'Τρέχουν τα νερά, τρέχουν οι βρύσες', ΠΟΛΥΦΩΝΙΚΟ ΚΟΣΣΟΒΙΤΣΑΣ, Σύναξη μνήμης 2024 ΠΟΛΥΦΩΝΙΚΟ ΚΑΡΑΒΑΝΙ

Στις 17 Δεκεμβρίου 2020 το Πoλυφωνικό Καραβάνι εγγράφηκε στις Καλές Πρακτικές Άυλης Πολιτιστικής Κληρονομιάς της UNESCO, αποτελώντας την πρώτη εγγραφή από μέρους της Ελλάδας και μία από τις είκοσι πέντε, ως τότε, από όλο τον κόσμο διαχρονικά. Δύο χρόνια μετά, στο πέρας της πανδημίας, το Πoλυφωνικό Καραβάνι προσκάλεσε την κοινότητα της πολυφωνίας για να γιορτάσουμε όλοι μαζί την παγκόσμια αναγνώριση, με μια Πολυφωνική σύναξη στο Πνευματικό Κέντρο Ηπειρωτών, την Τετάρτη 14 Δεκεμβρίου 2022.

Η σύναξη εκείνη ξεκίνησε υποσχετικά αλλά δεν ολοκληρώθηκε. Στη διάρκεια ενός τραγουδιού του πολυφωνικού σχήματος "ΔΕΛΒΙΝΙΩΤΙΚΑ", η παρτής του τραγουδιού Βούλα Μπαϊμάκα ζήτησε συγνώμη από την παρέα και τον κόσμο και έγειρε στο πάτωμα. Η σύναξη διακόπηκε, η Βούλα διακομίστηκε σε νοσοκομείο. Από τις πρώτες ημέρες που ακολούθησαν, ζήτησε απο τους οικείους της να ολοκληρωθεί η σύναξη, "να συνεχίσει ο Αλέξανδρος" (o "κυρατζής" του Πoλυφωνικού Καραβανιού). Τρεις εβδομάδες μετά, η Βούλα Μπαϊμάκα "έφυγε" για πάντα,. Ο στερνός της αποχαιρετισμός έγινε με τη συμμετοχή όλης της κοινότητας πολυφωνίας, στον Άγιο Παντελεήμονα, Γενάρη του 2023.

Το Πολυφωνικό Καραβάνι κράτησε το λόγο προς την αξέχαστη και πολυαγαπημένη Βoύλα, που με τη στάση της και την πορεία της είχε την αγάπη όλης της κοινότητας του πολυφωνικού τραγουδιού. Ολοκλήρωσε τη σύναξη του Δεκεμβρίου στις 13 Μάρτη 2023 ενώ προσκάλεσε σε σύναξη και στον ένα χρόνο από το στερνό της τραγούδι, το Δεκέμβρη του 2023 καθώς και - πρόσφατα - στα δύο χρόνια, στις 18 Δεκεμβρίου 2024. Στην "ΠΟΛΥΦΩΝΙΚΗ ΣΥΝΑΞΗ ΜΝΗΜΗΣ, ΤΙΜΗΣ & ΣΥΝΕΧΕΙΑΣ", με κάλεσμα του Πολυφωνικού Καραβανιού και στήριξη της Πανηπειρωτικής Συνομοσπονδίας Ελλάδας και πάλι στο Πνευματικό Κέντρο Ηπειρωτών, όπως τότε. Η σύναξη ξεκίνησε με την προβολή ενός βίντεο με τη Βούλα να παίρνει το τραγούδι. Aμέσως μετά, η στερνή πολυφωνική συντροφιά της Βούλας, τα "ΔΕΛΒΙΝΙΩΤΙΚΑ" άνοιξαν με ένα τραγούδι που έφτιαξαν αφιερωμένο στη μνήμη της Βούλας.

