Γ. & Μ. ΤΣΟΥΡΟΥΝΑΚΗ - ΓΕΙΣ ΚΥΝΗΓΟΣ ΑΝΑΤΕΙΛΕ - ΡΙΖΙΤΙΚΟ RIZITIKO

ΡΙΖΙΤΙΚΟ Γ-είς κυνηγός ανάτειλε / Γ. και Μ. ΤΣΟΥΡΟΥΝΑΚΗ (δεν είχα φωτογραφίες τους, συγγνώμη)
Ανεβάζω και πάλι το βιντεάκι μετά από διόρθωση, ευχαριστώντας τον διαδικτυακό φίλο κ. Σπύρο Χατζηγρηγοράκη, που μου έκανε κάποιες χρήσιμες παρατηρήσεις επί της ερμηνείας των λέξεων (είχα γράψει σκουτιά θεωρώντας ότι είναι ασπίδες ή άρματα ή ρούχα, κι ο κ.Σπύρος επεσήμανε ότι είναι "σκουδιά ή σκουντιά") δηλαδή σκυλιά, ομολογώ ότι δεν ήξερα ότι σκουντιά λέγονται τα σκυλιά.
Ως προς τη λέξη "μανιακωμένα", θεωρούσα ότι σημαίνει επάργυρα, ασημοκουκλωμένα, διότι και "μανιάκι" είναι το το περιδέραιο των Βυζαντινών. Αλλά ο κ.Σπύρος διευκρίνισε ότι μανιάκι στο Ριζίτικο είναι το λουρί, το περιλαίμιο των σκύλων και "μανιακωμένα" όσα σκυλιά έχουν. Ετυμολογικά βρίσκω συναντίληψη των δυο εννοιών: Σκουδιά = σκυλιά, μανιακωμένα = με ῾λουρί῾, "περιλαίμιο" (αντίστοιχο του περιδέραιου, το οποίο πήρε την ονομασία από την ερμηνεία του μανιακώματος, επίχρυσο, επάργυρο κλπ), βγαίνει νόημα στο: "να τα μετρήσει και να τα αποτσακίσει" (τα σκυλιά, βλ. παρακάτω).
====
Γ-είς κυνηγός ανάτειλε όξω απ῾ τσ`όξω χώρες
Χανιώτικές μου βιόλες
Εκατό δυο σκουδιά `σερνε, κι ούλα μανιακωμένα
τα ερημοκαημένα
Και επήρε τον Αρμό Αρμό
πάνω στη Ρῆνα Ρήινα
χρυσή (χρουσή) μου Κατερίνα
===========
ΓΕΙΣ ΚΥΝΗΓΟΣ ΑΝΑΤΕΙΛΕ (ΟΛΟ ΤΟ ΤΡΑΓΟΥΔΙ ΑΛΛΗΣ ΠΑΡΑΛΛΑΓΗΣ)
Το Ριζίτικο όπως υπάρχει στη wikipedia μετά τη διόρθωση από σκουτιά σε σκουδιά (τα Ριζίτικα τα είχα αναρτήσει εγώ, από την συλλογή μου που έκανα ρωτώντας γνώστες και από συλλογές άλλων, όπως και άλλα θέματα αλλά ΤΟ ΠΡΟΒΛΗΜΑ είναι πως, καθένας μπορεί είτε να διορθώσει προς το καλύτερο οπότε δεν υπάρχει θέμα, αλλά είτε και να αλλάξει, αφαιρέσει, γράψει ανοησίες, αλλοιώνοντας τα κείμενά σου).
Γεις κυνηγός - γεις κυνηγός ανάτειλε όξω από τσ’όξω χώρες
Χανιώτικες μου βιόλες
εκατό δυο – μ’εκατό δυο σκουδιά ‘σερνε ούλα μανιακωμένα
τα έρημαπαντέρμα
Τα εκατό – τα εκατό ΄σαν κούργιαλα και τ’άλλα δυο ήσαν άσπρα γαρεφαλιά στη γλάστρα
Πάνω σε πλά – πάνω σε πλάκα ανέβηκε ο νιος να τα μετρήσει
και να τ’ αποτσακίσει
Μα ‘τον η πλά – μα’ τον η πλάκα από βροχή κι’ ήτον και γλυτσιασμένη (ή ομβριασμένη)
η ερημόπαντέρμη
Και παραπά – και παραπάτησεν ο νιος κι’ έπεσε μες’ στον ταύκο
γαρέμφαλό μου αφράτο
Σαράντα με- σαράντα μέρες έκαμε ο νιος μέσα στον νταύκο
απού να μη σε χάσω
Κι’ απάνω στσι – κι’ απάνω στσι σαρανταδυό σέρνει φωνή μεγάλη
(να τη γροικήσουν γι’οι άλλοι:)
— Κοντό δεν εί – κοντό δεν είναι επά βοσκοί δεν είναι αγριμολόοι
ψυχή μου ροστολόει.
να πάρουν το τουφέκι μου και την κουρνιά μου σκύλα
πριχού σκουριάσει η πιάστρα του;
====
ΕΡΜΗΝΕΙΑ ΛΕΞΕΩΝ
