Εξαιρέτως της Παναγίας Αχραντου. Ιερό προσκύνημα Αγίας Μαρίνας Σταυρός Θεσσαλονίκης

Ακούμε πολύ συχνά στις ακολουθίες της Εκκλησίας μας την προτροπή:

«Της παναγίας, αχράντου, υπερευλογημένης, ενδόξου, δεσποίνης ημών Θεοτόκου και αειπαρθένου Μαρίας, μετα πάντων των αγίων μνημονεύσαντες, εαυτούς και άλλήλους και πάσαν την ζωήν ήμών Χριστώ τω Θεώ παραθώμεθα».

Δηλαδή: «Άφού στρέψουμε τη σκέψη μας στην Παναγία, την αμόλυντη, υπερευλογημένη, ένδοξη Κυρία μας Θεοτόκο και αειπάρθενο Μαρία, μαζί με όλους τους Αγίους, άς εμπιστευθούμε τους εαυτούς μας και ο καθένας μας τους άλλους και όλη μας τη ζωή στον Ιησού Χριστό, τον Θεό μας».

Κάνουν εντύπωση όλα αυτά τα κοσμητικά επίθετα που απευθύνονται στην Παναγία μας. Ποτέ άλλοτε μέσα στη θεία λατρεία δεν αποδίδονται σ’ αυτήν τόσα επίθετα. Στην πραγματικότητα πρόκειται για πολύ σημαντική ομολογία πίστεως για τη Θεοτόκο και συγχρόνως για τιμητική αναφορά στο πάνσεπτο πρόσωπό της. Δόγμα και τιμή ενώνονται αχώριστα σ’ αυτή την προτροπή. Ας τα δούμε λοιπόν αυτά ένα-ένα. Και πρώτα το ίδιο το όνομά της:

«Μαρία»: Το όνομα της Μητέρας του Κυρίου Ιησού, η οποία είναι πρόσωπο ιστορικό. Έζησε δηλαδή κάποτε στη γη. Ήταν άνθρωπος ακριβώς όπως κι εμείς. Είναι όμως πρόσωπο τελείως ξεχωριστό. Έζησε ζωή ολοκληρωτικής αφιερώσεως στον Θεό. Γι’ αυτό και η πατερική γλώσσα την ονομάζει «παναγία». “Ας επιμείνουμε περισσότερο στον χαρακτηρισμό αυτό.

Κατά κυριολεξία πανάγιος είναι μόνο ο Τριαδικός Θεός, δηλαδή τελείως Άγιος, σε άπειρο βαθμό Άγιος και η πηγή της αγιότητος. Παναγία ονομάζεται η Θεοτόκος, επειδή είναι πολύ Άγία, η κορυφαία των Αγίων. Μετέχει στην αγιότητα του Θεού σε βαθμό ασυγκρίτως μεγαλύτερο από ό,τι όποιοδήποτε άλλο δημιούργημα, άγγελος ή άνθρωπος.

Ή Παναγία ονομάζεται ακόμη «άχραντος», δηλαδή αμόλυντη. Λέγοντας ότι ή Παναγία είναι αμόλυντη, ομολογούμε έτσι την πίστη μας στη σχετική αναμαρτησία της στο ότι δηλαδή δεν διέπραξε κανένα αμάρτημα, αν και ως απόγονος του Αδάμ και εκείνη έφερε την ανθρώπινη φύση με την ασθένεια που προκάλεσε το προπατορικό αμάρτημα. Η ροπή λοιπόν προς την αμαρτία στην Παναγία έμεινε ανενέργητη, η Παναγία δεν είχε πάθη αμαρτίας και, όπως λένε οι Άγιοι, δεν δέχθηκε ούτε έναν εφάμαρτο λογισμό(*). Η καρδιά της ήταν πάντοτε υψωμένη προς τον Θεό, προσευχόταν αδιαλείπτως, «κατατρυφούσε» συνεχώς «του Κυρίου». Γι’ αυτό και ο διάβολος δεν μπόρεσε να τη μολύνει. Ή αναμαρτησία της δε κορυφώθηκε στον Ευαγγελισμό της. Τότε, αφού είπε το «ναι» στον αρχάγγελο Γαβριήλ, το Άγιον Πνεύμα την καθάρισε από την προπατορική κληρονομιά και την κατέστησε ικανή για το αξίωμα της θεομητορίας. Ή κυοφορία του Yίου του Θεού ώς ανθρώπου υπήρξε μία εξαιρετική, μοναδική και ανεπανάληπτη εμπειρία άγιασμού για την Θεοτόκο: να φέρει στα σπλάχνα της Έκείνον που είναι η πηγή της αγιότητος!

