Ένα Δειλινό (Mirabilis jalapa) ενός αυγουστιάτικου δειλινού στο νησί μου

Показать описание

Το φυτό Mirabilis jalapa είναι ένας φυλλώδης, πολυετής θάμνος, με πυκνά διακλαδιζόμενα κλαδιά, που παράγει λουλούδια όλο το καλοκαίρι. Αναπτύσσεται προς τα πάνω, φτάνοντας σε ύψος όσο και σε πλάτος το ένα μέτρο. Έχει πολυάριθμα κλαδιά, με αντικριστά φύλλα που καταλήγουν σε μύτη και έχουν 5-10 εκ. μήκος. Θα το συναντήσουμε σε πολλά μέρη της Ελλάδας, κυρίως ως καλλωπιστικό, κατάγεται όμως από την τροπική Νότια Αμερική. Ήρθε στην Ευρώπη το 1525. Είναι εγγενές στις ξηρές τροπικές περιοχές της Κεντρικής και Νότιας Αμερικής : Γουατεμάλα, Μεξικό, Χιλή και Περού. Ανήκει στην οικογένεια Nyctaginaceae (Νυκταγινίδες).
Τα αρωματικά άνθη μεμονωμένα ή σε συστάδες, μπορεί να είναι κόκκινα, πορφυρά, ροζ, κίτρινα ή λευκά, μερικές φορές με περισσότερα από ένα χρώμα στο ίδιο φυτό. Οι διχρωμίες των λουλουδιών είναι επίσης δυνατές. Τα λουλούδια έχουν σχήμα τρομπέτας, περίπου 2.5 εκ. διάμετρο και περίπου 5 εκ. μήκος. Ανοίγουν αργά το απόγευμα ή νωρίς το βράδυ (για το λόγο αυτό λέγεται "δειλινό") και μαραίνονται το επόμενο πρωινό, αλλά το φυτό συνεχίζει να παράγει νέα άνθη από τα τέλη της άνοιξης μέχρι το φθινόπωρο. Οι ρίζες του είναι κόνδυλοι που μοιάζουν με μεγάλο, μαύρο καρότο και το μήκος τους μπορεί να φτάσει τα 30 εκ. ή και περισσότερο. Στις θερμές περιοχές, οι ρίζες μπορεί να ζυγίζουν μέχρι και 18 κιλά ή περισσότερο.
Έχει μεγάλη ικανότητα διείσδυσης στην τοπική χλωρίδα και ξεφεύγει εύκολα από κήπους, για να αναπτυχθεί μόνο του κοντά σε αμθρωπογενές περιβάλλον, αρκεί να είναι ηλιόλουστο ή μερικώς σκιασμένο.
Αναδίδουν ένα διακριτικό αλλά χαρακτηριστικό άρωμα που μοιάζει με το γλυκό άρωμα του γιασεμιού, προσελκύοντας τις πεταλούδες ακόμα κι όταν τα άνθη είναι κλειστά.
Παρά την εμφάνισή τους, τα λουλούδια δεν σχηματίζονται από πέταλα, αλλά είναι μια χρωματισμένη τροποποίηση του καλύμματος. Τα άνθη είναι σχήματος χωνιού και κατασκευασμένα από στεφάνη.
Οι ταξιανθίες περιέχουν τρία έως επτά αρωματικά άνθη, άνευ ραφής, τα οποία ανοίγουν αργά το απόγευμα ή νωρίς το βράδυ, καθώς και σε συννεφιά και αναδύουν ένα άρωμα που θυμίζει το λουλούδι του καπνού και προσελκύουν σκώρους για επικονίαση. Δικαίως στα αγγλικά λέγεται "four o'clock flower".
Στη συνέχεια, τα λουλούδια παράγουν ένα δυνατό άρωμα όλη τη νύχτα και κλείνουν το πρωί. Νέα λουλούδια ανοίγουν την επόμενη μέρα.
Κάθε λουλούδι παράγει έναν οβάλ μαύρο σπόρο που μοιάζει με πιπέρι, με ζαρωμένη επιφάνεια, που αν διατηρηθεί σε ξηρό και δροσερό μέρος, ξανασπέρνεται την άνοιξη, με την επισήμανση ότι είναι ιδιαίτερα δηλητηριώδης (άρα μακριά από παιδιά και κατοικίδια).
Το όνομα Mirabilis jalapa δόθηκε από τον Carl Von Linne το 1753. Το όνομα γένους Mirabilis, από την λατινική λέξη mirabilis (=υπέροχο, αξιοθαύμαστο), παραπομπή στα πανέμορφα χρώματα των λουλουδιών του. Το όνομα του είδους jalapa, είναι αναφορά στον τόπο προέλευσης, στην πόλη Jalapa (Τζαλάπα) της Γουατεμάλα. Αλλά το επίθετο του jalapa θα μπορούσε επίσης να αναφέρεται στην πόλη Xalapa (Jalapa) του Μεξικού, από την οποία προήλθε ένα πρώην καθαρτικό φάρμακο, με το όνομα jalap, που ελήφθη από τους κονδύλους του φυτού. Άλλωστε το Mirabilis jalapa καλλιεργήθηκε από τους Αζτέκους για ιατρικούς και διακοσμητικούς σκοπούς. Μια άλλη γνωστή ονομασία του είναι "marvel of Peru".
Όλα τα μέρη του φυτού είναι τοξικά, παράγοντας την ουσία "τριγωνελλίνη". Τα συμπτώματα της δηλητηρίασης είναι: Δερματική ενόχληση, κοιλιακό άλγος, διάρροια, ναυτία, έμετος.
Τα συγκεκριμένα φυτά τα φωτογράφησα στις 12 Αυγούστου 2020, δίπλα ακριβώς στη θάλασσα στη Σκάλα Καλλιράχης Θάσου, σε σημείο που το χειμώνα φτάνει πολλές φορές η θάλασσα.

Σκάλα Καλλιράχης, 14-8-2020