Java Darslari #1-dars Java dasturlash tili haqida va kerakli dasturlarni o'rnatish

Assalamu Alaykum kanalimga va Java dasturlash bo'yicha videokursimga hush kelibsiz!

Kerakli dasturlar:

1. Java nima?
Java dasturlash tili va platforma.
Java yuqori darajali, mustahkam, xavfsiz va obyektga yo`naltirilgan til. Platforma: dastur bajarila oladigan ixtiyoriy apparat yoki dasturiy muhit platformadir. Javaning ham o`zini mahsus bajarilish muhiti – platformasi mavjud (JRE – Java Runtime Environment).

2. Javadan qayerda foydalaniladi?
“Sun” firmasi ma`lumotiga ko`ra, 3 mlrd atrofidagi qurilmalar Javani ishlatadi (eski ma`lumot, hozir undan ko`p).
Mana ulardan ba`zilari:
-Shaxsiy kompyuter dasturlari (Desktop Applications) – acrobat reader, media-pleyer, antiviruslar va h.k.
-Web-dasturlar
-Korxona-tashkilotlar dasturlari (Enterprise Applications) – bank yoki ishlab chiqarishga oid dasturlar
-Mobil dasturlar
-Smart kartalar
-Robotlar
-O`yinlar
-…..

3. Java (JavaScript tili bilan adashtirmang, bir-biriga o’xshash emas) dasturlari odatda bayt kodlarga (bytecode) kompilyatsiya qilinadi(class fayli tarzida) va bu har qanday Java platformasida ishlashini ta’minlaydi. Java platformasi apparat yoki dasturiy muhit bo`lishi mumkin. O`zbekstonda Javada bevosita ishlaydigan apparatlar kam uchraydi. Bizda JVM, ya`ni Java Virtual Machine keng tarqalgan.

4. Asosiy konsepsiyalari:
Java quyidagi 5 maqsad uchun qurilgan, u shunday til bo’lishi kerakki:

Oddiy, obyektga mo’ljallangan, taqsimlangan va o’rganishga oson bo’lsin.
Mustahkam va xavsiz bo’lsin
Qaysidir qurilma platformasidan yoki uning arxitekturasidan mustaqil bo’lsin(ya’ni qaysidir platformaga tobe bo’lmasin).
Juda samarali bo’lsin.
Dasturlash tili uchun tarjimon(interpreter) yozish mumkin bo’lsin.
Shuningdek dasturlash tili parallel ishlashni va dinamik tiplashda foydalanishni ta’minlay olsin.

6. Javada qanaqa dasturlar yoziladi: asosan 4 tipdagi
1) Standalone applications – Linux, Mac yoki Windowsga o`rnatib, kundalik ishladatigan dasturlarimiz: mp3 pleyer, ofis, antivirus kabilar. Ular AWT, Swing yoki JavaFX texnologiyalari orqali tuziladi
2) Web Applications – tarmoq orqali ishlovchi ixtiyoriy dasturlar. Eslatma: web dasturlar ikki qismdan, server tomon hamda klient tomon (brauzer) dan iborat. Javada faqat server tomoni uchun yoziladi. Bunda servlet, jsp, jsf kabi fundamental texnologiyalardan boshlab Spring, Play kabi freymworklar qo`l keladi. Umuman olganda brauzer uchun HTML, CSS hamda Java Scriptdan boshqa tilda yozib bo`lmaydi.
3) Enterprise Applications – bu dasturlar yirik salmoqqa ega bo`lib, odatda katta jabhalarda ishlatiladi. Banklar, tashkilotlar yoki astronomiya ishlarida. Ular yuqori havfsizlik, yuklamani (nagruzka) serverlarga teng taqsimlash (load balancing) yoki klasterlash (clustering – katta tizimdan xuddi yagona obyekt sifatida foydalanish) kabi sifatlarni talab qiladi. Javada bular bor.
4) Mobile Applications – Mobil qurilmalarga mos dasturlarni ham Javada yozish mumkin. Androiddan boshlab, Java ME (JME – Java Micro Edition) gacha. JME ga misol qilib, Nokia telefonlarimiz uchun ishlangan JAR o`yinlarni misol keltirish mumkin.

7. JRE va JDK ni nima farqi bor? JRE – Java Runtime Environment JDK – Java Development Kit JRE bu faqat dastur bajarilishi uchun kerak bo`lgan muhit, xolos. Dasturchi bo`lmagan oddiy foydalanuvchilarga Java dasturlari bajarilishi uchun JRE yetarli. JDK = JRE + dasturlashga oid qo`shimcha instrumentlar. Bu esa dasturchilarga kerak. Formuladan ko`rinib turibdiki, JDK ning hajmi JREdan katta bo`ladi. U bir marta ko`chirib o`rnatiladi xolos.

8. Nima uchun aynan Javani o`rganamiz?
Hozirgi kunda dasturlash tillari to`g`risidagi ayrim tortishuvlar quloqqa chalinadi. Bu til yaxshi… Yo`q, mana bunisi… Bu tilda qilingan ishni, bunisida qilib bo`lmas emish, mana bunisi eng tezi emish va hokazo. Bular xato fikrlar. Biz dasturlash tillarini imkoniyati haqida tortishayotkan bir paytda, g`arbliklar boshqa galaktikalarni o`rganib, odamni boshini boshqa tanaga ko`chirishni amallashmoqchi! Keling, bu tortishuvga bitta o`zbekona o`xshatish bilan nuqta qo`yamiz. “Lacetti yaxshi… Yo`q Nexia yo`lga zo`r… Malibu qulay va obro`li… Captiva undanam obro`li… Sparkka yetmaydi baribir va hokazo”. Sezganingizdek, bu xato tortishuv. Hammasini o`z o`rni va maqsadi bor. Dasturlash tillari ham shu kabidir. Javaning ham o`z maqsadi bor. Kerak bo`lsa, bir nechta tillardan foydalanib yagona kompleks dastur yozish mumkin.

[SalohiddinNuriddinov-xy]

Assalomu alaykum shu kanalning egasidan Alloh rozi bo`lsin
Man juda ko`p ma`lumotlar olganman bu kanaldan

[mustang]

Windows 11 da ustanovka bogan programmala rabochi stolga chiqmayabdi silkasini otkazsam silkasi ishlamayabti muamo nimada javob uchun rahmat

[mustang]

Intelj idel ni ustanovka qiludim java ustanovka bo‘mayabti lekin intlejni ichida java bor kampiyur parametriga mos intlejni ustanovka qilish qanaqa boladi

[SalohiddinNuriddinov-xy]

Assalomu alaykum ustoz parallel ravishda 2 ta tilni o`rgansa bo`ladimi javob uchun oldindan rahmat

[usmsme]

Qayerdan o'rgangansiz java dasturini aka?

[SalohiddinNuriddinov-xy]

yana bir savolim bor edi dasturchi bo`lish uchun Unversitetda o`qish shartmi?

[mustang]

Vidio darsliklar ancha eskirgan 2018 ni korudim oshanda korsatilgan intlejni ustanovka qiludim

[ПоследнийГерой-ты]

JAVA урнатилган пайтдаги менюни сузлари, установка, янги файл хосил килинаётганда ва умуман иш (дарс) жараёнида монитордаги сузлар (харфлар) куринмаяпти, чапланиб кетган, шу сал аникрок килиб видеога олса буларди

[Adkhamov-x]

Ekran zapis uchun faqat Obs emas NVIDIA expirience dan qulayroq