Αγία Σοφία - Τρίτη 30/06/2015

Αγία Σοφία

Ο ναός της Αγίας Σοφίας ή Αγιά-Σοφιά, όπως συνηθίζουμε να την προφέρουμε, είναι ένα από σημαντικότερα μνημεία της συγχρονης ιστορίας αλλά και ένα από τα κορυφαία σύμβολα της Ορθοδοξίας, το οποίο έχει ξεχωριστή θέση στην καρδιά των Ελλήνων.

Ο πρώτος ναός της Αγία Σοφίας θεμελιώθηκε από το Μεγάλο Κωνσταντίνο το 330 μ.Χ., όταν μετέφερε στην Πόλη την πρωτεύουσα της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας. Αυτός ο ναός που ολοκληρώθηκε μετά το θάνατο του αυτοκράτορα, καταστράφηκε δύο φορές στα χρόνια που ακολούθησαν.

Ο επιβλητικός ναός χτίστηκε στα χρόνια του αυτοκράτορα Ιουστινιανού μεταξύ 532 και 537 μ.Χ. Τα εγαίνια έγιναν στις 27 Δεκεμβρίου 537 από τον Ιουστινιανό ο οποίος σύμφωνα με το θρύλο αναφώνησε: «Νενίκηκά σε Σολομών», εννοώντας ότι η Αγία Σοφία ξεπερνούσε σε κάλλος και μεγαλοπρέπεια το Ναό του Σολομώντα στην Ιερουσαλήμ.

Ο ναός είναι χτισμένος σε ρυθμό βασιλικής με τρούλο και υπέυθυνοι νγια το σχεδιασμό υπήρξαν οι αρχιτέκτονες Ισίδωρος από τη Μίλητο και Ανθέμιος από τις Τράλλεις. Ο κυρίως χώρος του κτίσματος έχει σχήμα κύβου, ενώ τέσσερις τεράστιοι πεσσοί (τετράγωνοι στύλοι), που απέχουν μεταξύ τους 30 μέτρα, στηρίζουν τα τέσσερα μεγάλα τόξα πάνω στα οποία εδράζεται ο επιβλητικός τρούλος, διαμέτρου 31 μέτρων, ο οποίος δίνει την εντύπωση ότι αιωρείται στο κενό, εξαιτίας των παραθύρων που βρίσκονται γύρω από τη βάση του.

Αρχιτεκτονικές επιρροές της Αγίας Σοφίας εντοπίζονται σε αρκετούς μεταγενέστερους ορθόδοξους ναούς αλλά και σε οθωμανικά τζαμιά, ενώ –εκτός από τον αρχιτεκτονικό σχεδιασμό της- η εκκλησία ξεχωρίζει επίσης για τον πλούσιο εσωτερικό διάκοσμο και τα καταπληκτικά ψηφιδωτά, που, όμως, καταστράφηκαν σε μεγάλο βαθμό στην πορεία του χρόνου και σήμερα γίνεται μεγάλη προσπάθεια για τη διάσωσή τους.

Η Αγία Σοφία αποτέλεσε τη μεγαλύτερη εκκλησία του χριστιανικού κόσμου μέχρι την Άλωση το 1453, ενώ ως το 1520 που κατασκευάστηκε ο καθεδρικός ναός της Σεβίλλης ήταν και ο μεγαλύτερος ναός στον κόσμο. Μετά το 1453 λειτούργησε ως τζαμί, με την προσθήκη τεσσάρων μιναρέδων για το σκοπό αυτό, ενώ υπήρξε «οδηγός» για την κατασκευή διάφορων οθωμανικών τεμένων της πόλης. Από το 1935 μέχρι σήμερα λειτουργεί ως μουσείο, μετά από απόφαση του Ατατούρκ.