Αλτσχάιμερ, άνοια και πρόληψη: Ποτέ δεν είναι νωρίς, ποτέ δεν είναι πολύ αργά (Μέρος Β σεμιναρίου)

Στο βίντεο αυτό θα παρακολουθήσετε το μέρος B του σεμιναρίου με θέμα

«Νόσος Αλτσχάιμερ και άνοια: Πρόληψη, θεραπεία και προστασία εγκεφάλου»,

που έγινε την Τετάρτη 25 Οκτωβρίου 2023, Αίθουσα Εκδηλώσεων ΠΟΕΔ, Λεωφόρος Κυρήνειας 184, Αγλαντζιά, Λευκωσία, ώρα 18:30 έως 20:30.

Το σεμινάριο διοργανώθηκε από την ομάδα γιατρών για την ενημέρωση και την εκπαίδευση (Ομάδα Ε&Ε) για την εκπαίδευση του κοινού, των ασθενών και των επαγγελματιών της υγείας που συνέστησαν ο Παγκύπριος Ιατρικός Σύλλογος, η Παιδιατρική Εταιρεία Κύπρου, η Ιατρική Σχολή του Πανεπιστημίου Λευκωσίας και η AHEPA Κύπρου.

Μέρος δεύτερο:
Νόσος Αλτσχάιμερ, άνοια και πρόληψη: Ποτέ δεν είναι νωρίς, ποτέ δεν είναι πολύ αργά
Δρ Λοΐζος Γ. Λοΐζου, Καθηγητής Παιδιατρικής, Παιδογκολογίας/Παιδοαιματολογίας, Ιατρική Σχολή, Πανεπιστήμιο Λευκωσίας.

Βασικά σημεία που καλό είναι να γνωρίζετε για τη νόσο Αλτσχάιμερ και την άνοια:

1. Η άνοια δεν είναι μια ασθένεια. Είναι εκφυλιστικό σύνδρομο στον εγκέφαλο που οδηγεί σε νέκρωση νευρώνων και ατροφία εγκεφάλου. Υπάρχουν διάφορες μορφές άνοιας, όπως η νόσος Αλτσχάιμερ (60%-70% του συνόλου), οι άνοιες αγγειακής προέλευσης, με σώματα Lewis, η μετωποκροταφική και η μικτού τύπου.

2. Υπάρχουν παθήσεις που μιμούνται την άνοια. Μεταξύ αυτών, η έλλειψη βιταμίνης Β12, ο υποθυρεοειδισμός, η κατάθλιψη και παρενέργειες φαρμάκων (πολυφαρμακία, συνδυασμοί φαρμάκων). Είναι εξαιρετικά σημαντικό να γίνεται έλεγχος για να τοποθετείται η ορθή διάγνωση.

3. Η νόσος επηρεάζει τη μνήμη, τη σκέψη, την κρίση, τον λόγο (γλώσσα, έκφραση), τη συμπεριφορά και προοδευτικά καταστρέφει ζωτικές λειτουργίες. Πλάκες βήτα αμυλοειδούς ουσίας και συμπλέγματα πρωτεΐνης ταυ συσσωρεύονται σταδιακά στον εγκέφαλο ατόμων με Αλτσχάιμερ και σχετίζονται με νέκρωση νευρώνων.

4. Δυστυχώς, υπάρχει έλλειψη ενημερότητας και κατανόησης της άνοιας. Η απουσία διαπαιδαγώγησης για την πρόληψη στερεί τις δυνατότητες μείωσης έως και κατά 40% των περιπτώσεων άνοιας. Ο φόβος και ο στιγματισμός αποτελούν επιπρόσθετα εμπόδια για έγκαιρη ανίχνευση, διάγνωση και φροντίδα.

5. Οι αιτίες είναι άγνωστες. Όμως παίζουν ρόλο η κληρονομικότητα (ευθύνεται για λιγότερο του 5% περιπτώσεων Αλτσχάιμερ), ο τρόπος ζωής και το περιβάλλον.

