ΦΤΑΝΕΙ Η ΠΛΗΓΗ ΠΟΥ Μ' ΑΝΟΙΞΕΣ - ΓΙΩΡΓΗΣ ΚΑΛΟΓΡΙΔΗΣ 1945-1955 | Official Audio Release © 1990

ΦΤΑΝΕΙ Η ΠΛΗΓΗ ΠΟΥ Μ' ΑΝΟΙΞΕΣ - ΓΙΩΡΓΗΣ ΚΑΛΟΓΡΙΔΗΣ 1945-1955 | Official Audio Release © 1990
FTANEI I PLIGI POY M'ANOIXES - GIORGIS KALOGRIDIS 1945-1955 | Official Audio Release © 1990

Ο Γιώργης Καλογρίδης γεννήθηκε το 1923 στο Σπήλι Αγίου Βασιλείου του νομού Ρεθύμνης (χωριό που καθόρισε σε μεγάλο βαθμό την κρητική μουσική παράδοση του 20ού αιώνα, αναθρέφοντας μερικούς από τους σπουδαιότερους εκπροσώπους της) και πέθανε στην Αμερική το 1999.

Στα δεκατέσσερά του χρόνια άρχισε να ασχολείται με τη λύρα δίπλα στους συγχωριανούς του λυράρηδες Στεφανή Βασιλάκη (Κονδύλη) και Γιώργη Μαρκογιαννάκη (Μαρκογιώργη). Η Κατοχή τον βρίσκει στο Σπήλι και λίγα χρόνια αργότερα φεύγει για την Αθήνα, όπου θα εγκατασταθεί για μικρό διάστημα. Την περίοδο αυτή (1946) ηχογραφεί τον πρώτο του δίσκο, «Πολλές φορές στον ύπνο μου», που θεωρείται τραγούδι τόσο κλασικό όσο η «Ιτιά» για τη Ρούμελη και ο «Αμάραντος» για το Μωριά. Συνολικά τη δεκαετία 1946-1956 ηχογράφησε είκοσι τραγούδια, ορισμένα από τα οποία είναι δικές του συνθέσεις και διακρίνονται για την άψογη εκτέλεσή τους, την εκπληκτική τους μελωδία και το υπέροχο τραγούδι τους από την εξαίρετη φωνή του ίδιου του Γ. Καλογρίδη, φωνή που σπανίζει σήμερα. Σε κάποιες από τις ηχογραφήσεις του συνεργάστηκε με την εξαίρετη τραγουδίστρια Ειρήνη Μπριλλάκη Καβακοπούλου, επίσης Σπηλιανή, με την οποία ηχογράφησε το ριζίτικο «Τρώτε και πίνετ’ άρχοντες» και το παραδοσιακό συρτό «Στον ουρανό θε ν’ ανεβώ (συρτός πρώτος)».

Αξίζει να σημειωθεί εξάλλου η ιδιαίτερη προσοχή που επιδεικνύεται από το Γιώργη Καλογρίδη στην επιλογή των μαντινάδων, γεγονός που συντελεί αποφασιστικά στην επίτευξη της υψηλής ποιότητας που χαρακτηρίζει το έργο του. Όλες οι ηχογραφήσεις του έγιναν με τη συνεργασία των δύο γνωστών και καταξιωμένων Σπηλιανών λαουτιέρηδων αδελφών Γιάννη και Βαγγέλη Μαρκογιαννάκη (οι Μαρκογιάννηδες εξάλλου ήταν και οι μεγάλοι και βασικοί συνεργάτες του άλλου μεγάλου Σπηλιανού λυράρη, του Θανάση Σκορδαλού).

Ο προικισμένος λυράρης ξενιτεύεται το 1966 στη Νέα Υόρκη, ενώ το 1977, έπειτα από ένα εγκεφαλικό επεισόδιο, το χρυσό του χέρι παραλύει, στερώντας από τον ίδιο αλλά και από τη μουσική μας γενικότερα την ευκαιρία για νέες συνθέσεις του. Ωστόσο η μέχρι τότε μουσική του προσφορά παραμένει, για να σημαδέψει την πορεία της μουσικής μας παράδοσης, και στοιχειοθετεί την υποχρέωση μιας απέραντης ευγνωμοσύνης από μέρους της μουσικής Κρήτης.

Ο Γιώργης Καλογρίδης δεν είναι εύκολο να προσωπογραφηθεί. Ανήκει στη μεγάλη γενιά καλλιτεχνών που ερωτεύθηκαν τη μουσική μας και την ανέβασαν πολύ ψηλά σε κείνα τα δύσκολα χρόνια. Στους πρωτομάστορες και μεγαλουργούς της κρητικής μουσικής παράδοσης.
Οι σκοποί και τα τραγούδια του, πάντοτε τρυφερά σαν την ψυχή του, διακρίνονται για τη γλυκύτητα και τον ερωτισμό τους. Δείγματα επιδεξιότητας, απλότητας, ρυθμού και ισορροπίας και προπαντός σεβασμού. Όσοι γλέντησαν με τη λύρα του είναι σε θέση να πουν πολύ περισσότερα για τον άνθρωπο και καλλιτέχνη Καλογρίδη, τον τραγουδιστή του έρωτα. Κρίμα που η μοίρα στέρησε πρόωρα από μας και τη μουσική μας μια τέτοια καλλιτεχνική φυσιογνωμία. Σίγουρα, αν κρατούσε ακόμη το δοξάρι, η Κρήτη και η δημοτική μας μουσική θα είχαν να επιδείξουν ακόμη μεγαλύτερο και σπουδαιότερο έργο.
Όπως και να ’χει το πράγμα όμως, θα αποτελεί σημείο αναφοράς της κρητικής μουσικής του χθες και του αύριο.

Μανώλης Παντινάκης
δημοσιογράφος

Τίτλοι:
1. Χανιώτικος συρτός
2. Πολλές φορές στον ύπνο μου (Κεφαλοβρυσανός συρτός)
3. Πεντοζάλια κρητικά
4. Συρτός Ηρακλειώτικος
5 .Σ' ένα κλαδί του μενεξέ
6. Φτάνει η πληγή που μ' άνοιξες (συρτός Ρεθεμνιώτικος)
7. Αμαριώτικα πεντοζάλια
8. Αγιοβασιλιώτικος συρτός
9. Κάνε φτερά και πέταξε
10. Ηρακλειώτικες κοντυλιές
11. Το γιασεμί χωρίς νερό (συρτός Ρεθεμνιώτικος)
12. Ήθελα να 'χα μια καρδιά (συρτός Αποκορωνιώτικος)
13. Με χωρίς πόνο και καημό (συρτός Χανιώτικος)
14. Μην ταξιδεύεις με το νου (συρτός Ρεθεμνιώτικος)

Λύρα-τραγούδι: Γιώργης Καλογρίδης
Λαούτο: Ευάγγελος Μαρκογιαννάκης
Λαούτο στο 7: Νίκος Μαστράς
Λαούτο στο 2: Γιάννης Μαρκογιαννάκης

Έρευνα, καταγραφή, επιμέλεια: Στέλιος Αεράκης

Αποκλειστικά δικαιώματα: Αεράκης - Κρητικό Μουσικό Εργαστήρι & Σείστρον © 2018
Exclusive rights: Aerakis - Cretan Musical Workshop & Seistron © 2018