«Ο ήλιος εβασίλεψε, Έλληνά μου...» ~ Παναγιώτης Λάλεζας | ΕΡΤ2, 'Η Αυλή των Χρωμάτων', 25-3-2021 |

Απόσπασμα από την εκπομπή "Η Αυλή των Χρωμάτων" «Τα τραγούδια και τα μουσικά όργανα των αγωνιστών του 1821», που προβλήθηκε από την ΕΡΤ2 στις 25-3-2021.

"Η Αυλή των Χρωμάτων" με την Αθηνά Καμπάκογλου γιορτάζουν και τιμούν τα 200 χρόνια από την κήρυξη της Ελληνικής Επανάστασης.

Τραγουδούν : Παναγιώτης Λάλεζας, Ανδριάνα Μόκα.

Παίζουν οι μουσικοί :

Στέλιος Κατσιάνης : Λαούτο -Ταμπουρά
Ανδρέας Νιάρχος : Φλογέρα - Κρουστά
Κώστας Κοπανιτσάνος : Κλαρίνο - Ζουρνά - Φλογέρα
Στρατής Ψαραδέλλης : Λύρα

Σκηνοθεσία : Χρήστος Φασόης
Παρουσίαση - Αρχισυνταξία : Αθηνά Καμπάκογλου
Διεύθυνση παραγωγής : Θοδωρής Χατζηπαναγιώτης

Παρουσίαση: Αθηνά Καμπάκογλου

«Γιορτάζουμε μέσα από τα τραγούδια και τα μουσικά όργανα των Αγωνιστών του '21!
"Τα τραγούδια… ήσαν ύμνοι, εφημερίδες στρατιωτικές" αφηγήθηκε ο Θόδωρος Κολοκοτρώνης και αυτό είναι μια μεγάλη αλήθεια, διότι το τραγούδι του '21, είναι άρρηκτα δεμένο με την ιστορία, τους αγώνες, τα κατορθώματα και τις μεγάλες νίκες των Επαναστατών.

Λιτά, δωρικά, συγκινητικά δημιουργήματα, αγράμματων ανθρώπων, που διψούσαν για ελευθερία και ξεπερνούσαν καθημερινά τα ανθρώπινα όρια, γράφοντας ιστορία.

Ας σημειώσουμε ότι με το καριοφίλι (μάχη) και τον ταμπουρά (τραγούδι τόνωσης ηθικού) κερδήθηκε αυτός ο τιτάνιος αγώνας, που έφερε τις διπλωματικές λύσεις και την ανεξαρτησία

Ο Δημήτρης Σταθακόπουλος- Διδάκτωρ Κοινωνιολογίας της Ιστορίας (Οθωμανικής Περιόδου), του Παντείου Πανεπιστημίου, διπλωματούχος Βυζαντινής μουσικής - Μουσικός και Δικηγόρος στον Άρειο Πάγο, έφερε στην αυλή μας τον γνήσιο ταμπουρά του Σουλιώτη Φώτου Τζαβέλλα (έτους 1785 περίπου), το γνήσιο λαούτο του Στρατηγού Δημήτριου Πλαπούτα (έτους 1855 περίπου) και αντίγραφο του Ταμπουρά του Στρατηγού Μακρυγιάννη, μιλώντας μας για τα μουσικά όργανα που χρησιμοποιούσαν οι Έλληνες εκείνη την εποχή του αγώνα.

Ο Κωνσταντίνος Πλαπούτας- Πρόεδρος του Ομίλου Απογόνων Αγωνιστών 1821 και ιστορικών γενών της Ελλάδος μας διηγείται σπουδαίες ιστορίες των προγόνων του, αλλά και για την αξιόλογη δράση του Ομίλου από το 1938 που ιδρύθηκε.

Η Ρενάτα Δαλιανούδη - Επίκουρη Καθηγήτρια Εθνομουσικολογίας, στο Τμήμα Ιστορίας & Αρχαιολογίας/Τομέας Λαογραφίας του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων και Καθηγήτρια - Σύμβουλος στο Ελληνικό Ανοιχτό Πανεπιστήμιο, στο Πρόγραμμα "Σπουδές στον ελληνικό πολιτισμό", τεκμηριώνει επιστημονικά τα υπέροχα κλέφτικα τραγούδια, τα οποία περιλαμβάνει αυτό το επετειακό αφιέρωμα.

Επίσης στην εκπομπή μιλούν ο Λάμπρος και ο Κώστας Τζαβέλλας, απόγονοι του ξακουστού Σουλιώτη Φώτου Τζαβέλλα και η Ιστορικός Νικολέτα Ζυγούρη για το ενδιαφέρον εκπαιδευτικό πρόγραμμα του Εθνικού Ιστορικού Μουσείου, με επίκεντρο τον ταμπουρά του Μακρυγιάννη (1835), ο οποίος είναι κατασκευαστικό επίτευγμα του περίφημου οργανοποιού Λεωνίδα Γαίλα».

