«Μαγεία και μαγικές πρακτικές στους αρχαιολογικούς χώρους της Αθήνας»

ΚΥΚΛΟΣ ΜΑΘΗΜΑΤΩΝ

«ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ, ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΑ, ΤΕΧΝΗ & ΣΥΓΧΡΟΝΗ ΕΡΕΥΝΑ»

Τίτλος Διάλεξης

«Μαγεία και μαγικές πρακτικές στους αρχαιολογικούς χώρους της Αθήνας

στα προεπαναστατικά και μεταεπαναστατικά χρόνια»


ΟΜΙΛΗΤΡΙΑ
ΟΛΓΑ ΔΑΚΟΥΡΑ - ΒΟΓΙΑΤΖΟΓΛΟΥ
Αρχαιολόγος

Επιμέλεια κύκλου
Ειρ.Πέππα-Παπαϊωάννου, Ομ. Καθηγήτρια Αρχαιολογίας ΕΚΠΑ

Συνοπτική Παρουσίαση
Η μυστική σχέση του ανθρώπου με τον μυστηριώδη, μαγικό και δαιμονικό κόσμο μοιάζει να είναι βαθειά, αδιάκοπη, αταλάντευτη και δίχως όρια. Οι ρίζες της βαθαίνουν στην πρώτη θέαση του κόσμου από τον προϊστορικό άνθρωπο και στη διαδρομή της ιστορίας του συνδέονται με την στάση του απέναντι στο μυστήριο της ζωής. Σύμφωνα με τους θρησκειολόγους και τους λαογράφους, οι λαϊκές δοξασίες, οι παραδόσεις, οι δεισιδαιμονίες ή οι προλήψεις, θεωρούμενες ως κατάλοιπα αρχαϊστικών συνηθειών, βοηθούν στην αρτιότερη κατανόηση της ζωής του αρχαίου κόσμου και του πολύπλοκου θρησκευτικού φαινομένου. Οι πρώτες γραπτές μαρτυρίες για τις μαγικές πρακτικές στην προεπαναστατική Αθήνα συναντώνται σκόρπιες στα περιηγητικά κείμενα ήδη από τον 17ο αιώνα, αλλά πληθαίνουν από τις αρχές του 19ου και καταγράφονται συστηματικά από το τρίτο τέταρτο του ίδιου αιώνα με την εμφάνιση της λαογραφικής επιστήμης, που ανέδειξε την νεοελληνική μυθολογία. Από μέσα της ξεπηδάει όλη η αρχαία δαιμονολογία που περιορίστηκε μόνο στην αλλαγή των ονομάτων μεταφέροντας τις ενέργειες και τις ιδιότητες των θεών και των ηρώων στους νεώτερους άγιους και τους τοποθέτησε μάλιστα στους ίδιους τόπους λατρείας που ξαναζωντάνεψαν με νέα καθιέρωση.
Στηριγμένοι στις αναφορές των περιηγητών, τις καταγραφές των λαογράφων και τις μελέτες των αρχαιολόγων επιχειρούμε να αναδείξουμε την μαγική ατμόσφαιρα της Αθήνας στους προεπαναστατικούς και μεταεπαναστατικούς χρόνους.
Μοίρες, Νεράιδες, Καλοκυράδες, Στοιχειά και ξωτικά φωλιάζουν στα αρχαία σπήλαια, στους αρχαίους τάφους και στα λαξεύματα. Μαντολόγια κρύβονται κάτω από αρχαία κολονάκια και οι μαγικές δυνάμεις αφότου έπαψαν να κατοικούνται οι αρχαίοι χώροι έγιναν οι κυρίαρχοι. Ο Αγώνας για την προστασία της πόλης από τις θανατηφόρες ασθένειες την οριοθετεί με ένα μαγικό κύκλο κατάλοιπο της περισχοίνισης των αρχαίων ιερών και οι αναίμακτες θυσίες μέσα στα σπήλαια, που κατοικούνταν από τις Μοίρες και άλλα Στοιχειά, φέρνουν στο νου τις εξιλαστήριες σπονδές της αρχαιότητας. Τελικά αποδεικνύεται ότι η προαιώνια, πίστη των ανθρώπων στις μαγικές δυνάμεις και η ενεργοποίησή τους μέσα από τις μαγγανείες ουδέποτε έπαψε να υπάρχει, αλλά υφέρπει, κατά κάποιο τρόπο μέχρι σήμερα στις συνειδήσεις όλων μας.

Υπεύθυνη για το ΕΛΕΥΘΕΡΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ του Δήμου Κηφισιάς
Μαρία - Χριστίνα ΤΣΙΑΜΑ

ViDEOGRAPHY: Marios Karageorgiou

ΕΛΕΥΘΕΡΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΔΗΜΟΥ ΚΗΦΙΣΙΑΣ. ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2021