«Ήρθε μάνα μ' η άνοιξη» (Ελευθερές Καβάλας) - Μακεδονικά τραγούδια

Показать описание

▶ Πανάρχαια, διηγηματική μπαλάντα, μακροσκελής παραλογή από το χωριό Ελευθερές του νομού Καβάλας. Πρόκειται για τραγούδι, το οποίο χόρευαν στον τελετουργικό χορό την τρίτη ημέρα του Πάσχα οι ντόπιοι Μακεδόνες κάτοικοι του χωριού Ελευθερές. Πρόκειται για τραγούδι ευρύτερα γνωστό στον ελλαδικό χώρο (στεριανό και νησιωτικό), ως «του κριματισμένου» ή «το νεκροφίλημα». Όχι τυχαία, το τραγούδι σε όλες τις εκδοχές ανά την Ελλάδα χορευόταν συνήθως την περίοδο του Πάσχα.

▶ Ο ήρωας του τραγουδιού μετά από τη θεοσημία που προκαλεί αναστάτωση στην εκκλησία, ομολογεί στη μητέρα του πως έχει υποπέσει στο βαρύ αμάρτημα της βεβήλωσης νεκρού. Όταν το άλογό του αποκαλύπτει τον τάφο της φρεσκοθαμμένης κοπέλας, αυτός θαμπώνεται απ’ την ομορφιά της και την πλησιάζει ερωτικά. Το «φιλί στα μάτια» των τραγουδιών είναι η συνήθης αλληγορία για το ερωτικό σμίξιμο. Σε ορισμένες παραλλαγές οι τραγουδιστές επινοούν το επιπλέον εύρημα ότι η κοπέλα είναι παπαδοπούλα ή και αδελφή του νέου, επιτείνοντας έτσι το κρίμα και με το αμάρτημα της ιεροσυλίας ή της αιμομιξίας.
Μιράντα Τερζοπούλου (2008)

▶ Οι Ελευθερές είναι ένα πολύ παλιό, βυζαντινό χωριό του νομού Καβάλας. Το σημερινό χωριό ταυτίζεται με την βυζαντινή Ελευθερούπολη. Την τρίτη ημέρα του Πάσχα, οι κάτοικοι (ντόπιοι, θρακιώτες και μικρασιάτες) τελούν το έθιμο «Μαζίδια», όπου μετά την τέλεση λιτανείας, χορεύουν τον μεγάλο Πασχαλιάτικο χορό με τη συνοδεία συγκεκριμένων τραγουδιών που ανήκουν στο μουσικοχορευτικό ρεπερτόριο των γηγενών Μακεδόνων.

Τραγούδι: Δήμητρα Κατσικούλη
Ημερομηνία ηχογράφησης: 03-01-2001

Οι στίχοι:
Ήρθε, μάνα μ’, η άνοιξη, ο Μάης, το καλοκαίρι,
που πρασινίζουν, μάνα μ’, τα βουνά και λουλουδίζουν οι κάμποι.
Ήρθε μάνα μ’, και το Βαγιώ και η Μεγάλη Πέμπτη,
που κοινωνούν, μάνα μ’, οι έμορφες και τ’ άξια παλικάρια.
Ήρθε, μάνα μ’, κι η Λαμπροκυριακή και ο Καλός ο Λόγος.
Η μάνα αλλάζει τον υιό και η αδελφή τον ζώνει.
Βάζουν, μάνα μ’, τα ρούχα πράσινα, ζουνάρι μουκαδένιο.
Σαν κίνησαν, μάνα μ’, και πήγαιναν, να παν να προσκυνήσουν ,
μπροστά πηγαίν', μάνα μ’, η μάνα του και η αδελφή κατόπι,
στη μέσ' πηγαίνει, μάνα μ', ο υιός σαν φύλλο μαραμένο.
Και σαν τους είδαν, μάνα μ', οι εκκλησιές και σαν τους είδαν τ' Άγια
τα κεραμίδια, μάνα μ', πέφτοντας και τ' Άγια συντρομάζουν.
- Σαν τι κακό, υιέ μου, έκανες και συντρομάζουν τ' Άγια;
- Θυμάσαι, μάνα μ', άλλοτες, σε τούρκικο σεφέρι;
όλοι έδεσαν, μάνα μ', τους μαύρους τους σε δάφνες, σε μυρσίνες
κι εγώ έδεσα, μάνα μ', το μαύρο μου σε νιας μνημόρι επάνω
κι έσκαψε, μάνα μ', με τα πόδια του και βγάζει νιο κοράσι.
Κι όλοι φιλούσαν, μάνα μ', το σταυρό και τ' Άγιο Ευαγγέλιο
κι εγώ έσκυψα, μάνα μ', και φίλησα ματούδια αραχνιασμένα.

#Greek_folk_music #Macedonian_folk_song #Greek_Macedonia