6. Οι πρώιμες μορφές της νόσου Αλτσχάιμερ αρχίζουν πριν την ηλικία των 65 ετών. Οι καθυστερημένης έναρξης μορφές (90% του συνόλου) αρχίζουν μετά τα 65. Ασθενείς με σύνδρομο Down κινδυνεύουν πιο πολύ από Αλτσχάιμερ: 50% προσβάλλονται σε ηλικία 50 έως 60 ετών.

7. Η πρόληψη βασίζεται στο τρόπο ζωής που εφαρμόζει την καταπολέμηση των 12 παραγόντων κινδύνου που προάγουν τη νόσο Αλτσχάιμερ. Οι παράγοντες είναι:
1) μειωμένη μόρφωση,
2) απουσία επαρκούς άθλησης,
3) υπέρταση,
4) διαβήτης,
5) κατάθλιψη,
6) παχυσαρκία,
7) κάπνισμα,
8) μοναξιά,
9) ανεπάρκεια ακοής,
10) τραυματισμοί στο κεφάλι,
11) αλκοόλ και
12) ατμοσφαιρική ρύπανση.

8. Τα συμπτώματα της νόσου Αλτσχάιμερ, μεταξύ άλλων, περιλαμβάνουν:
1) προβλήματα μνήμης (αρχικά επηρεάζεται η πρόσφατη μνήμη),
2) δυσκολίες για αριθμητικούς υπολογισμούς,
3) διαταραχές λόγου (χρήση λέξεων, κατανόηση, επικοινωνία),
4) πρόβλημα προσανατολισμού (χώρου και χρόνου),
5) ανεπάρκεια κρίσης και λήψης αποφάσεων,
6) απώλεια αυτονομίας (εκτέλεση καθημερινών αναγκών),
7) συναισθηματικές ή ψυχικές διαταραχές (άγχος, κατάθλιψη, επιθετικότητα, ψύχωση),
8) απώλεια ζωτικών λειτουργιών (κίνησης, κατάποσης, αναπνοής).

9. Η διάγνωση: Βασίζεται στη σύνθεση δεδομένων που προκύπτουν από εξατομικευμένη αξιολόγηση του ασθενούς που περιλαμβάνει
1) τη κλινική εικόνα (δυναμική εξέλιξης συμπτωμάτων),
2) την ψυχολογική γνωστική αξιολόγηση (τεστ νοητικής κατάστασης),
3) αναλύσεις αίματος (βήτα αμυλοειδές, πρωτεΐνη ταυ, φωσφο-ταυ 182, GFAP),
4) αναλύσεις εγκεφαλονωτιαίου υγρού),
5) μαγνητική τομογραφία,
6) PET scan (βήτα αμυλοειδούς, πρωτεΐνης τ, FDG) και 7) έλεγχο γονιδίων.

10. Θεραπεία που προσφέρει ίαση δεν υπάρχει! Ο μέσος όρος προσδόκιμου επιβίωσης μετά τη διάγνωση είναι 8 χρόνια. Όμως, υπάρχουν ασθενείς που ζουν μέχρι και 20 χρόνια. Τα φάρμακα που χρησιμοποιούνται σήμερα περιλαμβάνουν τη μεμαντίνη, τη δονεπεζίλη (ΑΧ = αναστολέας ακετυλοχολινεστεράσης), τη ριβαστιγμίνη (ΑΧ) τη γκαλανταμίνη (ΑΧ), τον συνδυασμό μεμαντινίνης και δονεπεζίλης, τη μπρεξπιπραζόλη (αντιψυχωσικό).

11. Πρόσφατα εγκρίθηκαν νέα φάρμακα (Lecanemab, Donanemab, Aducanumab). Είναι μονοκλωνικά αντισώματα. Μειώνουν τη βήτα αμυλοειδή ουσία στον εγκέφαλο. Μειώνουν τον ρυθμό επιδείνωσης της νόσου κατά 27%. Δεν βελτιώνουν την κατάσταση των ασθενών. Έχουν σοβαρές παρενέργειες και πολύ ψηλό κόστος.