D2D #LymphedemaPodcast: Λεμφοίδημα & Μαστός

H "The Lymphedema Clinic" παρουσιάζει τη θεματική ενότητα "Συζητώντας για το λεμφοίδημα" με ενημερωτικά podcast.
Κάθε μήνα ο ιατρός Δημήτρης Διονυσίου, Επιστημονικά Υπέυθυνος και Διευθυντής της κλινικής, συζητά με ειδικούς για τη νόσο του λεμφοιδήματος.

#3 ΛΕΜΦΟΙΔΗΜΑ και ΜΑΣΤΟΣ
Η αντιμετώπιση του λεμφοιδήματος του άνω άκρου που σχετίζεται με τη θεραπεία του καρκίνου του μαστού

O ιατρός Δημήτρης Διονυσίου συζητά με τον ιατρό Γιάννη Νατσιόπουλο, Ειδικό Χειρουργό Μαστού, για το λεμφοίδημα που εμφανίζουν οι γυναίκες στο χέρι μετά τον καρκίνο του μαστού και συστήνουν μέτρα πρόληψης και θεραπείας.

Δ.Δ.: Η θεραπεία του καρκίνου του μαστού και συγκεκριμένα όταν χρειάζεται επέμβαση στους λεμφαδένες της μασχάλης αποτελεί μια από τις συχνές αιτίες εμφάνισης λεμφοιδήματος, ενώ όπως πρόκειται και από τις μελέτες, επηρεάζει περισσότερες 1 από τις 5 γυναίκες που θα κάνουν λεμφαδενεκτομή (αφαίρεση των λεμφαδένων της μασχάλης). Αυτό το ποσοστό φαίνεται ότι διαφέρει μεταξύ διαφόρων κέντρων του εξωτερικού. Κάποιοι λένε 20%, κάποιοι ανεβάζουν τα ποσοστά έως και 40%. Πιστεύεις ότι και στην Ελλάδα, ισχύουν αυτά τα ποσοστά;

Ι.Ν.: Πιστεύω ότι και στην Ελλάδα ισχύουν τα ποσοστά που ισχύουν παγκοσμίως. Οι διαφορετικές εκτιμήσεις για την συχνότητα του λεμφοιδήματος σχετίζονται μάλλον περισσότερο με τον τρόπο που το αναζητούμε παρά με την συχνότητα που όντως υπάρχει. Κάποιες φορές το λεμφοίδημα εκδηλώνεται με ήπια συμπτώματα που αν δεν ρωτήσουμε τις ιδές τις ασθενείς, δεν θα μας τα πουν ποτέ. Άρα υποεκτιμάται η συχνότητα του για αυτό πολλές φορές αναφέρονται εξαιρετικά χαμηλές συχνότητες λεμφοιδήματος. Άρα το 20% μάλλον ισχύει. Μετά από μια επέμβαση στη μασχάλη, η 1 στις 5 γυναίκες -και συγκεκριμένα λεμφαδενικό καθαρισμό μασχάλης, αφαίρεση πολλών λεμφαδένων- η 1 στις 5 γυναίκες έχει πιθανότητες εμφάνισης λεμφοιδήματος, είτε ήπιο είτε πολύ σοβαρό.

Δ.Δ.: Πολλές φορές όμως βλέπουμε και λεμφοίδημα και αν δεν αφαιρεθούν όλοι οι λεμφαδένες. Αλλά μπορεί να αφαιρεθεί αυτό που λέμε ο φρουρός λεμφαδένας, ένας λεμφαδένας της μασχάλης. Εκεί τροποποιούνται προφανώς τα ποσοστά.

