«Το τραγούδι του ''Γιάννη Σταθά''», καθιστικό (Θεσσαλία) ~ Παναγιώτης Καλαμπάκας

Από την εκπομπή του Δευτέρου Προγράμματος της Ελληνικής Ραδιοφωνίας ''Τα ξωτικά της παράδοσης'' με την Μαρία Κουτσιμπύρη.

Ο αρματολός Γιάννης Σταθάς (1758-1812) ήταν συναγωνιστής του ξακουστού Νικοτσάρα και πρωταγωνίστησε σε διάφορες φάσεις της επανάστασης.
Το πιο μεγάλο επίτευγμα του είναι ότι αρμάτωσε τα «μαύρα καράβια», εβδομήντα πλοιάρια τα οποία έβαψε στο αυτό χρώμα για να κάνουν κουρσάρικες επιδρομές κατά των Τούρκων στην Μικρά Ασία.
Ήταν τόσο μεγάλος θρύλος ώστε το όνομά του έγινε δημοτικό τραγούδι αλλά και όνομα χωριού (Σταθάς ) στον Άνω Βάλτο. Παλαιότερα ο Σταθάς ονομαζόταν Δούνιστα και στα χρόνια της Τουρκοκρατίας αποτελούσε την έδρα του αρματωλικίου του Γερο-Δήμου Σταθά και αργότερα του δευτερότοκου γιου του Γιάννη Σταθά.
Για να τιμηθεί ο Ναύαρχος, ο Επαναστάτης, ο Ήρωας, το χωριό μετονομάστηκε Σταθάς και αναρτήθηκε προτομή του στην πλατεία του χωριού.
Στην ίδια περιοχή έδρασε και άλλη οικογένεια αρματωλών του Βάλτου, οι Ισκαίοι ( Ίσκος ή Καραίσκος) απόγονος των οποίων ήταν ο Γεώργιος Καραϊσκάκης ή Καραίσκος (Η κατοικία των Ισκαίων -με έτος κατασκευής το 1779- και ανακαινισμένη το 1847 από τον Καπετάν Ανδρέα Ίσκο υπάρχει ακόμη και σήμερα καλά διατηρημένη από τους απογόνους τους).
Η πλούσια δράση των οπλαρχηγών της Δούνιστας Γιάννη Σταθά και Ανδρέα Ίσκου τραγουδήθηκε και από τη λαϊκή μας μούσα :
Για τον Γιάννη Σταθά, που δολοφονήθηκε στην Μπούκα Αμφιλοχίας το 1808 μετά την άφιξή του από τις Βόρειες Σποράδες, όπου ως ναύαρχος 70 μικρών καραβιών ανέπτυξε πλούσια δράση…
«να ταν η μέρα βροχερή κι η νύχτα χιονισμένη, όταν εβάλαν τη βουλή άρχοντες Κάρλελιώτες…» «εγώ είμαι ο Γιάννης του Σταθά, γαμπρός του Μπουκουβάλα, λεβέντες ρίξετε στην πλώρη το καράβι…»
Για τον Ανδρέα Ίσκο .… «τρεις στρατηγοί ξεκίνησαν να παν στο Μεσολόγγι. Ήλθε ο Μακρής απ’το Ζυγό κι ο Ίσκος απ’το Βάλτο. Ήλθε κι ο Μάρκο` Μπότσαρης από τη Λάκα Σούλι.»

Το τραγούδι αποδίδει ο Παναγιώτης Καλαμπάκας και τον συνοδεύουν οι μουσικοί :

Σταύρος Κουσκουρίδας - κλαρίνο
Μιλτιάδης Παρασκευάς - βιολί
Άρης Ντίνας - λαούτο

[eliasdimovasilis]

Ο Σταθας είναι από την Δουνιστα Βάλτου, κι από εκεί είναι και το τραγούδι!