SULTAN IV. MURAD HAYATI (1623 1640)

Показать описание

SULTAN IV. MURAD HAYATI
IV. Murad (Osmanlı Türkçesi Murād-i rābi‘) ( DOĞUM TARİHİ 27 Temmuz 1612, İstanbul - ÖLÜM TARİHİ 8 Şubat 1640, İstanbul), 17. Osmanlı padişahı ve 96. İslam halifesi. 1623 ile 1640 yılları arasında hüküm sürdü. Revan (Erivan) ve Bağdat fatihidir. IV. Murad İstanbul'da, Sultan I. Ahmed'in ve Kösem Sultan'ın oğlu olarak dünyaya geldi. Ağabeyi II. Osman'ın Yedikule zindanlarında bir grup isyancı tarafından öldürülmesi üzerine amcası I. Mustafa tahta geçmişti. Akli dengesi bozuk olan amcası I. Mustafa'nın yerine 11 yaşındaki IV. Murad padişah yapıldı.
Saltanatının İlk Yılları
Osmanlı Padişahı II. Osman'ın tahttan indirilerek öldürülmesi üzerine yerine akli dengesi bozuk olan I. Mustafa tekrar tahta çıkarılmıştı. I. Mustafa akli dengesindeki bozukluktan ötürü devleti yönetemeyecek bir durumda olması nedeniyle alınan karar gereği tahttan indirildi. Yerine ise 10 Eylül 1623 tarihinde tahta oturtulan IV. Murad geçti. Ebu Eyyûb el-Ensarî Türbesi’nde Aziz Mahmud Hüdayi’nin elinden kılıç kuşanan IV. Murad, tahta çıktığında sünnetsiz olduğu için cülûsunun 5. günü sünnet edildi. Çeşitli olumsuz olaylar sebebiyle kargaşa dolu bir ortamın olduğu dönemde tahta çıktı.Osmanlı'da can ve mal güvenliği neredeyse kalmamış ve hazine tükenme noktasına gelmişti. Çözülmesi gereken en önemli iç ve dış meseleler arasında Abaza Paşa isyanı ve Bağdat’ın Safevilerden geri alınması konusu önde geliyordu. IV. Murad'ın henüz çocuk yaşta olması ve tecrübesizliğinden dolayı devlet yönetiminde Sadrazam Kemankeş Kara Ali Paşa kısa bir dönem öne çıktıysa da sorunları çözme noktasında yetersiz kaldı. IV. Murad'ın saltanatının ilk 9 yılı annesinin kontrolü altında geçti.
Abaza Paşa İsyanı
Kösem Sultan İktidarı
Mutlak Saltanat Yılları
İdareyi Ele Alışı
Koyduğu Önemli Yasaklar
Devrin olayları
Hafız Ahmed Paşa'nın İsyancılarca Öldürülmesi
Mevlevi Şeyhi Ebubekir Çelebi'nin Sürgün Edilişi
Nakşibendi Şeyhi Mahmud Urmevi'nin Öldürülmesi
Sakarya Şeyhi'nin Cezalandırılması
Bilim ve Sanat İle İlgileri
Kişiliği
Oldukça sert, disiplinli bir kişiliği olan IV. Murad, emirlerinin kesin olarak yerine getirilmesini bekler ve verdiği emirlerin uygulanışını takip ederdi. Emirlerine uyulup uyulmadığını tespit etmek için kıyafet değiştirerek halk arasında gezerdi. Kızdığı zaman kolaylıkla birini ölümleyaralamış, bununla da hırsını alamayarak öldürülmesini isteyince, yanında duran Duçe Mehmed'in köylüyü kurtarmak için öldüğünü söylemesi sayesinde köylü ölümden kurtulmuştu. Osmanlı tarihinde ilk defa bir şeyhülislam . Kuvvetli bir hafızaya sahip olduğu kabul edilir. Sporcu kişiliği ve güçlü bir yapıya sahip oluşu ile bilinen IV. Murad, ata binip dolaşmayı severdi. Tütün ve afyondan nefret etmesine karşın son derece içki düşkünü biri olan IV. Murad, yakın çevresiyle içki alemleri düzenlerdi. Kimi tarihçiler, onun bazı geceler oldukça sarhoş olduğunu, bu yüzden de o sırada verdiği idam emirlerinin infaz edilmemesini önceden tembih ettiğini belirtir. Son Osmanlı Halifesi Abdülmecid 1920'lerde kaleme aldığı bir risalesinde IV. Murad hakkında "geleceğin en büyük hükümdarı olmaya namzet (aday) iken içtiği rakının kurbanı olduğu" diye yazar. Sultan IV. Murad ile ilgili şöyle söylemektedir: Düşmanın kökünü kesti, eşkıyadan intikam aldı. O güruhun hiçbiri elinden canını kurtaramadı. Revan ile Bağdat'ı alıp Kızılbaş'ı kahretti. Sağ kalaydı eğer bütün İran'ı ve Turan'ı alırdı. Cihanda on yedi yıl saltanat sürdükten sonra sonunda Allah'ın emriyle onun da devri son buldu. Merhum Sultan Murat gayet yiğit, boylu boslu ve heybetli idi. Öylesine iyi cirit ve ok atardı ki, akranı bulunmazdı. Ciritine kimse dayanamazdı. Merhum, cirit ile sekiz Arnavut kalkanını delip Budin'e göndermiştir. Bir okla on iki zırhı delip Mısır'a göndermiştir. IV. Murad Arapça ve Farsça bilmekteydi.
Eşleri
1. Ayşe Haseki Sultan 2. Sanavber Hatun (IV. Murad'ın muhtemel hasekisi olarak gösterilen Sanavber'in adı 1628 yılındaki bir vakfiyede geçer.)
Çocukları
Evliya Çelebi Sultan Murat'ın çocuklarına dair özel bir malumat vermemekle beraber sadece tek bir kızından bahseder. O da Kaya Sultan'dır. İstanbul seyahatnamesinde Kaya Sultan'ın doğumunda İstanbul'da yapılan şenliklerde atılan havai fişeklerden bahseder. Ayrıca boğazda yine Kaya Sultan'a ait bir yalıyı tarif eder. Çok genç yaşta vefat eden Sultan Murat'ın erkek çocuğunun olmayışından ötürü tahta kendisinden sonra, veliahtı olan en küçük erkek kardeşi Sultan İbrahim'in geçtiği malum olmakla beraber çeşitli kaynaklar ona başka çocuklar da isnat etmişlerdir. Bunların isimleri şöyledir;
Erkek Çoçukları
1. Şehzade Süleyman 2. Şehzade Ahmet 3. Şehzade Mehmet 4. Şehzade Alaaddin
Kız Çoçukları
1. Gevher Sultan 2. İsmihan Kaya Sultan 3. Rukiye Sultan 4. Bedia Sultan (Ayşe Bedia Sultan) 5. Hafsa

KAYNAK