Γύφτισσα τσιγγάνα (Αγιάσος Λέσβου)

Η γύφτισσα τσιγγάνα...που μας άναψε "Φωτιές"...!

Ο Κώστας Ζαφειρίου (ή Καζίνο) από την Αγιάσο της Λέσβου, παίζει το σκοπό "Γύφτισσα τσιγγάνα" όπως τον θυμάται να παίζεται στην Αγιάσο, ακολουθώντας τον οργανοπαίκτη πατέρα του στα πανηγύρια και στα γλέντια. Εδώ και 60 χρόνια ασχολείται επαγγελματικά με την μουσική και συγκεκριμένα με το σαντούρι. Έχει συμμετάσχει σε πολλές εκδηλώσεις τόσο εντός όσο και εκτός Ελλάδας, καθώς και στις έρευνες του Σίμωνα Καρρά και της Δόμνας Σαμίου. Διδάσκει σαντούρι στα νέα παιδιά του νησιού, στο Αναγνωστήριο της Αγιάσου.

Η μελωδία του συγκεκριμένου κομματιού είναι συρτός χορός και χορευόταν κατά ζεύγη στην Αγιάσο. Ο τίτλος του είναι "Γύφτισσα τσιγγάνα" ενώ, όπως μας πληροφορεί ο κ. Ζαφειρίου, τη δεκαετία του 1980 η μουσική χρησιμοποιήθηκε για να πλαισιώσει μια χορογραφία κάποιων χοροδιδασκάλων του νησιού και ονομάστηκε "Φωτιές". Οι χορευτές κρατούν κεριά, φανάρια κλπ και υποτίθεται πως οι φωτιές αυτές συμβολίζουν την πυρπόληση της Σμύρνης... Φυσικά, ο κ.Ζαφειρίου υποστηρίζει πως, οι χορογραφίες αυτές ήρθαν "από απέναντι" και είναι "αλά Τούρκα". Έγινε αρεστό όμως στον κόσμο, όπως και ο καρσιλαμάς Αϊσέ, που την ίδια εποχή έγινε "Καρεκλάτος", ωστόσο δεν πρόκειται για παραδοσιακούς χορούς.

Τον τελευταίο καιρό η συγκεκριμένη χορογραφία μετονομάστηκε από "Φωτιές Μυτιλήνης" σε "Φωτιές Ερυθραίας". Ουδέποτε έχει καταγραφεί κάτι τέτοιο από Ερυθραιώτες πρόσφυγες, αλλά ούτε και από κατοίκους της Λέσβου.

Λήψη/Καταγραφή: Γιώργος Κατσούπης