Από όσα είπαμε μέχρι τώρα, κατανοούμε και την έκφραση «υπερευλογημένη» σημαίνει ότι είναι αυτή που εύλογήθηκε πάρα πολύ, που έλαβε χάριτες και ευλογίες «υπέρ πάντας», περισσότερο από όλους.

Στη συνέχεια ακούμε να ονομάζεται η Παναγία «δέσποινα» δική μας, των πιστών, και μάλιστα ένδοξη, δοξασμένη. «Ένδόξου δεσποίνης ημών», λέει ο λειτουργός. Γιατί ένδοξη; Ή Παναγία ήταν βέβαια απόγονος του πιο ένδοξου βασιλιά του ισραηλιτικού έθνους, του Δαβίδ, κατά κόσμον όμως ήταν άσημη και φτωχή, ή μνηστή του ξυλουργού Ιωσήφ. Δεν ήταν αυτοκράτειρα ούτε κατά κόσμον βασίλισσα. Και όμως είναι ένδοξη. Διότι υπήρξε η εκλεκτή του Θεού. Την επισκίαζε ή δόξα του Θεού, η Χάρις του Θεού, για την υπερβάλλουσα αρετή και καθαρότητά της.

Ωστόσο η λέξη «δέσποινα» (από το «δόμος» (=σπίτι] και «πότνια» [=σεβαστή, κυρία), και σημαίνει: η κυρία του σπιτιού, η οικοδέσποινα, η βασίλισσα) δηλώνει ότι η Παναγία ως Μητέρα του ενανθρωπήσαντος Yίου του Θεού, «του βασιλέως του μεγάλου» (Ψαλ. μζ’ [47] 3), Έκείνου που ως άνθρωπος είπε «Έδόθη μοι πάσα εξουσία εν ουρανό και επί γής» (Ματθ. κη ́ 18), είναι η Βασίλισσα. Είναι «η Κυρία πάντων ημών». Ή Κυρία όλων μας. Ευσπλαχνική και ελεήμων, στέκεται δίπλα στον βασιλέα Υιό της και μεσιτεύει για όλο τον κόσμο. Και ακριβώς επειδή είναι η Μητέρα του Κυρίου, οι πρεσβείες της έχουν πολλή δύναμη.

Όνομάζεται διαδοχικά και «Θεοτόκος», που σημαίνει: αυτή που γέννησε τον Θεό, τον Υιό του Θεού, ώς άνθρωπο. Είναι το κατεξοχήν όνομα της Παναγίας. Ο όρος «Θεοτόκος» δηλώνει το αξίωμά της, μοναδικό και ανεπανάληπτο στην ιστορία της ανθρωπότητος φωτίζει όλα τα άλλα ονόματα και τους επιθετικούς προσδιορισμούς που της αποδίδονται: συνοψίζει το μεγαλείο της διακονίας της. Για την καθιέρωσή του αγωνίσθηκε με όλες του τις δυνάμεις ο άγιος Κύριλλος Αλεξανδρείας και πράγματι καθιερώθηκε ο όρος αυτός από την Γ ́ Οικουμενική Σύνοδο (431 μ.Χ.). Όποιος συνεπώς αρνείται να ονομάσει την Παναγία Θεοτόκο, δεν είναι Όρθόδοξος.

Τέλος, στη θαυμαστή αυτή πατερική προτροπή ονομάζεται η Παναγία «άειπάρθενος». Η Παναγία είναι «η πρό τόκου παρθένος και εν τόκω παρθένος και μετά τόκον πάλιν παρθένος». Ή κυοφορία του Yίου του Θεού, ο οποίος συνελήφθη στην κοιλία της «εκ Πνεύματος Άγίου», χωρίς την παρέμβαση ανδρός, δεν έβλαψε την παρθενία της- όλως αντιθέτως μάλιστα, ο Κύριος την έσφράγισε, την «έχρύσωσε»..

[elenispiridaki]

Πολύ όμορφη εκκλησία περάσαμε το 2022 και προσκυνήσαμε μεγάλη η χάρη της Αγίας Μαρίνας ❤