Μια Αγνή και Λυγερή (Vitex agnus-castus) αγαπημένη της θεάς Ήρας

Η Vitex agnus-castus L. 1753, η λυγαριά δηλαδή, είναι ένας πολύ κοινός και με ευρεία εξάπλωση, φυλλοβόλος θάμνος στην ελληνική ύπαιθρο (τα ευλύγιστα κλαδιά της είναι χαρακτηριστικό γνώρισμα, που της δίνει άλλωστε και το κοινό της όνομα). Θα την συναντήσουμε σχεδόν παντού στην Ελλάδα, κυρίως σε υγρές τοποθεσίες: ακροποταμιές, λαγκαδιές, ρεματιές, όχθες χειμάρρων, αλλά και σε αμμώδεις τοποθεσίες, άγονα και ξερά εδάφη, ακρογιαλιές και σε υψόμετρο μέχρι 500 μ.
Έχει όρθιο χνουδωτό βλαστό με σφαιρικό σχήμα και μπορεί να φτάσει σε ύψος ακόμη και τα 5 μέτρα. Αν κλαδευτεί και προσεχθεί στην αρχή, μπορεί να γίνει και κανονικό δέντρο, γιατί δεν προσβάλλεται από ασθένειες. Στο χωριό μου στη Θάσο υπάρχει ακόμη μια πανύψηλη δενδρώδη λυγαριά. Συχνά καλλιεργείται και ως καλλωπιστικό σε κήπους και γλάστρες. Ανήκει στην οικογένεια Verbenaceae (Ιεροβοτανοειδή). Εκτός από λυγαριά σε πολλά μέρη λέγεται και λυγιά, αγνιά, καναπίτσα, άγρια λεβάντα.
Τα γκριζοπράσινα στενόμακρα φύλλα της (πράσινα στο επάνω μέρος και γκρίζα στο κάτω μέρος) είναι σύνθετα, αρωματικά, παλαμοειδή - λογχοειδή και ανά πέντε ενωμένα με τον κεντρικό βλαστό.
Τα άνθη της, αρωματικά και αυτά, με τον κωδωνοειδή κάλυκα ξεπετιούνται στις κορυφές των διακλαδισμένων μίσχων σε ταξιανθίες μοβ, γαλάζιες ή λευκές, διαμορφώνοντας ένα κωνικό σχήμα. Ανθίζει από Ιούλιο έως Οκτώβριο. Οι καρποί, μικροί και καφετί, τετράσπερμες αρωματικές δρύπες, γεμάτες φαρμακευτικές ιδιότητες, ωριμάζουν το φθινόπωρο. Πολλαπλασιάζεται με σπόρους και μοσχεύματα.
Το όνομα του είδους agnus–castus, προέρχεται από την αρχαία ελληνική λέξη "ἁγνός" (και "άγνος" η λυγαριά) και τη λατινική castus («αγνός»).