Ομιλία: Επιφάνειες μεταξύ τάξης και χάους

Ομιλία Δρ. Βασίλειου Κωνσταντούδη, Φυσικού στο Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών και Ερευνητή στο ΕΚΕΦΕ Δημόκριτος, το Σάββατο 19 Ιανουαρίου στη Διαδραστική Έκθεση Επιστήμης και Τεχνολογίας, του Ιδρύματος Ευγενίδου.

Τίτλος ομιλίας: «Επιφάνειες μεταξύ τάξης και χάους: εκεί που τα νανο-τρανζίστορ συναντούν τους κυματισμούς της θάλασσας, αλλά και της γλώσσας»

Όπως συμβαίνει πάντα στην έρευνα, όλα ξεκινούν από ένα συγκεκριμένο ερώτημα: πώς επηρεάζεται η λειτουργία των τρανζίστορ στα τσιπάκια των υπολογιστών μας από την τραχύτητα των πλευρών τους, όταν οι διαστάσεις τους μικραίνουν σε μερικά δισεκατομμυριοστά του μέτρου; Για να καταλάβουμε την επίδραση αυτή, πρέπει να κατανοήσουμε πρώτα τι είναι τραχύτητα. Η τραχύτητα μίας επιφάνειας μπορεί να οριστεί ως η απόκλιση από την επιπεδότητα με χαρακτηριστικά τυχαιότητας. Κατ΄ αυτήν την έννοια, τραχύτητα συναντάμε παντού: στα τοπία που βλέπουμε, στην επιφάνεια μιας κυματίζουσας θάλασσας, στην άκρη ενός χαρτιού που καίγεται ή ακόμη και σε αυτό το κείμενο όταν αναπαρασταθεί μαθηματικά με κάποιο τρόπο. Τραχύτητα δεν σημαίνει σε όλες τις περιπτώσεις επανάληψη ενός μοτίβου, ούτε και πλήρη τυχαιότητα, αλλά μάλλον είναι ένα μείγμα τους. Τέτοια μείγματα κανονικότητας και τυχαιότητας υπάρχουν και στη μορφή πολλών πραγμάτων (π.χ. φράκταλ), αλλά και σε εξελίξεις στον χρόνο (χαοτική δυναμική, ανάλυση σημάτων, συναρτήσεις). Έχουν όμως όλα αυτά καμιά σχέση με τη νανοτραχύτητα που μας ενδιαφέρει; Μπορεί ο συνδυασμός αυτών των διαφορετικών προσεγγίσεων των επιφανειών με τραχύτητα να οδηγήσει σε νέους τρόπους κατανόησής της αλλά και των επιπτώσεών της στη λειτουργία των νανοτρανζίστορ; Τα ερωτήματα αυτά με έμφαση στην πορεία της διερεύνησής τους, με τις ιδέες-κλειδιά, τα νέα αποτελέσματα αλλά και τα λάθη και τις αποτυχίες, θα γίνει προσπάθεια να παρουσιασθούν στην ομιλία αυτή.