«Τον Οκτώβριο του 1826, ο Μακρυγιάννης κι ο Γκούρας με τους πολεμιστές τους βρίσκονται στην Αθήνα, που αντιμετωπίζει και πάλι τις επιθέσεις των Τούρκων. Ένα βράδυ, που υπάρχει κάποια ηρεμία, ο Μακρυγιάννης, ο Γκούρας και άλλοι διασκεδάζουν, όσο είναι δυνατό. Ο Μακρυγιάννης μάλιστα τους τραγουδάει ένα ωραίο δημοτικό τραγούδι. Αλλά λίγο αργότερα, σε κάποια συμπλοκή, σκοτώνεται ο Γκούρας.

Ετότε έκατζε ο Γκούρας και οι Άλλοι και φάγαμεν ψωμί· τραγουδήσαμεν κι εγλεντήσαμεν. Με περικάλεσε ο Γκούρας κι ο Παπακώστας να τραγουδήσω· ότ’ είχαμεν τόσον καιρόν οπού δεν είχαμεν τραγουδήσει – τοσον καιρόν οπού μας έβαλαν οι ’διοτελείς και γγιχτήκαμεν δια να κάνουν τους κακούς τους σκοπούς. Τραγουδούσα καλά. Τότε λέγω ένα τραγούδι·

Ο Ήλιος εβασίλεψε,
– Έλληνά μου, βασίλεψε –
και το φεγγάρι εχάθη
κι ο καθαρός Αυγερινός που πάει κοντά την Πούλια
τα τέσσερα κουβέντιαζαν και κρυφοκουβεντιάζουν.
Γυρίζει ο Ήλιος και τους λέει, γυρίζει και τους κρένει·
«Εψές οπού βασίλεψα πίσου από μια ραχούλα,
άκ’σα γυναίκεια κλάματα κι αντρών τα μοιρολόγια
γι’ αυτά τα ’ρωικά κορμιά στον κάμπο ξαπλωμένα,
και μες στο αίμα το πολύ είν’ όλα βουτημένα.
Για την πατρίδα πήγανε στον Άδη, τα καημένα.»

Ο μαύρος ο Γκούρας αναστέναξε και μου λέγει· «Αδελφέ μου Μακρυγιάννη, σε καλό να το κάμει ο Θεός· άλλη φορά δεν τραγούδησες τόσο παραπονεμένα. Αυτό το τραγούδι σε καλό να μας βγει». «Είχα κέφι, του είπα, οπού δεν τραγουδήσαμεν τόσον καιρόν». Ότι εις τ’ αρδιά πάντοτες γλεντούσαμεν.
Άρχισε ο πόλεμος κι άναψε ο ντουφεκισμός πολύ. Πήρα τους ανθρώπους μου, πήγα εκεί, καθώς ήμουν διορισμένος· και στάθηκα καμπόσο και πολεμήσαμεν. Ήφερα απόξω γύρα τα πόστα. Πήγα εις το κονάκι μου ό,τι έπαιρνε να βασιλέψει το φεγγάρι, να βγάλω τον πεζό δια την Κυβέρνησιν. Έρχονται μου λένε· «Τρέξε, σκοτώθη ο Γκούρας εις το πόστο του. έριξε αναντίων των Τούρκων· απάνου εις την φωτιά τον βάρεσαν εις τον αμήλιγκα και δεν μίλησε τελείως». Πήγα, τον πήραμεν εις το νώμο και τον βάλαμε σ’ ένα μπουντρούμι. Τον συγύρισε η φαμελιά του και τον χώσαμεν».

Ιωάννης Μακρυγιάννης, Απομνημονεύματα (απόσπασμα)

[andrianamoka]

Εξαιρετική ερμηνεία του Παναγιώτη Λαλεζα.

[color]

Ακόμη μια εξαιρετική εμφάνιση και ερμηνεία του κυρίου Λάλεζα! Ευχαριστούμε κύριε Χρήστο για τα βίντεο!

[tzenitzenaki]

Υπέροχο τραγούδι, μπράβο κυρ Χρήστο!!!

[ΓΙΑΝΝΗΣΚΑΤΣΙΓΙΑΝΝΗΣ-ηξ]

Και εσείς κύριε Χρήστο Να είστε καλά με αυτά που ανεβάζετε Με εκτίμηση

[ΓΙΑΝΝΗΣΚΑΤΣΙΓΙΑΝΝΗΣ-ηξ]

Number one στο είδος του Γεια σου ρε Πανούλη αδερφέ💣💥💣💥💣

[xristopsaltis]

Το σώζει ο Λάλεζας και η φλογέρα, πού είναι το βιολί, το κλαρίνο, το σαντούρι. Με ξενίζει το άκουσμα αυτό με ταμπουρά και πολίτικη λύρα.( Χωρίς να θέλω να θίξω τους συγκεκριμένους οργανοπαίχτες που είναι παιχταράδες). Το λέω γιατί άλλα διαστήματα τραγουδάμε στα τραγούδια αυτά κι άλλα ακούγονται από τα συγκεκριμένα όργανα.

[Panos-n]

...φαντάστηκε τι έχουν χαθεί στο ΑΠΕΙΡΟ !!!!

[tasostsaraglis]

Δεν κανω αντιπολίτευση αλλα να το ακούσετε απο τον ΛΆΜΠΡΟ ΠΑΠΑΘΑΝΑΣΊΟΥ