Στη σύναξη συμμετείχαν εννέα πολυφωνικοί όμιλοι και σχήματα καθώς και σειρά βιωματικών ερμηνευτών. Ανάμεσά τους και το Πολυφωνικό Κοσσοβίτσας που συμμτέχει στο σύνολο των συνάξεων του Πολυφωνικού Καραβανιού στο Πνευματικό Κ;entro Hπειρωτών που φιλοξενεί εδώ και δύο χρόνια και τις πρόβες του. Εδώ παρουσιάζεται ένα από τα τραγούδια που ερμήνευσαν τέσσερα μέλη του ομίλου στη σύναξη - με παρτή τη Νατάσα Γάτσιου, με την αδελφή της Βασιλική Σέντη και τις Βιολέτα Βασίλη και Χριστίνα Γάτσιου στα ισοκρατήματα.

Εδώ ερμηνεύουν, με ομαδικό αντιφωνικό τρόπο, τραγούδι του γάμου με τους ακόλουθους στίχους:

Τρέχουν τα νερά, τρέχουν οι βρύσες
Τρέχουν τα παιδιά να ιδούν τη νύφη
Τα καλόπαιδα να τη ρωτήσουν
- Νύφη τι έφερες στην πεθερά σου
- Νύφη τι έφερες στον πεθερό σου
- `Έφερα τον μόχθο των γονιών μου
- Για μια ζήση πιο ευτυχισμένη

Το τραγούδι απαντά σε διάφορες παραλλαγές στη βιβλιογραφία του είδους. Ενδεικτικά παραθέτουμε την παραλλαγή του από τη συλλογή αναφοράς του Γρηγόρη Κατσαλίδα "Δημοτικά τραγούδια Βορείου Ηπείρου":

Τρέχουν τα νερά
τρέχουν οι βρύσες,
τρέχουν τα μικρά παιδιά,
να ιδούν τη νύφη,
τρέχουν τ’ αρχοντόπουλα,
να τη ρωτήσουν:
- Νύφη, τι ‘φερες
του πεθερού σου;
- Νύφη, τι ‘φερες
της πεθεράς σου;
- Τσεργοσέντουκο,
γιομάτο ρούχα.

Ο Κατσαλίδας αναφέρει ως περιοχές του τραγουδιού τη Δρόπολη, τη Ρίζα, το Βoύρκο και το Πωγώνι ενώ παραλλαγές του συναντάμε και στις συλλογές των Αραβαντινού, Δημητρίου, Νίκα και των Παναγιώτη Φωτίου - Νικόλαου Λύτη. Παραθέτουμε την παραλλαγή που επέλεξε στη δική του συλλογή ο δάσκαλος Νικόλαος Δημητρίου:

Τρέχουν τα παιδιά, να ιδούν τη νύφη.
Τρέχουν τ΄ αρχοντόπουλα, να την καλωσορίσουν.
- Νύφη, τι έφερες του πεθερού σου
και του παραπεθερού σου;
Νύφη, τι έφερες της πεθεράς σου
και της παραπεθεράς σου.
-Τσεργοσέντουκο, στρώμα γιομάτο,
το γλυκόμηλο φρέσκο μοσχάτο.
-Νύφη, να τιμάς τον πεθερό σου
και τον παραπεθερό σου.
Για να ‘σαι νύφη τιμημένη
και στον κόσμο ξακουσμένη.

Τέλος, είναι η πρώτη φορά που παρουσιάζεται στο κανάλι του Πολυφωνικού Καραβανιού καταγραφή του συγκεκριμένου τραγουδιού. Προσπαθήσαμε να γίνει όσο το δυνατό καλύτερη, με την αξιοποίηση τεσσέρων καμερών, διακριτικα΄τοποπεθητημένων στο χώρο, Oι όποιες κινήσεις δημιουργήθηκαν εκ των υστέρων στο μοντάζ.

Επιμέλεια:
Αλέξανδρος Λαμπρίδης

"Άπειρος" Πoλυφωνικό Καραβάνι