Σε όσες λέξεις έχουν τρία*** η ερμηνεία μας δόθηκε από τον κ. Σπύρο Χατζηγρηγοράκη , όσες έχουν ένα * είναι όπως τις παρέθεσα αρχικά και επαναλαμβάνω.
*Γ-εἷς = εἷς = ένας
*ανάτειλε: ανα + (τέλλω = σηκώνομαι) ξεκίνησε, εμφανίσθηκε από
*βιόλα = άνθος πανσές (και βιόλα ένα μεγαλύτερο βιολί, συνεπώς και μια όμορφη νέα με ομορφιά λουλουδιού και καμπύλες βιολιού).
***σκουδιά, τα σκυλιά (Σπύρος Χ.).
***Μανιακωμένα: Με λουριά, με περιλαίμια (μανιάκι = περιλαίμιο) Σωστά. Εγώ θεωρούσα τη λέξη μανιακωμένα: = ασημοκαπνισμένα, επάργυρα, ασημοκουκλωμένα, Προφανέστατα η ετυμολογική εξέλιξη είναι κοινή, μανιάκι είναι βυζαντινή λέξη που σημαίνει περιδέραιο, το οποίο ασφαλώς ήταν επίχρυσο ή επάργυρο, δηλ. μανιακωμένο, και η λέξη κατέληξε και στο περιλαίμιο των σκύλων.
* Να τ᾿ αποτσακίσει: Να τους αλλάξει κατεύθυνση.
*Οβριασμένη ή ομβριασμένη (και γλυτσιασμένη σε άλλες παραλλαγές) από τη λέξη όμβρος = βροχή (ετυμολογία) την ετυμολόγησα ***Οβριασμένη, Οβριασμένη: που έχει πιάσει βρύα πρόσθεσε ο κ.Σπ.Χ.
***Κούργιαλος , κούριαλος = κατάμαυρος, μας ενημέρωσε ο κ.Σπύρος, ήταν μια από τις λέξεις που παρακάλεσα όποιον γνωρίζει να μας πληροφορήσει (διερωτώμενος μήπως έχει ετυμολογία από το κοραλλί, κοριαλιός, κουριαλος, αλλά δεν είναι έτσι).
***Κούρνος είναι ο παρδαλός, λέει ο κ.Σπύρος Χ. κουρνιά η παρδαλή.
*Κουρνιά = που έχει το χρώμα της κουρούνας, είχα γράψει εγώ.
*γάστρα = γλάστρα
***Πιάστρα είναι "το κινητό ουραίον του όπλου" μας ενημερώνει ο κ.Σπύρος. Δηλ. κλείστρο. Εδώ θα κρατήσω επιφύλαξη... δεν είχα βρει ποιο σημείο του πιθανότατα εμπροσθογεμούς όπλου μπορεί να είναι... μέχρι και σε βιβλία περί παλαιών όπλων του 1821 είχα αναδιφήσει...(Τουφέκι παλαιό τι είδους... κλείστρο; κοκοράκι; υπό διερεύνηση.
*Αρμό, αρμί: κορυφογραμμή (αρμός).
***Ο κ. Σπύρος Χατζηγρηγοράκης έδωσε την καλύτερη απάντηση στο "ροστολόει", όπως υποψιαζόμουν αλλά δεν τολμούσα να διατυπώσω: " ψυχή μου αρρωστολόει". Γράφει ο Σπύρος : "Το ροστολόει (ρωστολόει ) βγαίνει από το αρρωστολογώ. Εδώ το χρησιμοποιεί σαν επιφώνημα απόγνωσης -ψυχή μου άρρωστη καταδικασμένη"....
Τι άλλο οφείλω παρά θερμές ευχαριστίες και συγχαρητήρια για τον κ. Σπύρο Χατζηγρηγοράκη;
==
Το Ριζίτικο προέρχεται από το CD ΡΙΖΙΤΙΚΑ ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΑ ΤΗΣ CRETAPHΟΝ. Δεν έχω τα πνευματικά δικαιώματα, δεν έχω κανένα οικονομικό κέρδος και κανένα υλικό όφελος από το βίντεο.
***Ευχαριστώ, Γιάννης

[GiannisEmmMarakis]

Ευχαριστώντας τον κ. Σπύρο Χατζηγρηγοράκη, γνώστη των Ριζίτικων, για τις υποδείξεις του, διόρθωσα το βίντεο και ευελπιστώ να συμφωνεί. Το κείμενο διορθώνεται εύκολα, το βίντεο για να διορθώσω ένα γράμμα το κατέβασα ... Φίλε Σπύρο, σε ευχαριστώ, αν εντοπίσεις κάποιο λάθος, είτε σε αυτό το βίντεο είτε σε οποιοδήποτε άλλο, θα σου είμαι ευγνώμων να το επισημαίνεις. Γιάννης