Ι.Ν.: Σαφώς και τροποποιούνται και μάλιστα η ανάπτυξη αυτής μεθόδου, της βιοψίας του λεμφαδένα φρουρού για τη σταδιοποίηση, για τον έλεγχο της μασχάλης, για το αν η μασχάλη είναι επηρεασμένη από το καρκίνωμα, σαν στόχο κυρίως έχει αυτό -το να μειώσει τη νοσηρότητα. Και κυρίως νοσηρότητα στις επεμβάσεις της μασχάλης είναι το λεμφοίδημα. Επομένως, σαν μέθοδος έσωσε παρά πολλές ασθενείς από τον κίνδυνο εμφάνισης λεμφοιδήματος, αλλά παρόλα αυτά δεν μηδένισε τον κίνδυνο. Είναι πολύ χαμηλά τα ποσοστά εμφάνισης λεμφοιδήματος μετά από βιοψία λεμφαδένα φρουρού, αφαίρεση δηλαδή ενός ή πολύ λίγων λεμφαδένων, αλλά δεν είναι μηδέν. Αναφέρονται διεθνώς γύρω στο 1,5-2% και πιθανότατα να είναι πολύ πιο ήπια τα συμπτώματα τους και να υποεκτιμάται και εδώ η συχνότητα εμφάνισης του λεμφοιδήματος.

Δ.Δ.: Άρα είναι η παγκόσμια αυτή η τάση, το να χειρουργούμε λιγότερο τη μασχάλη, εφόσον υπάρχει η δυνατότητα αυτή.

Ι.Ν.: Ναι, γιατί η χειρουργική της μασχάλης όπως ξέρουμε είναι κυρίως πληροφορία και όχι θεραπεία. Εφόσον λοιπό μπορούμε να πάρουμε τη πληροφορία με λιγότερο -ας μου επιτραπεί η έκφραση- επιθετική χειρουργική, γιατί να μην το κάνουμε; Δίνουμε λιγότερη νοσηρότητα, λιγότερες ασθενείς με χέρια με λεμφοίδημα και έχει επικρατήσει πλέον η σταδιοποίηση της μασχάλης με τη βιοψία του λεμφαδένα φρουρού, και όχι με τον λεμφαδενικό καθαρισμό που κάναμε παλιότερα.

Δ.Δ.: Η έναρξη του λεμφοιδήματος, αυτό που χαρακτηριστικά αναφέρεται είναι ότι είναι ύπουλη. Παρουσιάζεται με πόνο, αίσθημα βάρους στο χέρι, δυσφορία ακόμα και πριν από την εμφάνιση του ορατού οιδήματος, του πρηξίματος στο χέρι. Η παρουσία του λεμφοιδήματος έχει σημαντικό αντίκτυπο επίσης στη σωματική αλλά και στη ψυχολογική, κοινωνική ευημερία της ασθενούς. Ποιός είναι ο ρόλος ο δικός σας; Ο ρόλος του χειρούργου του μαστού, όταν μετά τη μαστεκτομή θα εμφανιστεί το λεμφοίδημα;

Ι.Ν.: Πρώτα-πρώτα, ο ρόλος του χειρούργου του μαστού είναι να ανιχνεύσει τις ασθενείς που είναι σε κίνδυνο να εμφανίσουν λεμφοίδημα. Να τις ενημερώσει, να τους προτείνει μέτρα πρόληψης του λεμφοιδήματος, και επίσης, να ανιχνεύσει τις ασθενείς που τελικά έχουν λεμφοίδημα. Αν δεν ρωτήσουμε τις ασθενείς αν αισθάνονται βάρος στο χέρι, αν πονάνε, αν όταν καταπονούνται το χέρι αισθάνεται αδυναμία ή όποια αλλά συμπτώματα μπορεί να σχετίζονται με το λεμφοίδημα, πιθανών να μην μας το πουν ποτέ. Παρά πολλές ασθενείς θεωρούνε ότι τα συμπτώματα αυτά αρη ναι φυσιολογικά μετά την εγχείρηση. Επομένως, πρώτα-πρώτα ο ρόλος του χειρούργου είπαμε είναι να ενημερώσει τις ασθενείς ότι μπορεί να έχουν συμπτώματα και δεύτερον να αναζητήσει τα συμπτώματα. Και επιπλέον, κατόπιν να τις παραπέμψει τις ασθενείς για μια συνολική αντιμετώπιση του προβλήματος που εμφανίζουνε γιατί το λεμφοίδημα είναι ένα πρόβλημα που θέλει σε πολλαπλά επίπεδα αντιμετώπιση και βοήθεια.
...