχα,
μουλούχα, μολάχη, μουλάγκα.
Συνώνυμα: Malva ambigua Guss., Malva mauritiana L., Malva erecta C.Presl, Malva gymnoscarpa Pomel
Η μολόχα έχει πυκνό φύλλωμα, με τα φύλλα της να είναι παλαμοσχιδή, χνουδωτά και έλλοβα. Επίσης, έμμισχα και οδοντωτά. Τα άνθη της φέρονται στις μασχάλες, έχουν χρώμα ροδοκόκκινο, αλλά και κυανό ή λευκό, με πέντε πέταλα και ανθίζουν από τον Ιούνιο μέχρι και τον Σεπτέμβριο.
Στην παραδοσιακή ιατρική η χρήση της μολόχας μπορούσε να χρησιμοποιηθεί ως φαγώσιμο και ως θεραπευτικό φυτό. Συλλέγοντα οι νεαροί βλαστοί, τα φύλλα, τα άνθη και η ρίζα της. Η μολόχα ήταν γνωστό βότανο από την αρχαιότητα. Αναφέρεται από το 700 π.κ.χ. Οι Ρωμαίοι την θεωρούσαν λιχουδιά στα τραπέζια τους και την καλλιεργούσαν ως λαχανικό. Ο Κικέρωνας, ο Οράτιος και ο Μαρτιάλης την αναφέρουν στα συγγράμματα τους γράφοντας ότι είναι σπουδαία τροφή για τον άνθρωπο. Στην αρχαία Ελλάδα την εκτιμούσαν πολύ (την αναφέρει o Πυθαγόρας και ο Πλάτωνας). Ο Αθήναιος στους Δειπνοσοφιστές (Βιβλ. Β΄) γράφει πως θεωρείται "λεαντική αρτηρίας" μάλλον επειδή χρησιμοποιούνταν ως προφυλακτικό φάρμακο κατά της αρτηριοσκλήρυνσης.
Ως τροφή την χρησιμοποιούσαν και οι Αιγύπτιοι και οι Ελληνες. Ο Πυθαγόρας και οι μαθητές του είχαν προσέξει ότι το φυτό αυτό βοηθούσε την σκέψη γιατί ήταν ελαφρό στην πέψη και άφηνε ελεύθερο το πνεύμα.
Ο Πλίνιος (23-79 μ.κ.χ.) έλεγε ότι
«Όποιος παίρνει ένα κουτάλι Μολόχα, αυτήν την ημέρα θα είναι απαλλαγμένος από όλες τις ασθένειες που θα έρθουν σε επαφή με αυτόν».
Τον 16ο αιώνα θεωρούνταν σαν φυτό πανάκεια για όλες τις ασθένειες. Στη λαϊκή ιατρική χρησιμοποιήθηκε σαν μαλακτικό και τα φύλλα τα χρησιμοποιούσαν σε καταπλάσματα. Τον χυμό του φυτού με λίγο ελαιόλαδο το χρησιμοποιούσαν στα δαγκώματα των μελισσών. Το ενστάλαζαν επίσης στα αυτιά για τους πόνους.
Ο Καρλομάγνος είχε διατάξει να καλλιεργείται Μολόχα σ’ όλους τους αυτοκρατορικούς κήπους. Οι φτωχοί Φελάχοι, που τις περισσότερες ημέρες της εβδομάδας ζουν με χόρτα, φτιάχνουν ένα νόστιμο φαγητό από Μολόχες (βράζουν τις ρίζες και τις τηγανίζουν μαζί με κρεμμύδια).
Το φυτό Malva sylvestris περιέχει βιταμίνες A, B1, B2 και C, βλέννες, ρητίνες, ίχνη τανίνης, γλυκόζη, αιθέριο έλαιο, ενώ η ρίζα είναι πλούσια σε σάκχαρα.
Στην πρόσφατη λαϊκή ιατρική, τα φύλλα της μολόχας τρίβονται σε μέρος που πονά από το άγγιγμα της τσουκνίδας. Όπως λέγεται, "καταλαγιάζει το τσούκνισμα". Το αφέψημα από τα άνθη της (μολοχάνθια) θεωρείται μαλακτικό, αποχρεμπτικό, κινητικό του εντέρου. Το ποδόλουτρο σε αφέψημα από μολοχάνθη ανακουφίζει από την κούραση. Το κατάπλασμα φύλλων μολόχας ανακουφίζει το έκζεμα και το πόνο από τα τσιμπήματα εντόμων.
Ο καρπός της Malva sylvestris λέγεται “ψωμάκι”, επειδή μοιάζει με σπιτίσιο ψωμί, παλιά τα μικρά παιδιά τον μάζευαν και τον έτρωγαν. Είναι εξαιρετική σε γλάστρες ή σε ηλιόλουστους φράκτες, τα λουλούδια είναι πολύ ελκυστικά για τις πεταλούδες.
Τα φύλλα και οι τρυφεροί βλαστοί τρώγονται βραστά με άλλα χόρτα, σε σούπες (δρουν ως πηκτική ουσία) ή γίνονται ντολμαδάκια, τα τρυφερά φύλλα τρώγονται ωμά σε σαλάτες δίνοντας μια ήπια ευχάριστη γεύση. Οι άγουροι καρποί τρώγονται ωμοί ή γίνονται τουρσί. Τα λουλούδια έχουν μια παρόμοια υφή με τα φύλλα και τρώγονται ωμά σε σαλάτες ή μπορούν να χρησιμοποιηθούν ως γαρνιτούρα. Η ρίζα βράζεται και σερβίρεται με λαδολέμονο και ρίγανη, ένα πιάτο που βοηθά στην καλή λειτουργία του εντέρου.